دردسرهای روس‌ها در دوران تحریم
ممنوعیت ورود مواد غذایی غربی به روسیه در سال ۲۰۱۴ میلادی و در واکنش به تحریم‌های بین‌المللی این کشور پس از بحران اوکراین آغاز شد. اما این فرمان در حالی اجرا می‌شود که ۲۳ میلیون نفر از ساکنان روسیه (به عبارت دیگر ۱۶ درصد از مردم این سرزمین) زیر خط فقر به‌سرمی‌برند. تنها در سه‌ماهه اول سال جاری شمار مردمی که در روسیه زیر خط فقر زندگی می‌کنند از ۱۱ درصد به ۱۶ درصد افزایش یافته و مردم این کشور می‌گویند که به صرفه‌جویی و ذخیره مواد غذایی برای شش ماه آینده پرداخته‌اند.
فرمان از بین بردن صدها تن مواد غذایی وارداتی از غرب از جمله میوه و پنیرهای اروپایی، توسط ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهور روسیه امضا شده؛ چراکه این کالاها را نوعی تهدید امنیتی برای این کشور برشمرده است. قرار است این فرمان به‌تدریج در تمام نقاط روسیه به اجرا گذاشته شود. صدور این فرمان انتقادات زیادی را حتی از داخل کرملین به همراه داشته است.
اکاترینا شولمن، استاد آکادمی اقتصاد ملی و مدیریت عمومی روسیه به یورونیوز می‌گوید: چندین نسل پیاپی از مردم ما یا در شرایط کمبود کلی مواد غذایی زندگی می‌کردند یا کمبود برخی از کالاهای خاص. این موضوع از یک نسل به نسلی دیگر تکرار می‌شد. مشکل، وجود قحطی نبود، بلکه در کمبود کالا بود. به همین دلیل ما نگاه خاصی به مواد غذایی داریم و آن را گنج بزرگی می‌دانیم.
او در ادامه می‌افزاید: هر فردی که در روسیه بزرگ می‌شود و در فرهنگ روس زندگی می‌کند، می‌داند که ممنوعیت‌ها و تابوهایی اساسی در آموزه‌های فرهنگی ما وجود دارد که دور ریختن غذا را منع می‌کند. به ما زمانی‌که کودک بودیم گفته می‌شد تنها فاشیست‌ها نان را دور می‌ریزند. حتی دور انداختن خرده‌نان هم ممنوع بود.
روند پرشتاب نابود کردن مواد غذایی وارد شده از اتحادیه اروپا به روسیه، نارضایتی بخشی از شهروندان این کشور را برانگیخته است. جمعی از معترضان با سازماندهی یک کارزار از مقام‌های روس خواسته‌اند ضمن لغو این تصمیم، مواد غذایی وارد شده به صورت غیرقانونی را در میان فقرا تقسیم کند. تاکنون ۳۰۰هزار نفر طومار اینترنتی این درخواست را امضا کرده‌اند. به نظر می‌رسد این چالش، افکار عمومی در روسیه را چندپاره کرده است.
یکی از ساکنان مسکو در واکنش به نابودی مواد غذایی اروپایی می‌گوید: معتقدم بهتر است به‌جای سوزاندن مواد غذایی، راهی برای استفاده بهتر از آنها پیدا کرد. من مخالف نابود کردن مواد غذایی وارداتی هستم. تولیدکنندگان روس هنوز توانایی تولید محصولات باکیفیت را ندارند. اما دیگری اعتقاد دارد: شاید بهتر باشد که مواد غذایی را نابود کنند. زیرا ممکن است آنها مواد غذایی فاسد بفرستند. هیچکس نمی‌داند چه چیزی در این غذاهاست.
از طرف دیگر نگاه ناسیونالیستی نیز در بین موافقان این فرمان دیده می‌شود. یک شهروند روس با این دید می‌گوید: مردم باید میهن‌پرست باشند. تمام مواد خوراکی باید در روسیه تولید شود. محصولات غذایی ما در روسیه بسیارند.
تحریم‌های اتحادیه اروپا، کاهش قیمت نفت، نرخ دورقمی تورم و کاهش سطح دستمزدها، بسیاری از ساکنان روسیه را مجبور به یافتن راه‌های جدیدی برای کاهش هزینه‌هایشان کرده است.
دولت روسیه سال گذشته و در پاسخ به تحریم‌های وضع شده از سوی بروکسل در جریان بحران اوکراین، ورود مواد غذایی از کشورهای اتحادیه اروپا را ممنوع اعلام کرد. میزان کشف و ضبط محصولات خوراکی وارداتی در مرزهای روسیه در روزهای گذشته چند برابر شده است.
تبعات منفی تحریم‌های روسیه و اتحادیه اروپا
اما به گزارش ناظران، سیاست روسیه مبنی بر تحریم مواد غذایی اروپایی تبعات بسیاری داشته است. اولین تاثیر آن را در داخل روسیه می‌توان دید. کشاورزان این کشور موظف به افزایش سطح تولید شده‌اند. با این وجود در چهار ماه اول سال جاری، کمبود مواد غذایی منجر به افزایش ۸.۷ درصدی قیمت کره و افزایش ۳۰ درصدی بهای پنیر در این کشور شد. قیمت ماهی و دیگر محصولات دریایی نیز ۶ درصد و بهای گوشت بیش از ۱۳ درصد افزایش یافت. همچنین تحریم مواد غذایی اروپایی منجر شد میزان تولید محصولات لبنی تقلبی در روسیه پنجاه درصد افزایش یابد.
دیگر متضرران این سیاست، تولیدکنندگان اروپایی بودند که اکنون بازار روسیه را از دست داده‌اند. روسیه تا تابستان سال گذشته دومین بازار بزرگ برای صادرات محصولات غذایی اروپایی بود. برای کمک به این کشاورزان، کمیسیون اروپا مجموعه‌ای از کمک‌های اضطراری را تصویب کرد. این کمک‌ها تا ماه مارس ۲۰۱۶ میلادی به تولیدکنندگان لبنیات و تا ژوئیه سال ۲۰۱۶ میلادی به تولیدکنندگان میوه و سبزیجات اعطا خواهد شد.
ژان میشل ژاول، رئیس تعاونی شیر جنوب شرق فرانسه می‌گوید: تبعات تحریم روسیه از لحاظ جغرافیای سیاسی بسیار قوی بود. حدود ۳۰۰ هزار تن پنیر به ارزش یک میلیارد یورو به روسیه صادر می‌شد. بنابراین به‌وضوح روسیه بازار مهمی بود، بازاری که معادل ۳ درصد از کل بازار تولیدات اروپایی محسوب می‌شد.
کرملین قصد دارد هفت کشور دیگر را نیز که از تحریم‌های اتحادیه اروپا علیه مسکو حمایت کرده‌اند، به فهرست کشورهایی که ورود مواد غذایی آنها به خاک روسیه ممنوع است، اضافه کند. به این ترتیب احتمال می‌رود به‌زودی کشاورزان کشورهای آلبانی، ایسلند، لیختن‌اشتاین، نروژ، اوکراین، مونته‌نگرو و گرجستان نیز با کاهش چشم‌گیر درآمد مواجه شده و به جمع کشاورزان متضرر اروپایی بپیوندند.
