وام کالا چقدر امکان دلالی دارد؟/عمر این طرح نباید بیشتر از 6 ماه باشد

کارت اعتباری خرید که در بسته ضد رکود دولت حدود 55 روز پیش رونمایی شد، بعد از کلی کشمکش در مسیر اجرایی قرار گرفت، مسیری که به تازگی قرار شد تنها منابع بانک مرکزی برای خرید کالاهای داخلی و منابع سپرده شده در بانک‌ها برای خرید کالاهای وارداتی نیز مورد استفاده قرار گیرد.

این کارت اعتباری در حالی قدم به اقتصاد ایران گذاشته که رکود در اقتصاد جا خوش کرده و بخشی از رکود به دلیل عدم وجود تقاضا برای کالاهای تولید شده است، کالاهایی که پیش‌بینی می‌شود با ورود کارت اعتباری خرید برای حجم قابل توجهی از آنها تقاضا ایجاد شود.

طبق گفته حکیمی، مدیرکل فناوری اطلاعات بانک مرکزی منابع بانک مرکزی نیز در کارت اعتباری مورد استفاده قرار می‌گیرد و این در حالی است که منابع بانک مرکزی بسیار پر قدرت بوده و با توجه به ضریب فزاینده شش، حجم نقدینگی و تورم را افزایش می‌دهد، که در این رابطه حکیمی در کنار دیگر مدیران بانک مرکزی به خصوص ولی‌الله سیف معتقد هستند میزان کالای انبار شده به میزانی است که به طور حتم تسهیلات کارت اعتباری خرید تورمی نخواهد داشت و در مسیر خرید کالاهای انبار شده مصرف می‌شود.

در کنار موارد مطرح شده اما سوال جدی مبنی بر اینکه آیا سوداگری و دلالی در این مسیر ایجاد خواهد شد؟

این سوال در حالی مطرح می‌شود که تجربه خریدهای اعتباری همچون کوپن‌های قند و شکر و کارت‌های خرید برخی از فروشگاه‌های زنجیره‌ای در بازار سیاه خرید و فروش می‌شد و این احتمال وجود دارد که کارت اعتباری خرید 10 میلیون تومانی با سود 12 درصد در بازار سیاه به طور مثال به ارزش 9 میلیون تومان به فروش برسد و فروشنده ماهانه اقساط 12 ماهه با سود 12 درصد را پرداخت کند.

در کنار این سوال البته موضوع دیگری نیز مبنی بر آنکه خیلی از افراد که نیاز به خرید کالا داشته‌اند از زمان رونمایی از این کارت اعتباری، خریدهای خود را متوقف کرده‌اند و این در حالی است که دریافت کارت اعتباری دارای شرایط خاص به خود است که شاید تمام افراد امکان دریافت این کارت را نداشته باشند و بدون هیچ دلیلی خرید خود را به آینده موکول کرده‌اند.

در این رابطه یک مدیر پیشین نظام بانکداری کشور، معتقد است، کارت اعتباری خرید به افزایش حجم تقاضا در بازار کمک خواهد کرد اما به دلیل تورم ذاتی منابع بانک مرکزی نباید این طرح شش ماه بیشتر به طول بکشد.

احمد حاتمی‌یزد در گفت‌و‌گو با اقتصادنیوز، اظهار کرد: کارت اعتباری خرید، نوعی اعتبار است که بانک عامل به مصرف کننده می‌دهد و فروشنده یا تولیدکننده به صورت مستقیم در این اعتبار قرار ندارد.

وی ادامه داد: کارت اعتباری خرید در اقتصادهایی ارائه می‌شود که حجم خرید کالا نسبت به حجم تولید کمتر بوده و عاملی می‌شود تا میزان تقاضا در بازار افزایش یابد، البته کارت اعتباری خرید در تمام دنیا رایج است و به افرادی داده می‌شود که توان بازپرداخت وام کارت‌های اعتباری را داشته باشند.

او خاطرنشان کرد: کارت اعتباری خرید در مجموع یک وام کوتاه مدت کوچک است که مشکلات وام‌های کلان به همراه آن نیست و افرادی که اقساط خود را پرداخت نکنند با جریمه و عدم شارژ دوباره کارت خود مواجه خواهند شد.

این مدیر نظام بانکی بیان کرد: خطر وام‌های کوچک که کارت اعتباری خرید جزئی از آن است به شدت کمتر از خطر وام‌های کلان است، از این رو با وجود ریسک بسیار اندک این نوع خدمات ابزار خوبی برای تحرک تقاضا در بازار است.

وی با بیان اینکه منابع درگیر با این طرح آنچنان که به نظر می‌آید زیاد نیست، افزود: بانک‌ها به طور حتم توان ارائه خدمات کارت اعتباری خرید را دارند و مشکلی برای بانک‌ها در این زمینه ایجاد نخواهد شد.

او در رابطه با میزان سود کارت اعتباری خرید بیان کرد: نرخ سود 12 درصد با توجه میزان نرخ تورم در اقتصاد برای مصرف کننده بسیار مناسب است اما با توجه به آنکه هزینه تمام شده پول در بانک‌ها بیش از این ارقام است اگر قرار بر آن باشد تا منابع این کارت از سوی بانک‌ها تامین شود، سودی عاید بانک‌ها نخواهد شد.

حاتمی یزد تاکید کرد: منابع مصرف شده بانک مرکزی در این طرح عاملی خواهد شد تا میزان نقدینگی افزایش یابد از این رو چنین طرحی در کوتاه مدت بسیار مفید است اما نباید این طرح عمری بیش از شش ماه داشته باشد و پیش بینی می‌شود بعد از گذشت شش ماه بانک مرکزی اختیار ارائه خدمات کارت اعتباری خرید را از طریق منابع بانک‌ها به آنها واگذار خواهد کرد.

وی در رابطه با ایجاد فضای دلالی و سوداگری در معامله کارت‌های اعتباری خرید کالا، گفت: به دلیل سازوکار کارت خرید اعتباری چنین عملی رخ نخواهد داد و اگر فردی چنین رویه‌ای را در پیش بگیرد خود را درگیر مشکلات بسیاری می‌کند.