پنجره واحد تجاری در یک جمله عبارت است از؛ ارائه متمرکز مجموعه تسهیلات سازمان‌های دولتی به فعالان اقتصادی و تجاری؛ به این معنی که تجار، صاحبان صنعت و تجارت، فعالان حوزه حمل و نقل و صاحبان کالا از طریق پنجره واحد گردش کار مربوط به اسناد تجارت خود را از یک اپراتور متمرکز دنبال می‌کنند.

در آن سوی پنجره واحد مجموعه‌ای از اپراتورها هر یک به نمایندگی از وزارتخانه و سازمان مطبوع خود خدمات مورد نیاز تجار را در یک نقطه به وی ارائه می‌کنند. در سیستم پنجره واحد فعال تجاری پس از تحویل اسناد خود در قالب‌های استاندارد، سازمان‌ها و اپراتور اقتصادی را قادر می‌سازد یک بار و از یک نقطه به فعال اقتصادی سرویس دهند که مجموعه‌ای از مجوزها، گواهی‌ها و اسناد تجاری و حمل را شامل می‌شود. گمرک جمهوری اسلامی ایران به عنوان مرزبان اقتصادی کشور و سازمانی که بیشترین ارتباط و تماس را با فعالان تجارت و حوزه کسب و کار دارد، سعی دارد ضمن به‌روز‌رسانی خدمات خود همگام با (UN/CEFACT)مرکز تسهیل تجارت الکترونیک سازمان ملل و WCO (سازمان جهانی گمرک) با اجرای پنجره واحد گمرکی ضمن تسهیل مبادله اسناد، گام بلندی در راستای حذف اسناد کاغذی از بزرگ‌ترین نهاد مالیاتی دولت بردارد. این مهم نه تنها تاثیر بسزایی در بهبود رتبه کسب و کار کشور خواهد داشت، بلکه نقش مهمی در شفاف‌سازی تراکنش‌های مالی و اطمینان از رفتار برابر اپراتور اقتصادی با تاجر و ذی‌نفع را دارد.

پنجره واحد گمرک از آنجایی که امکان گردش اسناد را بین سازمان‌های دولتی ایجاد می‌کند از آن می‌توان به عنوان درمان بوروکراسی تجارت در سازمان‌های همجوار گمرک نام برد. از جمله مزایای استقرار پنجره واحد گمرک می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد: استانداردسازی اتوماسیون اداری در سطح بین‌المللی، تبادل الکترونیکی داده‌ها، پوشش کامل مراحل ترخیص کالا در تمامی رویه‌های واردات قطعی و موقت، صادرات و ترانزیت، تعریف یکپارچه از پیام‌های سیستمی به‌منظور رسیدگی به هرگونه نیاز فعلی و آینده برای تبادل اطلاعات، امکان تعریف انواع ماژول تحت خدمات پنجره واحد، استفاده از تکنیک‌های انعطاف‌پذیر برای تنظیم و ارکستراسیون از فرآیندهای (گردش اطلاعات) بین سازمان‌های مختلف. در پنجره واحد مطابق با استانداردهای جهانی متولی امور گمرک است و اجرای دقیق آن، کشور را قادر می‌سازد تا فرآیند ورود و خروج کالا را ضمن برخط سازی متمرکز کند و پایگاه آماری دقیقی از تجارت کشور ایجاد کند و کمک می‌کند با شناسایی گلوگاه‌های مانع بر سر تجارت نسبت به حل و برطرف سازی آن اقدام شود.

آنچه به عنوان مهم‌ترین اصل تکمیل پنجره واحد از آن یاد می‌شود، همکاری وزارتخانه‌ها و حضور سازمان‌های همجوار در پنجره واحد است تا پیشرفت طرح محسوس شود، متاسفانه عدم همکاری موثر سازمان‌های همجوار می‌تواند به عنوان پاشنه آشیل پنجره واحد باشد که گمرک جمهوری اسلامی ایران در راستای ارائه خدمات در حد و اندازه استانداردهای جهانی به مردم عزیز کشورمان به عنوان متولی پنجره واحد در اجرای آن از هیچ تلاشی فروگذار نمی‌کند.