شرایط عزل رئیس کل بانک مرکزی از شرایط نصب بسیار مهم تر است

پروفسور محمد هاشم پسران در گفت‌و‌گو با «اقتصاد نیوز» افزود: فرض کنید رئیس‌کل بانک مرکزی انتخاب شود، حالا توسط هر مرجعی، اما دوران ریاستش مثلاً ۱۰ سال باشد و دولت، چه دولتی که حاکم بوده و چه دولت جدید، نتواند او را عزل کند آن وقت به استقلال بانک مرکزی نزدیک‌تر شده‌ایم.

وی با اشاره به اینکه طول دوران ریاست هم از درجه اهمیت بالاتری نسبت به نحوه انتصاب رئیس‌کل بانک مرکزی دارد گفت: باید دوران ریاست بانک مرکزی در قانون افزایش یابد و کسی نتواند او را در دوران ریاستش تغییر دهد ‌ مگر اینکه از نظر مالی قصوری بکند که آن مربوط به قوه قضائیه می‌شود.

پروفسور پسران در پاسخ به این پرسش که آیا انتخاب رئیس‌کل بانک مرکزی توسط وزیر اقتصاد باعث وابسته شدن بانک مرکزی به دولت نمی‌شود؟ گفت: خیر، وزیر دارایی وقت یک نفر را که فکر می‌کند همراه و هم‌پایه و هم‌فکر خودش است معرفی می‌کند. در همه دنیا هم این اتفاق می‌افتد و کاملاً معقول است. در دولت انگلیس هم رئیس بانک مرکزی را وزیر دارایی یا‌‌ همان خزانه‌داری معرفی می‌کند. تا جایی که خاطرم هست این دوران ۱۰‌ساله است. تا پایان این دوره هم هیچ وزیر دارایی که بیاید نمی‌تواند او را عزل کند مگر اینکه پارلمان او را استیضاح کند.

وی افزود: به نظر من بهتر است گروهی از صاحب‌نظران مثل شورای پول و اعتبار، چند نفر را به وزیر اقتصاد پیشنهاد دهند و او از میان این افراد یک نفر را انتخاب کند که اگر آن فرد در هیات دولت رای نیاورد، وزیر اقتصاد بتواند از بین افراد پیشنهادشده فرد دیگری را معرفی کند. بعد از تایید دولت، مجلس هم ریاست او را تصویب کند.

وی با تأکید بر اینکه مهم این است که بعد از این تصویب، دیگر فرد یا نهادی نتواند او را تا پایان مدت ریاستش عزل کند گفت: به نظر من این راه بهتری برای اعطای استقلال به بانک مرکزی است. البته در ایران، امکان اینکه بانک مرکزی از دولت استقلال کامل داشته باشد وجود ندارد و در واقع باید استقلال نسبی ایجاد شود. اگر شرایطی ایجاد شود که دولت نتواند رئیس بانک مرکزی را عزل کند، مساله انتصاب در درجه دوم قرار می‌گیرد.

استاد سر‌شناس دانشگاه کارولینای جنوبی با اشاره به اینکه آقای احمدی‌نژاد دو بار رئیس‌کل بانک مرکزی را تغییر داد و در طول دوران ریاست‌جمهوری خود با سه رئیس کل کار کرد گفت: من مخالف این روش عزل هستم و این را کار درستی نمی‌دانم. سیاست‌های پولی باید تداوم داشته باشد. نمی‌تواند مثلاً رئیس‌جمهور بیاید یکباره جهت را عوض کند. چون عدم‌اطمینان و انتظارات تورمی ایجاد می‌کند و به بازار تزلزل می‌دهد. اگر شما یک نفر را که متخصص است انتخاب کرده‌اید، دوره صدارتش را هفت‌ساله کنید که اصلاً رئیس‌جمهور جدید نتواند او را عزل کند. استقلال بانک مرکزی از تداوم سیاست‌هایش می‌آید.

وی افزود: پیشنهاد مشخص من این است که دوره تصدی ریاست بانک مرکزی هفت‌ساله شود و عزل رئیس‌کل بانک مرکزی هم در اختیار کسی نباشد مگر قوه قضائیه. انتصابش می‌تواند در اختیار وزیر دارایی باشد، ولی با توجه به پیشنهادی که یک گروه متخصص به ایشان داده‌اند. ولی دقت داشته باشید که شرایط عزل از شرایط نصب بسیار مهم‌تر است.

پروفسور هاشم پسران در همین زمینه گفت‌و‌گویی با هفته نامه تجارت فردا داشته که فردا منتشر می‌شود.