«آپارات» چگونه توسط یک دانشجوی انصرافی راه افتاد؟
به گزارش «اقتصادنیوز» محمدجواد شکوری‌مقدم، دانشجوی برق الکترونیک دانشگاه امیرکبیر پس از پنج ترم تحصیل در این رشته، به دلیل عدم علاقه به رشته تحصیلی و علاقه زیاد به برنامه‌نویسی، درس را رها کرده و به سراغ برنامه‌نویسی می‌رود. وی از 19 سالگی متاهل شده و در دوران دانشجویی برای گذران زندگی برنامه‌نویسی می‌کند. در همان سال‌ها یعنی سال 83، شبکه اجتماعی اورکات در ایران بسیار طرفدار داشته و محمدجواد شکوری‌مقدم با هدف داشتن شبکه اجتماعی فارسی، «کلوب» را راه‌اندازی می‌کند. پس از جا افتادن کلوب برای توسعه سرویس‌ها، میهن‌بلاگ را خریداری می‌کند. به درخواست کاربران آنها تصمیم به اضافه کردن سرویس ویدئو در کلوب می‌گیرند اما بعدتر به این نتیجه می‌رسند که خود سرویس ویدئو می‌تواند مستقل عمل کند و آپارات را به عنوان سرویس به اشتراک‌گذاری ویدئو در سال 89 راه‌اندازی می‌کنند.
امروزه آپارات بیش از چهار میلیون نمایش ویدئو در روز و 14 میلیون آی‌پی واحد بیننده در ماه را تجربه می‌کند و یکی از موفق‌ترین سایت‌های پخش ویدئو است. چندی قبل اکونومیست ارزش این شرکت را بالغ بر 30 میلیون دلار اعلام کرده بود.
محمدجواد شکوری مقدم در مصاحبه با «تجارت‌فردا» از چگونگی شکل‌گیری و رشد و شیوه کسب درآمد در "آپارات" صحبت می‌کند. خلاصه‌ای از این گفتگو را در ادامه می‌خوانید:
آیا آینده خیلی روشنی بیرون از دانشگاه برای خود تصور می‌کردید که تحصیل در دانشگاه امیرکبیر را رها کردید؟
نه، لزوماً این‌طور نبود. آن هم در آن سن و سالی که من تصمیم به این کار گرفتم. مهم این بود که آدم برای خودش هدفی مشخص کند. البته آن زمان فضا مثل الان راه‌اندازی یک استارت‌آپ و فکر پولدار شدن نبود اما می‌دانستم اگر بخواهم شماره یک در کاری باشم باید روی آن تمرکز کنم. این‌طور بود که یک روز از سر کلاس آزمایشگاه فیزیک درس را رها کردم.
موضوع، سختی درس نبود، مهم انگیزه بود که برای ادامه تحصیل نداشتم، سر کلاس زجر می‌کشیدم اما برای کارم روزی 17 تا 18 ساعت وقت می‌گذاشتم و لذت می‌بردم. آن موقع فقط می‌خواستم تمرکزم را روی برنامه‌نویسی بگذارم و برنامه‌نویس خوبی شوم.
کار را چگونه شروع کردید؟
حدود دی‌ماه سال 83 اورکات که شبکه اجتماعی معروف آن زمان بود در ایران بسیار گل کرده بود و ما کشور سوم در استفاده از اورکات بودیم. به همین دلیل ما پروژه کلوب را به عنوان نمونه فارسی این شبکه اجتماعی راه‌اندازی کردیم. آن موقع سرویس‌های اینترنت ایران تنها وبلاگ‌ها بودند و مردم از اینکه می‌توانستند در این فضا بنویسند و بازخورد بگیرند بسیار خوشحال بودند. از سرویس ما هم به دلیل اینکه آن موقع مای‌اسپیس و فیس‌بوک رواج نداشت استقبال شد. در حقیقت دنیای شبکه‌های اجتماعی این‌گونه که الان می‌بینید نبود. ضمن اینکه فارسی بودن کلوب برای مردم بسیار مهم بود. سه چهار سال بعد شرکت ما کمی بزرگ‌تر شده بود و ما شرکتی به نام صبا ایده تاسیس کرده بودیم. حدود سال 86 میهن‌بلاگ را از دو نفر که صاحب آن بودند، خریدیم. آن زمان میهن‌بلاگ جزو سه بلاگ برتر ایران بود و ما می‌خواستیم کارمان را توسعه دهیم اما خیلی مدل خاصی در ذهن‌مان نبود، احساس می‌کردیم با ارتباط دادن این سرویس‌ها به یکدیگر بسته خوبی برای کاربران تهیه می‌شود. حدود 45 روز به شکل شبانه‌روزی روی میهن‌بلاگ کار کردیم و توسعه‌اش دادیم و امروز بیش از یک میلیون بازدید دارد. رفته‌رفته به چالش‌های مالی خیلی جدی برخوردیم، زیرا به همان نسبت که این سرویس‌ها بزرگ می‌شوند و احتیاج به سخت‌افزارهای گران‌قیمت دارند، باید درآمدها هم زیاد شود، این بیشتر شدن درآمد تنها به استعداد و خلاقیت ما بستگی نداشت، بلکه به فرهنگ جامعه هم مربوط می‌شد. به عنوان مثال جامعه تبلیغات در اینترنت و فضای وب را چقدر می‌فهمند. ما آن موقع خیلی روی تبلیغات تمرکز نداشتیم اما به خاطر همین تامین هزینه مجبور شدیم به تبلیغات با تمرکز بیشتری نگاه کنیم. آژانس تبلیغات صبا را راه‌اندازی کردیم و با چند شرکت قرارداد بستیم و هزینه‌ها را تامین کردیم.
آپارات چگونه شکل گرفت؟ ایده آن از کجا آمده بود؟
ما در بهمن 89 تصمیم گرفتیم سرویس پخش ویدئو را به درخواست کاربران، به کلوب اضافه کنیم. رفتیم سراغ چند تا از سرویس‌های نوپای آن موقع که به ما سرویس بدهند و تعاملی با آنها ایجاد کنیم.اما به نتیجه‌ای نرسیدیم و تصمیم به ایجاد این سرویس توسط خودمان گرفتیم. در جلسات تصمیم‌گیری برای این سرویس به این نتیجه رسیدیم که پتانسیل این سرویس از زیر سرویس بودن بالاتر است. این بود که سرویس را به عنوان یک سرویس جدا ایجاد کردیم و آن را آپارات نامیدیم.
در ابتدای کار پهنای باند چالش بسیار بزرگی برای ما بود و یک سال و نیم تقریباً این مشکل را داشتیم تا اوضاع پهنای باند اندکی بهتر شد. در دو ماه اول آپارات 40 مگابایت بر ثانیه پهنای باند ایجاد کرده بود که البته در حال حاضر ما به صورت میانگین 10 گیگابایت بر ثانیه پهنای باند داریم.
روزانه چند ویدئو روی آپارات آپلود می‌شود؟
در حال حاضر روزانه بیش از چهار هزار ویدئو آپلود می‌شود. البته این تعداد در حال رشد است.
تا چه حجمی ویدئو می‌توان آپلود کرد؟
تا 100 مگابایت برای کاربران معمول امکان‌پذیر است و برای بعضی کانال‌های رسمی تا 250 مگابایت نیز دسترسی برای آپلود ویدئو وجود دارد.
فکر می‌کنید فیلتر بودن یوتیوب چقدر در پیشرفت آپارات موثر بوده است؟
خیلی زیاد. راستش را بخواهید ما باید واقع‌بین باشیم، صراحت داشته باشیم و به خودمان دروغ نگوییم. اما به هر حال فیلتر بودنش برای ما موثر بوده است. به هر حال نیازی وجود داشت و فرصتی بود که ما شناسایی کردیم و رویش کار کردیم و به اینجا رسیدیم. ما هم‌اکنون 16 میلیون دقیقه ویدئو روی آپارات داریم.
راجع به گزارش اکونومیست توضیح دهید. ابتدا شما در لیست نبودید و بعد اضافه شدید.
بله، نمی‌دانم این اتفاق چطور افتاده بود. ما حتی متوجهش هم نشده بودیم. بعد خود آنها با ما تماس گرفتند و از ما اطلاعات خواستند، ما ابتدا اطلاعات ندادیم، بعد می‌خواستیم صبا را بیاوریم که دیدیم کسی نام صبا را نمی‌شناسد، لذا آپارات را معرفی کردیم. اما به طور کل برای ما واقعاً خیلی مهم نبود. ما الان در ایران 15 میلیون ساعت ترافیک در ماه داریم. اصطلاحاً یا شما در دستانتان گردو دارید یا ندارید. اگر دارید که چه بگویند دارید چه ندارید در واقع شما دارید. اگر هم بگویند ندارید بازهم شما دارید. ما سرمان به کار خودمان است و خیلی علاقه به ورود به این مسائل نداریم. حال باید بدانیم مبانی ارزشگذاری بسیار مختلف است و آپارات پنج ماه پیش با آپارات امروز خیلی متفاوت است؛ آن موقع ما دو میلیون پخش ویدئو در روز داشتیم الان چهار میلیون را رد کرده‌ایم. خود آپارات‌تی‌وی که به‌زودی راه‌اندازی می‌شود می‌تواند در حد آپارات بزرگ شود و جای رشد دارد و پتانسیل آن هم می‌توانست در ارزشگذاری آپارات موثر باشد که این اتفاق نیفتاد.
چه تعداد بازدید روزانه، ماهانه یا غیره دارید؟
در روز بیش از چهار میلیون نمایش ویدئو داریم. بیش از 250 میلیون بازدید صفحه و بیشتر از 14 میلیون آی‌پی واحد در ماه از آپارات دیدن می‌کنند.
میزان بازدید آپارات با استفاده از نرم‌افزارهای بومی موبایلی حدود 30 درصد میزان کل بازدیدهاست. 12 درصد هم ترافیک خارج از کشور داریم. میانگین زمان توقف در سایت هم 15 دقیقه است.
متن کامل این مصاحبه را می‌توانید در شماره 112 هفته‌نامه «تجارت‌فردا» بخوانید.
