چرا نرخ تورم اعلامی مرکز آمار و بانک مرکزی متفاوت است؟
بررسیهای «اقتصادنیوز» نشان میدهد که با وجود یکسانسازی سال پایه محاسبه نرخ تورم در بانک مرکزی و مرکز آمار ایران، درصد «ارزش پایه» تخصیصیافته به کالاها و خدمات مختلف در این دو قطب آماری کشور متفاوت است و همین موضوع باعث شده است که بین نرخهای اعلامی توسط این دو مرکز، تفاوتهایی وجود داشته باشد. هر چند در ماههای اخیر، میزان تفاوت نرخهای اعلامی کم شده و حتی در برخی ماهها، نرخ تورم نقطهبهنقطه بانک مرکزی تقریباً مماس بر نرخ اعلامی مرکز آمار بوده است.
بررسیها نشان میدهد از میان 12 گروه اصلی کالاها و خدمات که در محاسبات هر دو قطب آماری کشور وجود دارد، تفاوت «ارزش پایه» چهار گروه کالایی، بیشترین نقش را در اختلاف آماری بانک مرکزی و مرکز آمار را بازی میکند.
در حالی که گروه کالایی «مسکن، آب، برق، گاز و سایر سوختها» در محاسبات مرکز آمار 35.6 درصد از ارزش شاخص کل را تشکیل میدهد، در محاسبات بانک مرکزی تنها 32.78 درصد نقش دارد. درباره گروه «خوراکیها و آشامیدنیها» اما رابطه معکوس است: بانک مرکزی 27.38 درصد وزن شاخص خود را به این گروه اختصاص داده، اما مرکز آمار تنها 25.09 درصد آن را.
گروه «ارتباطات» که در ساخت شاخص مرکز آمار سهمی 2.38درصدی دارد، در شاخص بانک مرکزی 1.27 درصد سهیم است و گروه «مبلمان و لوازمخانگی و نگهداری آنها» در محاسبات بانک مرکزی 5.13 درصد از ارزش پایه را تشکیل میدهد، در حالی که در معیارهای مرکز آمار، 4.15 درصد از ارزش پایه را به خود اختصاص داده است.
در هشت گروه کالایی و خدماتی دیگر نیز، هیچ یک از دو گروه متناظر در محاسبات دو قطب آماری کشور «ضریب اهمیت» یکسانی ندارند، اما اختلاف ارزش آنها غالباً چندان چشمگیر نیست.
جدول: مقایسه «ارزش پایه» 12 گروه کالایی در محاسبات نرخ تورم
ردیف |
گروه کالایی |
مرکز آمار |
بانک مرکزی |
قدر مطلق |
1 |
خوراکی ها و آشامیدنی ها |
25.09 |
27.38 |
2.29 |
2 |
دخانیات |
0.46 |
0.35 |
0.11 |
3 |
پوشاک و کفش |
4.5 |
4.94 |
0.44 |
4 |
مسکن، آب، برق، گاز و سایر سوخت ها |
35.6 |
32.82 |
2.78 |
5 |
مبلمان و لوازم خانگی و نگهداری آنها |
4.15 |
5.13 |
0.98 |
6 |
بهداشت و درمان |
6.74 |
6.98 |
0.24 |
7 |
حمل و نقل |
9.79 |
9.87 |
0.08 |
8 |
ارتباطات |
3.65 |
2.38 |
1.27 |
9 |
تفریح و فرهنگ |
2.24 |
2.85 |
0.61 |
10 |
آموزش |
2.3 |
2.24 |
0.06 |
11 |
هتل و رستوران |
1.43 |
1.86 |
0.43 |
12 |
کالاها و خدمات متفرقه |
4.05 |
3.2 |
0.85 |
جمع |
شاخص کل |
100 |
100 |
0 |