هشدار «مرد در سایه» اقتصادی دولت در خصوص سونامی دوم بیکاری

 اینها را مسعود نیلی، مشاور ارشد اقتصادی رئیس‌جمهوری، گفته است. به گفته او تنها راه افزایش تقاضا در بازار، توجه به تقویت خارجی است و صنعتگران باید اولویت را روی صادرات بگذارند، اما عمل به این مسئله راحت نیست و با دشواری‌های زیادی همراه است. او در مراسم نکوداشت پنجاهمین سال تأسیس سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران (ایدرو) گفت: صنعتی که فقط به بازار داخلی اکتفا کرده است، به‌آسانی نمی‌تواند وارد بازار صادراتی شود، آن‌هم بدون تکنولوژی، در این مسیر باید اقدامات لازم انجام شود.

علاوه بر کاهش تقاضا در اقتصاد کشور، ترکیب تقاضا هم تغییر کرده است. ما برای رفع مشکلات نیازمند یک دوره گذار هستیم تا بنگاه‌ها به ‌سمت بنگاه‌های صادراتی پیش بروند. اما جالب آنکه حدود چهار سال پیش، علی ربیعی وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در گزارشی ویژه، به رئیس‌جمهوری درباره سونامی بی‌کاری ١٠‌میلیون‌نفری هشدار داده بود. او گفته بود آژیر قرمز هم در این بخش به صدا درآمده است؛ چراکه براساس گزارش مرکز آمار ایران در سال‌های گذشته (مربوط به دولت احمدی‌نژاد)، سالانه در بهترین حالت فقط ٧٥ هزار شغل جدید به شکل متوسط ایجاد شد و این میزان هرگز پاسخ‌گوی سیل متقاضیان کار در کشور نبوده و نخواهد بود.

به نظر می‌رسد روز گذشته مشاور رئیس‌جمهور همان هشدارهای نگران‌کننده ربیعی را تکرار کرده است. مشاور اقتصادی رئیس‌جمهور با اعلام اینکه خودبه‌خود اشتغال به وجود نمی‌آید، تصریح کرد: برای اینکه بنگاه‌ها به ‌سمت صادرات پیش بروند، باید تغییری در آنها ایجاد شود، در همین زمینه نقش سازمان گسترش و نوسازی بسیار پررنگ است و باید از این فرصت استفاده کند و با بهبود کسب‌وکار و جذب سرمایه‌گذاری خارجی اقدامات لازم را برای ارتقای بنگاه‌ها برای رقابت در بازارهای صادراتی انجام دهد.

نیلی با بیان اینکه «اقتصاد ما چاره‌ای جز برون‌گرایی ندارد»، تصریح کرد: نمی‌توانیم به بانک‌ها فشار بیاوریم که به واحدهای تولیدی پول بدهند و از سوی دیگر واحدهای تولیدی نتوانند پول بانک‌ها را بازگردانند. باید بازارهای صادراتی را گسترش دهیم. به بیان استاد اقتصاد دانشگاه صنعتی شریف، هفت تا ١٠ سال زمان برای گذشتن از رکود به‌وجودآمده در دولت قبل، زمان نیاز است که حدود سه سال از آن گذشته است. دگرگونی‌های زیادی در ١٥ سال گذشته درباره نقش ایدرو در توسعه صنعتی کشور به وجود آمد. سهم صنعت در تولید ناخالص داخلی در زمان تأسیس ایدرو زیر سه درصد بود، اما سهم صنعت هم‌اکنون ٣٠ برابر شده است.

او با اشاره به اینکه «باید به ‌سمت صنعتی برون‌گرا و پاسخ‌گو به نیاز جهانی گام برداریم»، افزود: سطح درآمد خانوارهای ایرانی در سال ١٣٩٢ حدود ٢٢ درصد پایین‌تر از سطح درآمد آنها در سال ١٣٨٦ بود که در همین بازه زمانی سطح درآمد یک خانوار روستایی ٣٨ درصد کاهش پیدا کرد و این موضوع روی بازار تقاضای داخلی صنعت تأثیر گذاشت. نیلی گفت: کاهش سرمایه‌گذاری در این بازه زمانی روی رکود صنعت داخلی کشور تأثیر منفی داشت. در سال‌های ١٣٩١ و ١٣٩٢ اندازه صنعت ١٧ درصد کوچک‌تر شد که رشد صنعتی در سال ١٣٩٣ تا ١٣٩٥ بخشی از آن را جبران کرد و صنعت کشور هم‌اکنون ١,٨ برابر صنعت در سال ١٣٨٣ است. به گفته او درحال‌حاضر بازار داخلی کفاف صنعت را نمی‌دهد و باید به ‌سمت بازارهای مطمئن خارج از کشور حرکت کنیم. ایدرو، به‌هم‌رسانی کسب‌وکارها و جذب سرمایه‌گذاری خارجی برای ارتقای ساختار بنگاه‌های کشور را جزء برنامه‌های محوری خود قرار دهد.

‌مدل توسعه صنعتی نداریم

نیلی با اعلام اینکه هنوز یک مدل توسعه صنعتی در کشور وجود ندارد، گفت: در سال ١٣٨٠ اقدام‌هایی برای تهیه یک مدل صنعتی برای کشور انجام شد، اما هنوز نتوانسته‌ایم یک سند یکپارچه در این بخش مصوب کنیم. او به نقش سازمان گسترش و نوسازی در توسعه صنایع کشور اشاره کرد و افزود: از گذشته تا به امروز یک استراتژی نانوشته در صنعت تعریف شد که اساس آن، اولویت‌دادن به بازار داخلی بود. حتی در بدو تأسیس ایدرو و حتی برنامه ششم توسعه نیز به این موضوع توجه شده بود.

مشاور اقتصادی رئیس‌جمهور اضافه کرد: متأسفانه تاکنون صنعت برون‌گرا و صادرات‌محور نداشته‌ایم. صنعت باید برای توسعه خود علاوه بر بازار داخلی به ‌فکر حضور پررنگ در بازارهای صادراتی نیز باشد. امروز باید به این موضوع توجه شود که تا چه‌میزان تقاضا با ظرفیت‌های فعلی صنعت مطابقت دارد. او با تأکید بر اینکه روند افزایش ظرفیت صنعت با میزان تقاضا همخوانی ندارد، گفت: در سال‌های ١٣٩١ و ١٣٩٢ ما شاهد رشد منفی صنعت بودیم که این میزان در زمان جنگ نیز بی‌سابقه بوده، اما درحال‌حاضر امروز صنعت کشور تقریبا به دو برابر سال ١٣٨١ رسیده، اما سطح تقاضا درسطح سال ١٣٨١ است.

منبع:شرق