شوراهای عالی چرا احیا می شوند؟
شوراهای عالی نقش پررنگی در عرصه اقتصاد ایفاد میکنند. از شکل دهی به تصمیمات دولت تا مشورت به ارکان دولت. اعضای این شوراها، اعضای دولتاند و در واقع به نوعی دولت به آنها تفیض اختیار کرده است.
شوراهای اقتصادی و کمیتههای تصمیمگیری که در قانون پیشبینی شده معمولاً محصول یک تجربه طولانیمدت است و به طور مشخص کارکردهای فراوانی دارد. مهمترین کارکرد این شوراها در تغییر تصمیمگیری از رویههای فردی و سلیقهای به تصمیمگیریهای جمعی است و فرآیند تصمیم گیری را در مسیری هدایت میکنند که همه مدیران، سازمانها و دستگاههای ذینفع، در تصمیمگیریها مشارکت داشته باشند یا در اولین فرصت نسبت به آنها اطلاع کافی داشته باشند و محدودیتهای سازمان خودشان را نسبت به تصمیمات مطرح کنند.
پیامد دیگر، شفافسازی تصمیمات و جلوگیری از پنهانکاری و قرار گرفتن رویههای تصمیمگیری در مسیرهای شفاف اطلاعرسانی و نیز پرهیز از روابط فسادآلود است. این دو از کارویژههایی است که این شوراها دارند. به همین دلیل بعضی از این شوراها در قوانین مانند قوانین مصوب مجلس یا قوانین برنامههای توسعه مصوب شده و بعضی مصوب هیات دولت یا شوراهای عالی مانند شورای عالی اداری یا سایر شوراهای دیگر است که مسئولیت چنین تصمیماتی را بر عهده دارند.
در غیاب این شوراهای و کمیتههای رسمی سیاستگذاری به هیچ وجه هیچ کدام از تصمیمات قابل پیشبینی نیستند و اساساً تصمیمگیری بر اساس رویهها و پسندهای سلیقههای فردی صورت میگیرد و هیچ مبنا و مرجعی ندارند.
این شوراها، کمیتههای تخصصی هستند، مثلاً شورای اقتصاد در واقع یک نهاد تخصصی تصمیمگیری در حوزه اقتصاد است که از دیرباز بوده و مهمترین تصمیمگیریها را داشته است. به هر ترتیب محدودیتهایی از جانب دولت در فرآیند تصمیمسازی وجود دارد، اعم از اینکه ازدیاد پیشنهادها به دولت اجازه بررسی نمیدهد یا حتی دولت در برخی موارد مجبور به اولویتبندی میشود که ترکیب دولت به دلیل تخصصی نبودن قادر به پوشش نیست.
از سوی دیگر مواردی وجود دارد که در حوزههای کاملاً تخصصی است و نکته دیگر اینکه در بعضی از موارد برای تسهیل در فرآیند تصمیمگیری، شوراهایی پیشبینی شده که هیات دولت آن شوراها را تثبیت کرده و تصمیمات آنها به مثابه تصمیمات هیات دولت است و این مسیر تصمیمگیری را کوتاهتر و اساسیتر میکند. این شوراها به زعم برخی موازیکاری نیستند و صرفا برای تسریع مصوبات دولت احیا میشوند.
همانطور که اشاره شد، کارکرد شوراهای عالی تخصص نگری است، ممکن است وزیر آموزش و پرورش در حوزه خودش کاملاً متخصص باشد، وزیرکشاورزی هم همینطور ولی الزاماً وزیر آموزش و پرورش در حوزه اقتصاد متخصص نیست، همینطور دستگاههایی که به طور مستقیم به سیاستگذاری اقتصادی مرتبط میشوند در کارگروههای شوراها شرکت میکنند