آخرین امید برای رسیدن به توافق اروپایی
پنجشنبه هفته گذشته (25 ژوئن) و در نشست سران اتحادیه اروپا در بروکسل، مذاکرات فشردهای میان یونان و اتحادیه اروپا برگزار شد. در این مذاکرات قرار بود تا با بررسی مفاد بستههای پیشنهادی اصلاحی اقتصاد یونان، در مورد تامین اعتبار یونان برای بازپرداخت وامهای صندوق بینالمللی پول و تمدید مهلت بازپرداخت وامهای اتحادیه اروپا توافقی صورت گیرد. پیش از شروع جلسه، بسیاری از رهبران اروپایی از لزوم رسیدن به توافق سخن میگفتند. ماتئو رنزی، نخستوزیر ایتالیا، از حتمیبودن رسیدن به توافق را اعلام کرد و ژانکلود یانکر، رئیس کمیسیون اروپا، خبر از بسته حمایتی 35 میلیارد یورویی برای کمک به اقتصاد یونان داد. در طرف دیگر نیز، الکسیس سیپراس اعلام کرد که انتظار دارد مذاکرات روز پنجشنبه روند مثبتی داشته باشد.
به گزارش گاردین، با شروع مذاکرات و در آغازین ساعات روز، اخبار منتشره از نارضایتی سران یونان از بسته پبشنهادی اروپا حکایت داشت و همین امر احتمال خروج یونان از اتحادیه اروپا و کاهش ارزش یورو را افزایش داد. بازارهای مالی اروپایی و جهانی نیز بلافاصله به این خبر واکنش نشان دادند و اکثر بازارهای مالی اروپایی افتی کمتر از یکدرصد را در این ساعات تجربه کردند. اما با ورود یانیس واروفاکیس، وزیر اقتصاد یونان به بروکسل و ارائه بسته پیشنهادی اصلاحشده یونان، احتمال رسیدن به توافق قوت گرفت.
سران اتحادیه اروپا بهرغم داشتن انتقاداتی به بخشهای مرتبط با قوانین بازار کار، حداقل دستمزد کارگران و حقوق بازنشستگی در این بسته پیشنهادی، از سایر اصلاحات درنظرگرفتهشده در بخشهای افزایش مالیات و کاهش مخارج دولتی استقبال کردند. با این حال در ساعات پایانی روز رسانههای خبری جهان اعلام کردند که به دلیل پارهای از اختلافات، مذاکرات بدون توافق به پایان میرسد.
واروفاکیس نیز بعد از اتمام نشست و در کنفرانس خبری اعلام کرد که مذاکرات در روزهای هفته جاری و پیش از موعد سررسید وام 1.6 میلیارد یورویی صندوق بینالمللی پول در روز سهشنبه اول جولای، در آتن پایتخت یونان ادامه خواهد یافت.
در این میان اما بهنظر میرسد سران آلمان همچنان نسبت به آینده مذاکرات بدبین هستند. به گزارش رویترز، آنگلا مرکل روز جمعه، با امتناع از پیشبینی روند مذاکرات آتی، تنها به ذکر این نکته اکتفا کرد که «اهمیت تصمیمگیری» در مذاکرات روز یکشنبه بسیار بالاست. ضمن آنکه او بار دیگر تاکید کرد که بسته حمایتی جدیدی برای کمک به اقتصاد یونان وجود ندارد. هرچند که خبرهای پشتپرده رویترز حاکی از آن است که مرکل در روزهای گذشته از احتمال رسیدن به توافق خبر داده است.
اما سوال اینجاست که چه عواملی، بازیگران مختلف در یونان و اتحادیه اروپا را به توافق سوق میدهد؟
جواب آن است که با خروج یونان از اتحادیه، مشکلات زیادی هم برای این کشور و هم برای اتحادیه اروپا رخ میدهد و نتیجه بازی قطعا یک نتیجه باخت-باخت برای طرفین است. بدون رسیدن به توافق در مذاکرات روز یکشنبه، دولت یونان در بازپرداخت وام 1.6 میلیارد یورویی صندوق بینالمللی پول به دلیل بحران نقدینگی در این کشور با مشکل مواجه خواهد شد. ضمن آنکه با عدم بازپرداخت اقساط وام، اعتبار بانکهای این کشور در نزد سپردهگذاران کاهش مییابد و بسیاری از سپردهگذاران بانکهای یونان برای برداشت حساب خود به بانکهای این کشور مراجعه میکنند. بانکهای این کشور نیز به دلیل کمبود نقدینگی امکان پرداخت تمامی سپردهها را نخواهند داشت و ناچارند که اعلام ورشکستگی کنند. (پدیده Bank Run) مقامات یونانی نیز برای مقابله با این بحران ناچارند سیاست «کنترل سرمایه» (Capital Control) را در این کشور پیاده کنند. سیاستی که در پی اجرای آن، مردم و سپردهگذاران نمیتوانند بیش از میزان مشخصی در روز، وجهنقد از حساب خود خارج کنند و نقل و انتقال پول به خارج از کشور نیز با محدودیتهایی مواجه میشود. ضمن آنکه در این حالت نرخ تبادل ارز نیز بهصورت دستوری ثابت میماند و افراد مجبورند برای تبادل ارز دلایل موجهی بیان کنند.
به گزارش بیزینس اینسایدر، ویلیام بوتر، تحلیلگر موسسه Citi معتقد است که اجرای این سیاست، اگرچه میتواند برای مدت کوتاهی اثرات نامطلوب بحران خروج سپردهها را از بین ببرد، اما بانک مرکزی یونان دیگر کارکرد درستی نخواهد داشت و پس از مدتی با افزایش نارضایتی اجتماعی اجرای این سیاست در یونان با شکست مواجه خواهد شد.
از طرف دیگر، به گفته آندره بورگه، وزیر اقتصاد سابق سوئد، اثرات خروج یونان از اتحادیه اروپا برای این اتحادیه بسیار بیشتر است و این اتحادیه باید به هر طریق ممکن اعضا را زیر چتر حمایت خود حفظ کند. چرا که در غیر این صورت، تمام ارزشهایی که اتحادیه اروپا حول آنها شکل گرفته است، زیر سوال میرود، فرصت برای سوءاستفاده و بهرهبرداری دشمنان اتحادیه مانند روسیه فراهم میشود و نهایتا ممکن است این امر منجر به فروپاشی اتحادیه شود. بنابراین اتحادیه اروپا باید یونان را در این اتحادیه نگه دارد، چه یونان مستحق دریافت وامهای بیشتر باشد چه نباشد.