وقتی هواپیماسازی، جان ایرانیان را می گیرد
به گزارش اقتصاد نیوز، هواپیمای ایران ۱۴۰ در نوع کاربری مسافری در حالی برای اولین بار در کشورمان سقوط میکند و 46 کشته برجای میگذارد که در سالهای گذشته این هواپیما در کاربردهای آموزشی و نظامی سانحهساز شده بود. هواپیمای ایران ۱۴۰ از مدل آنتونف ۱۴۰ روسی کپیبرداری شده است و سابقه سقوط در سال ۲۰۰۹ میلادی را با کشته شدن همه پنج سرنشین خود در کارنامهاش دارد.
هنگامیکه برای اولین بار بهکارگیری هواپیمای ایران ۱۴۰ در خطوط مسافری در کشور مطرح شد با واکنش منفی فعالان صنعت هواپیمای کشور مواجه شد، چرا که معتقد بودند این هواپیما به علت تطابق نداشتن با شرایط جغرافیای کشور میتواند مسالهساز شود.
حدود چهار سال پیش وقتی برای اولین بار استفاده این هواپیما در ناوگان مسافری کشور مطرح شد، حمید بهبهانی، وزیر راه و ترابری دولت دهم از هواپیمای ایران ۱۴۰طرفداری سرسختی کرد. به طوری که وزیر راه و ترابری درباره ایمنی هواپیمای ایران ۱۴۰ در آن مقطع اعلام کرد: «هواپیمای ایران ۱۴۰ حتی از فوکر هم بهتر است و حاضرم کتبا این را بنویسم.»
این گفتههای وزیر راه و ترابری در حالی بود که کاپیتان خانلری، رئیس وقت سازمان هواپیمایی کشوری به علت عدم اطمینان ایمنی مانع تایید سازمان هواپیمایی کشوری برای پرواز ایران ۱۴۰ در ناوگان مسافری کشور شده بود.
برخی منابع این مساله را سرمنشأ اختلافات خانلری و بهبهانی اعلام کرده بودند که سرانجام منجر به بر کناری وی از ریاست این سازمان شد. اما پس از مدتی با به حاشیه رفتن موضوع ایمنی هواپیمای ایران ۱۴۰ چند سال بعد وزارت دفاع که سازنده این هواپیما بود با تاسیس شرکت هواپیمای سپاهان استفاده از این هواپیما را در برخی مسیرها بهکار گرفت.
سقوط هواپیمای ایران ۱۴۰ درحالی است که این هواپیما اولین محصول ایرانی در صنعت هواپیمایی کشور است. حدود دو دهه گذشته بود که خبر ساخت و تولید این هواپیما در ایران شنیده شد. در سال ۷۵ بر اساس قراردادی میان شرکت صنایع هواپیماسازی ایران (هسا) و کمپانی آنتونف اوکراین، ساخت آنتونف۱۴۰ با نام تجاری ایران۱۴۰ در کشور آغاز شد.
قرارداد ساخت این نوع هواپیما در داخل با وزارت دفاع منعقد شد. این در حالی بود که سال ۷۲ طراحی اولیه هواپیمای ایران۱۴۰ انجام و از سال ۷۵ مراحل تولید این هواپیمای ۵۲ نفره آغاز شد. ساخت این هواپیما در سه نوع مسافربری، باری و گشتدریایی پیشبینی شد.
بر این اساس شرکت صنایع هواپیماسازی ایران (هسا) واقع در شاهینشهر به عنوان محل تولید این هواپیما انتخاب شد. اما به علت توقف اعتبارات اجرای این پروژه با وقفه مواجه شد و پس از چند سال ساخت این هواپیما مجددا از سر گرفته شد.
هنگامی که اولین نمونههای هواپیمای ایران ۱۴۰ ساخته شد به دلیل تمایل نداشتن شرکتهای هواپیمایی ادامه این پروژه با چالش مواجه شد. مسئولان هوایی با توجه به سوانح قبلی در دو هواپیمای آنتونف در ایران مطمئن نبودند با اینکه هواپیما ساخت داخل بود به آن مجوز پرواز دهند تا در خطوط پروازی به کار گرفته شود.
با این حال با راه اندازی شرکت هواپیمایی سپاهان براساس گفتههای منوچهر منطقی، رئیس سازمان صنایع هوایی وزارت دفاع شش هواپیمای ایران ۱۴۰ در ناوگان حملونقل هوایی کشور وجود دارد که با سقوط اخیر تعداد آنها به پنج هواپیما رسید.
حتی در اواخر سال گذشته منوچهر منطقی از انتقال خط تولید این هواپیما توسط اوکراین به ایران خبر داده بود. او حتی از برنامه هسا برای صادرات این هواپیما سخن گفته بود.
اما حالا با سقوط هواپیمای ایران ۱۴۰ که 46 کشته برجای گذاشته، بار دیگر موضوع ایمنی این محصول مشترک ایران و اوکراین مطرح شده و حتی مسئولان سازمان هواپیمای کشور در بیان اعلام سقوط این هواپیما از کاربرد نام ایران ۱۴۰ امتناع میکنند و تاکید دارند که آنتوف ۱۴۰ سقوط کرده است.
درحالی که به گفته کارشناسان امر این هواپیما از نوع ایران ۱۴۰ و ساخت داخل و مهندسی شده از سوی شرکت هسا بوده است. با این حال امروز (یکشنبه) پس از وقوع این حادثه در مجلس نیز نمایندگان نسبت به این امر واکنش نشان دادهاند.
صحبتهایی که برخی نمایندگان مجلس میگفتند بارها تکرار شده بود. یکی از نمایندهها که در صحن علنی مجلس به این حادثه اشاره کرد، مهرداد بائوج لاهوتی، عضو کمیسیون عمران مجلس بود که گفته است: اولین نمونه از این هواپیما در پرواز آزمایشی در اصفهان سقوط کرده بود.
به گفته او نمایندگان مجلس در بازدید از خط تولید این هواپیما بر نامناسب بودن آن جهت استفاده در ناوگان هوایی تاکید کرده بودند و سازمان هواپیمایی کشور نباید اجازه پرواز به این هواپیما را میداد.
سانحه هواپیمای ایران ۱۴۰ درحالی رخ میدهد که این هواپیما اولین تجربه هواپیماسازی در کشور است و حتی از سال قبل ساخت هواپیمای پهن پیکر در شرکت هواپیماسازی هسا مطرح شده است.