حباب 12 هزار میلیارد دلاری می‌ترکد؟

به گزارش اقتصادنیوز، موج عظیم و ده ساله ذخایر ارزی که در اختیار بانک‌های مرکزی جهان قرار داشت، اکنون رو به پایان است چراکه حجم جهانی ذخایر ارزی از رقم 12‌هزار و 300 میلیارد دلار در ماه آگوست 2014، که یک رکورد را برجای گذاشته‌بود، اکنون به 11 هزارو 600 میلیارد دلار کاهش یافته که بدین ترتیب، طبق آمارهای جمع‌آوری شده ازسوی بلومبرگ، روند افزایش پنج‌برابری حجم این ذخایر که از سال 2004 میلادی آغاز شده بود، متوقف شد.

به گزارش بلومبرگ، البته شاید ذکر توقف روند افزایشی و سقوط حجم ذخایر ارزی در بانک‌های مرکزی سراسر جهان اندکی اغراق‌آمیز باشد زیرا افزایش قدرت دلار،
ارزش سایر واحدهای پولی نظیر یورو شده‌است ولی این روند هنوز حاکی از یک تغییر رویه ازسوی بانک‌های مرکزی جهان است چراکه بسیاری از آنها در کشورهای درحال توسعه‌ای نظیر چین و روسیه قرار دارند که این کشورها طی دهه اخیر، سالانه و به‌طور میانگین، 828 میلیارد دلار به حجم ذخایر صندوق‌های ارزی افزوده‌اند.

افزون بر بازگشت نمادین دلار به نقش اصلی خود یعنی واحد پولی غالب و بی‌چون و چرای جهان، سقوط حجم ذخایر ارزی جهان، پیامدهای احتمالی متعددی برای بازارهای جهانی خواهد داشت. این اتفاق، افزایش منابع مالی را برای اقتصادهای نوظهور جهان دشوار کرده و رشد اقتصادی متزلزل کنونی را نیز به خطر می‌اندازد. این مساله همچنین سبب کاهش ذخایر یورو در جهان شده و میزان تقاضا برای اوراق قرضه آمریکا را کاهش می‌دهد.

«استفن جن»، اقتصاددان سابق در صندوق بین‌المللی پول (IMF) می‌گوید: کاهش ذخایر ارزی جهان، برای بازارهای نوظهور چالش بزرگی است. وی افزود: ما اکنون نیازمند محرک‌های بیشتری هستیم ضمن اینکه هم‌اکنون بذر پایان ذخایر ارزی در آینده پاشیده شده‌است.

چین دلارهایش را می‌فروشد
شرکت خدمات مالی و بانکداری «کردیت سوئیس»، با حذف اثرات ناشی از نوسانات ارزی، پیش‌بینی کرد کشورهای درحال توسعه که حدود دوسوم حجم ذخایر ارزی جهان را دراختیار دارند، در سه‌ماهه آخر سال، به‌طور خالص حدود 54 میلیارد دلار از این ذخایر را خرج کنند که این میزان پس از بحران پولی جهان در سال 2008 میلادی، بالاترین رقم است.

چین، به‌عنوان صاحب بیشترین ذخایر ارزی جهان که درعین حال بزرگترین تولیدکننده کالاهای اساسی و مواد خام جهان نیز هست، در کاهش این ذخایر بیشترین نقش را دارد. زیرا بانک مرکزی این کشور برای جبران خروج ارزی خود و حمایت از یوان، دست به فروش دلار زده‌است. شاخص بلومبرگ از واحدهای ارزی بازارهای نوظهور طی سال گذشته، در برابر دلار 15 درصد کاهش یافته‌است.

داده‌های بانک مرکزی چین نشان می‌دهد این کشور، حجم ذخایر ارزی خود را از رقم 4000 میلیارد دلار در ماه ژوئن، به 3800 میلیارد دلار در ماه دسامبر کاهش داده‌است. همچنین، طی سال گذشته، حجم تامین ارزی چین در ماه مارس به 361 میلیارد دلار کاهش یافته‌است درحالیکه عربستان سعودی که سومین دارنده ذخایر ارزی جهان پس از چین و ژاپن محسوب می شود، از ماه آگوست 10 میلیارد دلار از ذخایر ارزی خود را خرج کرده و حجم ذخایر این کشور اکنون به 721 میلیارد دلار کاهش یافته‌است.

ارزش یورو کاهش می‌یابد
بنابر اعلام «دویچه بانک»، توقع می‌رود با پایین ماندن قیمت نفت و رشد پایین بازارهای نوظهور، این روند نیز همچنان ادامه یابد و کاهش جریان ورودی دلار، بانک‌های مرکزی را وادار می‌کند تا از ذخایر خود استفاده کنند.

صندوق بین‌المللی پول در تاریخ 31 مارس گزارش داد: سهم ذخایر یورو در سال 2014 میلادی حدود 22 درصد کاهش یافت که این از سال 2002 میلادی تاکنون پایین‌ترین سطح ذخایر این واحد پولی است درحالیکه حجم ذخایر دلار به بالاترین سطح خود در پنج سال گذشته یعنی 63 درصد رسیده‌است.

«جورج ساراولوس»، محقق ارز در دویچه بانک می‌گوید: خاورمیانه و چین به‌عنوان دو منطقه‌ای برجسته محسوب می‌شوند که احتمالا طی سال‌های آتی با فشار مستمر ناشی از کاهش حجم ذخایر ارزی روبرو خواهند شد و بانک‌های مرکزی در این مناطق ناچار به فروش یورو خواهند شد.

این درحالیست که امسال با اعمال سیاست‌های محرک پولی ازسوی بانک مرکزی اروپا برای جلوگیری از تورم منفی، ارزش یورو در برابر 29 واحد از 31 واحد پولی اصلی جهان کاهش یافته‌است. ارزش این واحد پولی در برابر دلار، در ماه مارس به پایین‌ترین حد خود طی 12 سال گذشته رسید.

رشد اقتصادی کند می‌شود
بانک‌های مرکزی در اقتصادهای نوظهور جهان، با آغاز بحران مالی در آسیا در اواخر دهه 90 میلادی، شروع به ایجاد صندوق ذخایر ارزی کردند تا درصورت کاهش سرمایه ارزی خود، بتوانند برای مدت معینی بازارهای داخلی را از رکود نجات دهند. آنها همچنین برای محدود کردن ترقی ارزش پولی خود، اقدام به خرید دلار کردند و بدین ترتیب، منابع ارزی آنها از سال 2003 میلادی چهار برابر شد و حجم ذخایر دلاری آنها از 934 میلیارد دلار به 4100 میلیارد دلار افزایش یافت.

این حجم انباشت ذخایر ارزی، سبب افزودن ذخایر پولی در نظام‌های مالی شد زیرا خرید هر دلار سبب ایجاد حجم متناظری از پول داخلی می‌شود که این اقدام به تحرک اقتصاد کمک می‌کند.

اگرچه بانک‌های مرکزی، راههای دیگری برای تزریق پول به نظام بانکی دارند، این‌گونه اقدامات، بدون پشتوانه افزایش منابع ارزی خارجی، می‌تواند منجر به ضعف بیشتر پول داخلی آنها شود که این یکی از تبعاتی است که آنها همیشه از آن اجتناب می‌کنند.