حمایت مجلس از احیای بناهای تاریخی

درحالی‌که نمایندگان مجلس درحال بررسی طرحی با عنوان «حمایت از احیا و مرمت بافت‌های فرهنگی-تاریخی» برای از بین بردن خلأهای قانونی درباره رسیدگی به خانه‌ها و ابنیه تاریخی هستند، عصر سه‌شنبه، براساس یک تفاهم‌نامه سه جانبه بین صندوق احیای بناهای تاریخی، اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری استان آذربایجان غربی و سازمان منطقه آزاد ماکو،

چهار بنای تاریخی عمارت بانک ملی، عمارت دارایی، عمارت کلاه فرنگی و عمارت شیر وخورشید در شهر ماکو مورد مطالعه امکان‌سنجی و جذب سرمایه‌گذاری برای احیا و پس از آن مورد بهره‌برداری قرار خواهد گرفت. به گزارش «دنیای اقتصاد»، احیا و تغییر کاربری بناهای تاریخی در هرکدام از شهرهای کشور، به‌ویژه در شهرهایی که سابقه تاریخی بیشتری دارند در چند سال اخیر به یکی از دغدغه‌های سازمان میراث فرهنگی و گردشگری تبدیل شده است؛ امری که موافق و مخالف نیز کم ندارد.
مخالفان ابراز نگرانی می‌کنند که مبادا بهره‌برداری از بناهای تاریخی به ساختار آنها آسیب برساند و افزایش حضور گردشگران و افراد مختلف در بناهای مذکور، موجب تخریب و از دست رفتن چهره تاریخی آنها شود. این افراد معتقدند سازمان میراث فرهنگی و گردشگری باید ردیف‌های بودجه‌ای را برای مرمت و تبدیل این بناها به موزه‌های قابل بازدید برای عموم، تعیین کند.
این درحالی است که موافقان احیای بناهای تاریخی، اصلی‌ترین دلیل لزوم واگذاری بناهای تاریخی به بخش خصوصی را کمبود بودجه در سازمان میراث فرهنگی و گردشگری برای مرمت این بناها می‌دانند و معتقدند احیا و تغییر کاربری آنها در این شرایط تنها راه حفظ بناها از تخریب است.
علاوه‌بر این، به گفته کارشناسان مشکل دیگر در این زمینه آن است که بسیاری از خانه‌های تاریخی در شهرهایی نظیر اصفهان و شیراز و یزد، در مالکیت افراد حقیقی است و خرید و حفاظت از این بافت‌های تاریخی یکی از دغدغه‌های سازمان میراث فرهنگی است که با دلیل بودجه اندک، نمی‌تواند از آنها نگهداری کند.
کمیسیونی برای حمایت از احیای بناهای تاریخی
در همین راستا جعفر قادری، نماینده شیراز در مجلس شورای اسلامی، طرحی با عنوان « طرح حمایت از احیا و مرمت بافت‌های فرهنگی-تاریخی» را به مجلس ارائه داده است. به گزارش «خبرگزاری میراث فرهنگی»، کمیسیون مشترکی متشکل از کمیسیون فرهنگی، کمیسیون عمران، کمیسیون اقتصادی و کمیسیون برنامه و بودجه برای رسیدگی به این طرح تشکیل شده است. روز سه‌شنبه نیز با انتخاب هیات رئیسه، کار این کمیسیون مشترک برای بررسی طرح حمایت از احیا و مرمت بافت‌های تاریخی در مجلس به‌صورت رسمی آغاز شد.
به اعتقاد جعفر قادری، رئیس این کمیسیون مشترک، بافت‌ها، آثار و بناهای تاریخی که در برخی از شهرها به‌خصوص شهرهای قدیمی وجود دارند پتانسیل‌هایی هستند که باید مورد توجه قرار گیرند. نماینده شیراز با تاکید بر ناتوانی دولت برای بازسازی همه بافت‌های تاریخی، خاطرنشان کرد: به نظر فعالان میراث فرهنگی قوانین موجود پاسخگو نیست. اگر قرار باشد با اتکا به توانایی‌ها و ظرفیت‌های دولتی بافت‌های تاریخی را بازسازی کنیم، هیچ وقت توان دولتی چنین اجازه‌ای را به ما نمی‌دهد. با توجه به منابعی که در اختیار سازمان میراث فرهنگی است، این سازمان هر سال می‌تواند
4 یا 5 خانه را مرمت کند و در اداره آنها هم مشکل دارد. همچنین در واگذاری هم محدودیت‌هایی دارد.
قادری درباره «طرح حمایت از احیا و مرمت بافت‌های فرهنگی-تاریخی» اظهار کرد: ما نظرات فعالان میراث فرهنگی را جمع‌آوری کردیم. همچنین از نظرخواهی از برخی نمایندگان مجلس که در موضوعات میراث فرهنگی و گردشگری تخصص دارند، استفاده کردیم. از سازمان میراث فرهنگی و مرکز پژوهش‌ها هم خواستیم در این باره نظر بدهند و در نهایت این طرح را به مجلس فرستادیم که مورد استقبال سازمان میراث فرهنگی و پژوهشگاه این سازمان قرار گرفت. همچنین مرکز پژوهش‌های مجلس، وزارت راه و شهرسازی هم با این طرح موافقت کردند.
وی افزود: در صورت تبدیل این طرح به قانون، تکالیف دستگاه‌ها هم مشخص می‌شود؛ یعنی اگر سازمان میراث فرهنگی نمی‌تواند از منابع دولتی استفاده کند، این قانون مشخص می‌کند که چگونه باید از ظرفیت‌های مردمی استفاده و اگر طرح‌های جامع وجود داشت برای آنها تعیین تکلیف شود.

واگذاری چهار بنای تاریخی ماکو
همزمان با شکل‌گیری این کمیسیون در مجلس، صندوق احیای بناهای تاریخی وابسته به سازمان میراث فرهنگی و گردشگری، در ادامه واگذاری بناهای تاریخی شهرهای مختلف، در یک تفاهم‌نامه سه جانبه واگذاری و تغییر کاربری 4 بنای تاریخی عمارت بانک ملی، عمارت دارایی، عمارت کلاه فرنگی و عمارت شیر و خورشید در شهر ماکو را در دستور کار خود قرار داد.
مدیرعامل صندوق احیای بناهای تاریخی در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد»، تصریح کرد: این تفاهم‌نامه برای تعامل سه دستگاه صندوق احیا، اداره میراث فرهنگی و گردشگری آذربایجان غربی و سازمان منطقه آزاد ماکو جهت مطالعات امکان‌سنجی و جذب سرمایه‌گذار برای احیای بناهای نامبرده امضا شده است. احسان ایروانی با اشاره به پتانسیل‌های جذب سرمایه‌گذار که در مناطق آزاد وجود دارد، افزود: می‌توان از این پتانسیل برای بازاریابی بهره گرفت تا در چارچوب سیاست‌های صندوق بتوانیم به حفظ و تغییر کاربری این بناها دست پیدا کنیم.
وی همچنین اظهار کرد: سه دستگاه مذکور در زمینه شناسایی اماکن تاریخی و فرهنگی واجد ارزش و راهبری و هدایت به سمت تعیین کاربری متناسب و جذب سرمایه‌گذاری غیردولتی برای احیا و بهره‌برداری همکاری و هماهنگی لازم را خواهند داشت و در جهت تسریع در اجرای کلیه مفاد این تفاهم‌نامه، کمیته مشترک سه‌جانبه متشکل از نمایندگان امضاکنندگان تفاهم‌نامه، بلافاصله پس از انعقاد تفاهم‌نامه با معرفی مدیران مربوطه در سازمان تشکیل خواهد شد.
ایروانی با ابراز رضایت از شکل‌گیری کمیسیون مشترک در مجلس برای پیگیری «طرح حمایت از احیا و مرمت بافت‌های فرهنگی-تاریخی» نیز گفت: این طرح با همکاری و هم‌فکری صندوق احیا در مجلس مطرح شده و قرار است این صندوق در کمیته تخصصی که به این منظور در مرکز پژوهش‌های مجلس شکل می‌گیرد، حضور داشته باشد.
مدیرکل اداره میراث فرهنگی آذربایجان غربی نیز در مراسم امضای این تفاهم‌نامه، با تاکید بر همجواری این استان با کشورهای همسایه گفت: علاوه بر رشد تجاری و صنعتی ماکو به واسطه هم‌مرزی این استان با کشورهای آذربایجان و ترکیه و نزدیکی با مرز عراق، رسیدگی به آثار فاخر تاریخی و فرهنگی مورد توجه این اداره کل است. جلیل جباری ابراز امیدواری کرد که باتوجه به تکمیل مطالعات اقتصادی و فنی در قالب یک بسته کاربردی، امضای این تفاهم‌نامه شرایط مناسب را جهت جذب سرمایه‌گذار ایجاد و به رشد و توسعه پایدار منطقه کمک
کند. همچنین دکتر فروزان، مدیرعامل منطقه آزاد ماکو با درنظر گرفتن جنبه‌های مثبت در خصوص چشم‌انداز این سازمان با امضای تفاهم‌نامه سه‌جانبه اعلام کرد: گذشته از قرارگرفتن ماکو در طبیعت بکر و زیبا، دراین شهر آثار تاریخی زیادی وجود دارد که انتظار می‌رود میراث فرهنگی بارفع موانع و مشکلات اداری موجود، به روند احیا، مرمت و حفاظت بناهای تاریخی کمک کند. وی وضعیت فعلی بنای تاریخی و ارزشمند عمارت شهربانی را نابسامان توصیف کرد و خواستار رسیدگی متولیان امر شد.
به گزارش «دنیای اقتصاد»، اعضای هیات‌مدیره صندوق احیا در حالی امیدوارند تفاهم‌نامه مذکور بتواند الگویی مناسب برای تعامل و همکاری صندوق احیا با دیگر مناطق آزاد باشد که سرمایه‌گذاری در احیای بناهای تاریخی همچنان با استقبال کمی از سوی سرمایه‌گذاران بخش خصوصی روبه‌رو شده است؛ امری که موجب شده این موسسه برخی از بناها را به شهرداری‌ها برای بهره‌برداری واگذار کند. اما باید دید آیا ورود سازمان‌های مناطق آزاد به این حوزه، پس از ورود شهرداری‌ها سرانجام قفل سرمایه‌گذاری بخش خصوصی را خواهد شکست؟


منبع:دنیای اقتصاد