نقشه ثروتمندان در شماره جدید تجارت فردا/ جامعه شناسی ثروت اندوزی در ایران

به گزارش اقتصادنیوز، در جریان این مناظره، علی‌اصغر سعیدی، نگرانی از «مصادره» را دلیل شکل نگرفتن انباشت پول در خانواده‌های ایرانی عنوان کرده و محمدمهدی بهکیش هم از فقدان نظام مالیاتی کارآمد در کشور انتقاد کرده است. به‌دنبال این مناظره، گزارشی درباره نظام مالیاتی در ایران به چاپ رسیده و شاخص‌های تولید و سرمایه‌گذاری بررسی شده است.

در این شماره همچنین ضمن مرور اخبار اقتصادی هفته، پرونده‌ای با عنوان «وداع با شیخ محافظه‌کاران» درباره آیت‌الله مهدوی‌کنی به چاپ رسیده است. در این پرونده به اندیشه‌های اقتصادی رئیس مجلس خبرگان پرداخته شده است.گزارش دیگر تجارت فردا به موضوع آمارهای بانک جهانی درباره ثروتمندان در جهان اختصاص یافته و در کنار آن، در گزارش دیگری، تبعیض‌های شهری برای نابینایان نقد شده است.

با این حال یکی از پرونده‌های مهم این شماره تجارت فردا به موضوع استقلال بانک مرکزی اشاره دارد و در کنار آن موضوع توسعه خطوط ریلی در کشور برجسته شده است. پرونده بعدی تجارت فردا نیز طرح جدید دولت برای مسکن است که مجید روستا، مدیر هیات مدیره شرکت مادرتخصصی عمران و بهسازی شهری ایران درباره آن گفته است که این طرح، یک مسکن مهر دیگر، نیست.

ممنوعیت واردات شکر، اختلافات ایران و ترکیه بر سر قیمت سوخت، بازخوانی پرونده رضا ضراب، انتقاد از داود اغلو به سبب برهم زدن مناسبات تهران –آنکارا و سرمایه‌گذاری در «صنعت اسب»، از دیگر مواردی است که تجارت فردا در این شماره به آن پرداخته است.

پرونده تاریخی این شماره به موضوع صندوق توسعه ملی و نقش ذخیره‌سازی سود حاصل از درامد نفت در توسعه کشور اختصاص یافته سعید لیلاز جایگاه این صندوق در دوره پهلوی را در گفت‌وگویی تبیین کرده است.

گفتگو با مدیران عامل «چینی زرین ایران» و «شهر کتاب»، بررسی اختلاف صداوسیما و فدراسیون فوتبال درباره پخش مسابقات لیگ برتر، حمایت آمریکا به مشارکت ایران در جنگ علیه داعش، مشکلات کتابفروشی‌ها و مرور خبرهای روز فناوری و ترجمه تعدادی از مقالات برجسته اقتصادی، بخش دیگری از مطالب این شماره تجارت فردا را به خود اختصاص می‌دهد.

خلاصه میزگرد «تجارت فردا» با موضوع ثروت
در حالی که ثروت مردم در اغلب کشورهای جهان طی سال‌های اخیر رو به افزایش بوده، متوسط ثروت ایرانیان کمتر شده و به زیر پنج هزار دلار به‌ازای هر فرد بالغ رسیده است. هفته نامه «تجارت فردا» در میزگردی با حضور «دکتر محمدمهدی بهکیش» و «دکتر علی‌اصغر سعیدی» ریشه‌های اقتصادی و جامعه‌شناختی جا ماندن‌ ایرانیان از موج جهانی تولید و تکاثر ثروت را بررسی کرده است.

دکتر محمدمهدی بهکیش:
* به دلیل کاهش ارزش پول ملی ایران در رابطه با پول‌های دیگر چون دلار، ثروت همه ما به یک‌سوم کاهش پیدا کرده است.

* گزارش «ثروت جهانی» می‌گوید از سال 2013 تا 2014 یعنی فقط ظرف یک سال میزان ثروت در آمریکا و اروپا حدود 10 درصد افزایش پیدا کرده است. در صورتی که رشد اقتصادی در این دو منطقه بسیار کمتر از این بوده است. خود این گزارش تحلیل می‌کند که بخشی از این اتفاق، به نرخ تبدیل ارزها بستگی دارد. دیگر اینکه ممکن است وضعیتی پیش ‌‌آید که تقاضا برای برخی دارایی‌ها افزایش پیدا کند.

* طی یک سال گذشته در ایران، دارایی‌های مالی ما تقریباً رشدی را تجربه نکرده است. دارایی‌های غیرمالی‌مان هم رشد چندانی نداشته است. ولی احتمالاً در سال آینده که نظام عرضه و تقاضا تغییر می‌کند و تقاضاهای جدید در بازار مطرح می‌شود، قیمت دارایی‌های مالی و غیرمالی به مقدار قابل توجهی تغییر خواهد کرد.

* اگر ما به بخش عمده‌ای از سرمایه‌گذاران قبل از انقلاب نگاه کنیم (مثل برخوردار یا دیگران) می‌بینیم که اینها چون به تدریج سرمایه‌دار شدند، قدر ثروت را می‌دانستند و در نتیجه یک رفتار مصرفی منطقی داشتند... ولی نسلی که خیلی سریع پولدار شده، قدرش را نمی‌داند و فرزندش را با پورشه به خیابان می‌فرستد. و همین موضوع در نهایت به بدبینی‌ عمومی نسبت به ثروت و ثروتمندان در ایران منجر شده است.

* رشد نابرابری ثروت در ایران را می‌توان به عوامل زیر مرتبط دانست: قوانین مالیاتی نامناسب، وجود درآمد نفت و فضای غیررقابتی.

* دولت باید مرتبا تکرار کند که در آینده دیگر مصادره‌ای در کار نخواهد بود... به نظرم، آقای روحانی مدام این کار را می‌کند، اما لازم است در سطوح بالاتر نیز این رویه دنبال شود. باید امنیت را در لوای قانون ایجاد کنیم.

* مالیات بر نقل و انتقال زمین و مستغلات باید بر اساس قیمت‌های بازار تعیین شود (و نه قیمت‌های منطقه‌ای)... ارزش افزوده زمین به دلیل توسعه منطقه یا فعالیت‌های زیرساختی باید بین دولت و مالک تقسیم شود تا از انباشت ثروت در دست مالکی که کاری روی آن انجام نداده، جلوگیری کند. اجرای این سیاست قیمت واحدهای تجاری و مسکونی را منطقی می‌کند و از افزایش قیمت‌ها به خصوص درباره کالا و خدماتی که بخش عمده‌ای از هزینه‌ تمام‌شده آن را «هزینه محل» تشکیل می‌دهد، جلوگیری می‌کند.

دکتر علی اصغر سعیدی:
* تاریخ نشان داده است اگر فضای آرامی در کشور برقرار باشد، یعنی قانون حمایت از مالکیت و حمایت از سرمایه‌گذاری خصوصی حاکم باشد، انباشت ثروت اتفاق می‌افتد.

* تاثیر انقلاب در توقف روند رشد ثروت به این ترتیب بود که با خلع ید از مالکیت خصوصی یک قشر صنعتگر بزرگ، بخش خصوصی را حذف کرد.

* ما در جامعه‌ای قرار گرفته‌ایم که نه آن آگاهی داده می‌شود که نقش کارآفرین چیست و نه مانند کشورهای اروپای شمالی، مردم و نخبگان مسوولیت اجتماعی را بر عهده می گیرند. در نتیجه نه ثروتی تولید می شود نه کارها با مسئولیت جمعی انجام می‌شود.

* بدبینی عمومی به ثروت، باعث شده مردم به سمت کسب دارایی‌هایی بروند که دیده نمی‌شود. چون شما اگر یک کارخانه درست کنید، این کارخانه دیده می‌شود. بنابر این در دوران جدید، مساله آگاهی دادن به جامعه خیلی مهم است.

* من با برخی صاحبان بنگاه‌های خانوادگی صحبت کرده‌ام که می‌گویند که با انباشت سرمایه ثابت، می‌توانند نیروی کار بیشتری به خدمت بگیرند و کارشان را توسعه دهند، اما نگران هستند که اگر ثروتشان انباشته شود، نتیجه به کجا می‌رسد؟ یعنی نگران است که ثروتش را از او بگیرند، بنابراین مصرفش می‌کند.

* در بنگاه‌های خانوادگی ناآگاهی اعضای خانواده، مانع انباشت می‌شود. باید به اعضای خانواده بنگاه‌ها آموزش داده شود که چطور می‌توانند پیوندهایشان را حفظ کنند و انباشت ثروت هم داشته باشند؛ یعنی مثلا استخدام مدیر کارکشته و دادن سهم به آنها به نفع‌شان است نه به ضررشان... انباشت ثروت در ایران معمولاً به نسل دوم نمی‌رسد چون افراد خانواده بعد از فوت پدر می‌گویند به‌خاطر اینکه برادری‌مان به هم نخورد، با هم کار نمی‌کنیم.