ریسک ها و فرصت های قرارداد « آپشن » برای بازار سرمایه
به گزارش اقتصادنیوز به نقل ازسنا ، نزدیک به یک ماه از راه‌اندازی قرارداد اختیار معامله می‌گذرد و با وجود اینکه فعالان بازار سرمایه از این رویداد خرسند هستند، اما همچنان سوالات زیادی درباره کم و کاستی‌ها و اما و اگرهای این بازار وجود دارد. این سوالات و ابهامات در میزگردی از سوی پایگاه اطلاع‌رسانی بازار سرمایه بررسی شد.
ایجاد ابزار اختیار معامله ضروری بود
در ابتدا محسن احمدی، معاون سرمایه‌گذاری کارگزاری فیروزه آسیا تعریفی از ابزار‌ها ارائه داد و گفت: برای ابزار مشتقه از منظر حقوقی دو بخش تعهد و اختیار تعریف شده است. به عبارتی برخی ابزار‌ها تعهد و برخی مانند آپشن اختیار به همراه دارند. در ابزار تعهد محور موظف هستیم تعهدی را در تاریخ خاصی اعمال کنیم اما در ابزاری مانند آپشن که با محور اختیار تعریف شده است، اختیار داریم که از حقی در تاریخ یا دوره مشخصی استفاده کنیم. وی ادامه داد: ایجاد ابزار اختیار معامله در بازار سرمایه ضروری بود و این یک اقدام مهم و تاثیر‌گذار محسوب می‌شود و بارها از سوی صاحب‌نظران بازار سرمایه به راه‌اندازی آن تاکید شده است. اما برای ایجاد یک ابزار جدید در بازار سرمایه به برنامه‌ریزی دقیق و سیاست‌گذاری منطقی نیاز است. ما برای اینکه ابزار‌سازی مناسب داشته باشیم باید ابتدا فرهنگ‌سازی کنیم، آموزش‌های لازم را ارائه دهیم، بسترهای سخت افزاری و نرم‌افزاری لازم را طراحی و امکان استفاده کامل از یک ابزار را ایجاد کنیم و تنها از این طریق است که میان فعالان بازار سرمایه کارآیی این ابزار مالی احساس خواهد شد، اما به نظر می‌رسد هنوز فرهنگ‌سازی، اطلاع‌رسانی و بستر‌سازی آپشن کامل نشده است.
آپشن نگرانی نوسانات را کاهش می‌دهد
محمد عابد، مدیر عامل کارگزاری پاسارگاد نیز عنوان کرد: واقعیت این است که بازار سرمایه ما قطعا از ظرفیت ایجاد آپشن برخوردار بود. نکته‌ای که وجود دارد این است که همه ارکان، فعالان بازار، سازمان بورس، کارگزاری‌ها و سهامداران باید کمک کنند این ابزار به صورت کامل شکل بگیرد. فقدان ابزارهای مالی از جمله آپشن باعث می‌شود هنگام صعود و سقوط شاخص، شرایط بازار بحرانی شود، اما اگر آپشن خرید و فروش داشته باشیم، نگرانی وجود ندارد. وی ادامه داد: به نظر می‌رسد راه‌اندازی آپشن یک رویداد بسیار مهم محسوب می‌شود اما آنچه مهم است راه‌اندازی آپشن فروش در کنار آپشن خرید است. برای توسعه بازار سرمایه راه‌اندازی هر دو آپشن خرید و فروش و همچنین طراحی و توسعه نرم‌افزاری آن امری ضروری است. با راه‌اندازی ابزار‌هایی مانند آپشن نگرانی نوسانات شدید شاخص از میان می‌رود. این ابزار کاهش ریسک را به همراه دارد و در نتیجه با خیال آسوده‌تر می‌توان سرمایه‌گذاری کرد. البته نمی‌توان انتظار داشت از روز اول راه‌اندازی تاثیر این ابزار در بازار سرمایه ملموس باشد و قطعا فرآیند تکمیل آن زمانبر خواهد بود.
بورس کشور به این ابزار نیاز دارد
سعید اسلامی بیدگلی دبیرکل کانون نهادهای سرمایه‌گذاری نیز با تاکید بر اینکه آپشن یک ابزار جهانی است، گفت: یکی از مهم‌ترین راه‌های مدیریت ریسک، راه‌اندازی ابزارهای مشتقه مانند آپشن است. هر میزان که بازار سرمایه حرفه‌ای‌تر، تخصصی‌تر و پیچیده‌تر باشد مدیریت ریسک از نهادها به سمت ابزارهای مشتقه حرکت می‌کند.این ابزار ضمن مدیریت ریسک افزایش عمق بازار را نیز به همراه دارد و حجم داد و ستد را تنظیم می‌کند. علاوه بر موارد ذکر شده نقش مهم‌تری که می‌توان برای این ابزار متصور شد انتشار اطلاعات است که می‌تواند بیش از سایر کارکرد‌ها برای سازمان بورس اهمیت داشته باشد. با این ابزار شکل جدیدی از اطلاعات منتشر می‌شود و به مرور شرکت‌ها و افراد متخصص تحلیل‌های بیشتری از اوراق منتشر می‌کنند و این به توسعه بازار سرمایه کمک شایانی می‌کند و به کشف منصفانه قیمت‌ها منجر می‌شود. موضوع مهم دیگری که ما باید به آن بپردازیم، آسیب‌شناسی این ابزار است! ممکن است چه اتفاقاتی روی دهد و باید به چه چیزهایی فکر کنیم؟ اولین موضوع طراحی نرم‌افزار جامع و کار‌آمد است که اهمیت خیلی جدی دارد و دوستانی که در حوزه معاملات فعال‌تر هستند باید راجع به این موضوع صحبت کنند. دوم اینکه این ابزار در ابتدای راه است و سازمان بورس به همراه همه بازار‌ها در حال یادگیری آن هستند. ممکن است کارشناسان که دستورالعمل‌های این ابزار را می‌نویسند سه ماه دیگر متوجه شوند که در بخشی خطا روی داده یا دوستانی که دارند معامله می‌کنند ممکن است اشتباه قیمت‌گذاری کنند. ممکن است نهادها، سرمایه‌گذارها و زیر‌مجموعه بازار سرمایه در سیاست‌گذاری‌ها اشتباه کنند و این امری طبیعی است و یادگیری طبیعتا هزینه‌هایی برای همه ما خواهد داشت.
فرهنگ‌سازی اصل مهم راه‌اندازی «آپشن»
محمد عابد با مهم دانستن نقش فرهنگ‌سازی و آموزش در پیشبرد همه امور از جمله راه‌اندازی ابزارهای مشتقه در بازار سرمایه گفت: همه باید بیشتر از گذشته برای فرهنگ‌سازی استفاده از این ابزار تلاش کنند. باید همه تلاش کنند پوت و کال در بازار ایران شکل بگیرد و این یک انقلاب در بازار سرمایه است. اگر آپشن به شکل کامل راه‌اندازی شود قطعا ریسک بازار کم و فرآیند سبد‌گردانی راحت‌تر می‌شود، در نتیجه سرمایه‌گذاران بیشتری به بازار سرمایه وارد خواهند شد. موضوع حجم مبنا، دامنه نوسان و بسته شدن نمادها یکی دیگر از مسائلی است که به ابزار مشتقه از جمله آپشن آسیب می‌زند. در فرابورس حجم مبنا نداریم و اگر در بورس هم نداشته باشیم هیچ اتفاقی نخواهد افتاد. دامنه نوسان نیز به همین ترتیب. اگر این دامنه به10 درصد برسد چه اتفاقی رخ خواهد داد؟ افزایش دامنه نوسان مشکل صف خرید را نیز حل می‌کند.
باید با کمترین ریسک این ابزار را تجربه کنیم
مسلم پیمانی مشاور سازمان بورس و اوراق بهادار در پاسخ به نقد‌های مطرح‌شده گفت: نقد‌هایی برای راه‌اندازی این ابزار از قبیل اینکه هنوز همه شرایط مهیا نیست یا چرا تنها اختیار خرید راه‌اندازی شده مطرح می‌شود که باید در پاسخ آن گفت بازار سرمایه کشور به آپشن نیاز داشت. اگر قرار بود منتظر باشیم تا همه چیز مانند سخت‌افزار و نرم‌افزار مهیا شود ممکن بود راه‌اندازی آن هرگز محقق نشود. راه‌اندازی اختیار فروش سخت‌تر از اختیار خرید بود و به همین دلیل اول اختیار خرید را راه‌اندازی کردیم، بعد حذف محدودیت‌ها در دستور کار قرار دارد و سپس اختیار فروش راه‌اندازی خواهد شد.
