کارنامه صنایع پیشرو در بورس تهران

کدخبر: ۱۱۶۶۰۵
تولید صنایع عضو سازمان بورس در سال‌های 1388 تا 1390 در حال افزایش بوده است تا اینکه پس از تشدید تحریم‌های اعمال شده به ویژه بر مبادلات خارجی، تولید صنعتی کشور از جمله شرکت‌های عضو سازمان بورس در سال‌های 1391 و 1392 با افت شدیدی مواجه شد.
کارنامه صنایع پیشرو در بورس تهران

در پی توافق اولیه در مذاکرات ژنو و بروز گشایش در تجارت خارجی کشور، از فصل دوم سال 1392، از قدر مطلق نرخ‌های رشد منفی تولید محصولات صنعتی بنگاه‌های بورسی کاسته شد و با ادامه روند بهبود، در 9 ماه اول سال 1393، صنایع بورسی، نرخ‌های رشد با مقادیر مثبت قابل توجهی را تجربه کردند. با وجود این، باید خاطرنشان کرد بخش قابل توجهی از بهبودی که در آمار صنایع بورسی مشاهده می‌شود، ناشی از نرخ‌های رشد بسیار بالا در صنعت خودرو است. موسسه نیاوران در گزارشی به بررسی کارنامه صنایع مهم بورسی در فصل سوم سال گذشته پرداخته است.

 بر اساس این گزارش، در فصل سوم 93، علاوه بر صنعت خودرو، رشد بسیار بالای شرکت ملی صنایع مس نیز در افزایش نرخ رشد کل صنایع بورسی موثر بوده است. بر‌‌اساس آمارهای بنگاه‌های بورسی کشور، نرخ رشد ارزش تولید کل صنایع بورسی به قیمت ثابت در فصل اول، دوم و سوم سال‌های 1391 و 1392، تحت تاثیر صنعت خودرو نسبت به مدت مشابه سال قبل منفی است. این در حالی است که در فصل‌های اول، دوم و سوم سال 93، نرخ رشد این بنگاه‌ها از منفی به مثبت تغییر علامت داده و بار دیگر تحت تاثیر تحولات صنعت خودرو به ترتیب به 2/ 15، 1/ 19 و 26 درصد رسیده است.

 در صورتی که نرخ‌های رشد را برای صنایع بورسی بدون خودرو مورد توجه قرار دهیم تغییرات بسیار ملایم‌تر است. بر اساس این گزارش نرخ تغییرات این صنایع از 2/ 4، 9/ 1- و 6/ 3- درصد (9/ 4، 3/ 1، 1/ 0 بدون خودرو و شرکت ملی صنایع مس) در فصل‌های اول، دوم و سوم 1392 به 2/ 0-، 1/ 1 و 6/ 11 (4/ 0-، 2/ 0 و 4/ 5 بدون خودرو و شرکت ملی صنایع مس) در سه فصل سال 1393 رسیده است. فروش صنایع عضو سازمان بورس در فصل‌های اول، دوم و سوم سال 1393 به ترتیب 7/ 3 و 1/ 21 و 8/ 24 درصد رشد داشته است. این رشد مثبت، همان‌گونه که درباره تولید اشاره شد، بر اثر رشد قابل توجه در فروش صنعت خودرو حاصل شده است. نرخ رشد فروش صنعت خودرو در دوره مورد نظر به ترتیب 2/ 33 و 4/ 87 و 9/ 76 درصد بوده که در پی رشدهای منفی قابل توجه در فصل اول سال 1391 تا فصل سوم سال 1392، که بیشتر باید آن را ناشی از شوک منفی طرف عرضه تلقی کرد، دور از انتظار نبوده است.

اطلاعات صنایع بورسی نشان می‌دهد که در فصل سوم سال 1393، در اثر رشد بیش از 70 درصدی در فروش صنعت خودرو، رقم نرخ رشد ارزش فروش کل صنایع بورسی به بالای 20 درصد رسیده است و این در شرایطی است که رشد ارزش فروش در صنایع بورسی به ‌جز خودرو تنها 8/ 3 درصد (4/ 0- بدون خودرو و شرکت ملی صنایع مس) بوده است. این گزارش می‌افزاید؛ همچنین نسبت موجودی انبار به تولید صنایع عضو سازمان بورس، در 9 ماه اول سال 1393 مقادیر بزرگ مثبتی را تجربه کرده است، به نحوی که این نسبت برای کل صنایع بورسی در فصل اول، دوم و سوم سال 1393 به ترتیب 8/ 7، 8/ 6 و 6/ 12 درصد بوده است.

تولید صنایع بورسی بر مدار رشد
تولید صنایع عضو سازمان بورس و اوراق بهادار در همه فصل‌های سال‌های 1388 تا 1390 روندی رو‌به رشد داشته است. اما همراه با تشدید تحریم‌های اعمال شده به ویژه بر مبادلات خارجی، تولید صنعتی کشور در سال‌های 1391 و 1392 با افت شدیدی مواجه شد که این وضعیت در آمار بنگاه‌های بورسی نیز منعکس شده است. در پی توافق اولیه در مذاکرات ژنو و بروز گشایش در تجارت خارجی کشور، از فصل دوم سال 1392 ، از قدر مطلق نرخ‌های رشد منفی تولید محصولات صنعتی بنگاه‌های بورسی کاسته شد. با ادامه روند بهبود، در فصل اول، دوم و سوم سال 1393، صنایع بورسی نرخ‌های رشد با مقادیر مثبت قابل توجهی را تجربه کردند. با وجود این، باید خاطرنشان کرد بخش قابل توجهی از بهبودی که در آمار صنایع بورسی مشاهده می‌شود، ناشی از نرخ‌های رشد بسیار بالا در صنعت خودرو است. در واقع، صنعت مذکور پس از طی یک دوره رشد مداوم که تا فصل سوم سال 1390 ادامه یافت، نخستین بار در فصل چهارم سال 1390 نرخ رشد منفی را تجربه کرد و پس از آن در فصل‌های مختلف سال‌های 1391 و 1392 با رشدهای منفی بسیار بالا روبه‌رو‌ شد.

در 9 ماه سال 1393 با ترمیم مقداری از این افت، تولید صنعت خودرو، در سطحی بالاتر از 9 ماه اول سال 1391 ولی همچنان پایین‌تر از مدت مشابه سال 1390 قرار گرفت. در واقع، صنایع بورسی بدون خودرو، در طول دوره 1388 تا 9 ماه 1393، تحولات توام با نوسان به مراتب کمتری را نسبت به صنعت خودرو تجربه کردند. انحراف معیار نرخ رشد کل صنایع بورسی، صنایع بورسی بدون خودرو و صنعت خودرو در دوره مورد بررسی به ترتیب 5/ 16، 8/ 5 و 6/ 38 درصد بوده است. همچنین حداکثر و حداقل نرخ رشد صنایع بورسی بدون خودرو در فصل‌های سال 1388 تا 9 ماه 1393، به ترتیب 2/ 14 و 3/ 7- درصد بوده است، در حالی که این ارقام برای صنعت خودرو به ترتیب 1/ 73 و 2/ 57- درصد برآورد شده است.

علت نوسان شدید نرخ رشد صنعت خودرو به وابستگی صنعت مذکور به واردات قطعات و سایر تجهیزات باز‌می‌گردد که واردات این کالاها در نتیجه اعمال تحریم‌های بین‌المللی در سال‌های 1391 و 1392 با مشکلات بسیاری روبه‌رو‌ شد. در واقع صنایع غیرخودرویی توانستند تا اندازه زیادی از شرایط ناگوار پیش آمده برای صنعت خودرو مصون بمانند که این پدیده را می‌توان با وابستگی کمتر این صنایع به واردات و همچنین نبود یا ضعف پیوندهای پیشین و پسین آنها با صنعت خودرو توضیح داد.

مطابق با نتایج به‌دست آمده از اطلاعات بنگاه‌های بورسی کشور که در نمودار 1 منعکس شده است، نرخ رشد ارزش تولید کل صنایع بورسی به قیمت ثابت در فصل اول، دوم و سوم سال‌های 1391 و 1392، تحت ‌تاثیر صنعت خودرو نسبت به مدت مشابه سال قبل منفی است. در فصل‌های اول، دوم و سوم سال 1393، نرخ رشد این بنگاه‌ها از منفی به مثبت تغییر علامت داده و بار دیگر تحت تاثیر تحولات صنعت خودرو به ترتیب به 2/ 15، 1/ 19 و 26 درصد می‌رسد، در صورتی که نرخ‌های رشد را برای صنایع بورسی بدون خودرو مورد توجه قرار دهیم، تغییرات بسیار ملایم‌تر است. نرخ رشد این صنایع از 4، 1/ 2-و 6/ 3- درصد در فصل‌های اول، دوم و سوم 1392 به 2/ 0- ، 1/ 1 و 6/ 11 در سال 1393 رسید. در نمودار 2، سهم هریک از رشته فعالیت‌های صنعتی از رشد صنایع بورسی نشان داده شده است. نمودار مذکور بیان می‌کند که از رشد 26 درصدی صنایع بورسی در فصل سوم 1393، معادل 8/ 4 درصد آن توسط صنعت فلزات اساسی، 6/ 22 درصد آن توسط صنعت خودرو، یک درصد آن توسط صنعت شیمیایی و... حاصل شده است.

جمع ارقام رشته فعالیت‌ها معادل 4/ 30 درصد خواهد بود. سهم غالب در رشد صنایع بورسی، در دوره‌های مختلف به ویژه در سال‌های 1391 تا 1393 از آن صنعت خودرو است. در واقع صنعت خودرو از دو جهت بر رشد تولید بورسی اثرگذار بوده است: سهم بالایی که از تولید بورسی به خود اختصاص داده است و نرخ رشد بالا به ویژه در فصل‌های مختلف سال‌های اخیر و از جمله سال 1393. در صنایع بورسی غیرخودرویی، صنایع فلزات اساسی، شیمیایی، دارویی و مواد غذایی دارای بیشترین قدر مطلق سهم از رشد تولید هستند.

افت و خیزهای فروش در صنایع بورسی
نرخ رشد فروش صنایع بورسی در فصل‌های اول، دوم و سوم سال 1393، به ترتیب 7/ 3، 1/ 21و 8/ 24 درصد بوده که تحت تاثیر رشد قابل توجه در فروش صنعت خودرو حاصل شده است. نرخ رشد فروش صنعت خودرو در دوره مورد نظر به ترتیب 2/ 33، 4/ 87 و 9/ 76 درصد بوده که در پی رشدهای منفی قابل توجه در فصل اول سال 1391 تا فصل سوم سال 1392 که بیشتر باید آن را ناشی از شوک منفی عرضه دانست، دور از انتظار نبوده است.

بررسی‌های این گزارش نشان می‌دهد در فصل سوم 1393، تحت تاثیر رشد بیش از 70 درصدی در فروش صنعت خودرو، رقم نرخ رشد ارزش فروش کل صنایع بورسی به بالای 20 درصد رسیده است و این در شرایطی است که رشد ارزش افزوده در صنایع بورسی به‌جز خودرو برابر با 8/ 3 است.

براساس ارقام فصلی، نرخ رشد ارزش فروش در سال‌های 1391 و 1392 برای کل صنایع بورسی منفی و برای صنعت خودرو به جز فصل چهارم سال 1392، نیز منفی است. اما در صنایع بورسی غیرخودرویی این رقم در فصل‌های مختلف سال 1391 و 1392 به جز فصل اول 1392، منفی است. در فصل اول سال 1393 بر شدت کاهش فروش افزوده شده، اما در فصل سوم، فروش این صنایع، با ثبت رقم رشد 8/ 3 درصدی، اندکی افزایش نسبت به دوره مشابه سال قبل را تجربه کرده است.

سهم رشته فعالیت‌های مختلف صنایع بورسی از رشد فروش صنایع بورسی در سال‌های 1389 تا 1393 به صورت فصلی نشان می‌دهد همانند تولید، سهم غالب به صنعت خودرو اختصاص دارد. در فصل دوم 1393، در شرایطی که سهم صنعت خودرو از رشد فروش صنایع بورسی بیش از 20 واحد درصد است، قدر مطلق سهم هر یک از صنایع دیگر کمتر از 5/ 1 واحد درصد است.

بررسی سهم رشته فعالیت‌های مختلف صنایع بورسی از رشد فروش صنایع بورسی بدون خودرو در سال‌های 1389 تا 1393 به صورت فصلی نشان می‌دهد که در این صنایع، رشته فعالیت‌های فلزات اساسی، کانی‌های فلزی، دارویی و مواد غذایی دارای سهم از رشد بیشتری نسبت به سایر صنایع در فروش کل صنایع بدون خودرو هستند. با وجود این، به نظر می‌رسد این صنایع، با مشکلاتی در زمینه فروش کالاهای تولید شده روبه‌رو هستند که تصویر دقیق‌تر آن در بخش موجودی انبار ارائه خواهد شد.

موجودی انبار
بررسی‌ها نشان می‌دهند صنعت خودرو از سال 1390 تاکنون به تناوب دارای تغییر در موجودی انبار مثبت و منفی بوده است. اما نسبت آن از تولید در فصل چهارم 1390، فصل دوم 1391، فصل اول 1392 و فصل چهارم 1392 قابل توجه است. بر اساس اطلاعات موجود از شرایط تولید صنعت خودرو که در بخش تولید نیز توضیح داده شد، می‌توان گفت که ارقام منفی سال‌های 1391 و 1392 در تغییر در موجودی انبار این صنعت ناشی از کاهش شدید تولید و وجود تقاضای بالا در بازار بوده است.

در فصل‌های دیگر سال‌های 1391 و 1392 که ارقام تغییر در موجودی انبار مثبت است، بنا به شواهد موجود، بسیاری از خودروهایی که تا مرحله نهایی تولید به یک قطعه نیاز داشتند به انبار کالاهای ساخته شده فرستاده شده‌اند و مثبت بودن ارقام تغییر در موجودی انبار را در این دوره، می‌توان بر این اساس توضیح داد. نکته حائز اهمیت اینکه در فصل دوم و سوم سال 1393، نسبت تغییر در موجودی انبار از تولید به رقم 8 و 1/ 7درصد رسیده است که می‌تواند حاکی از مازاد تقاضا در این صنعت باشد. در صنایع بورسی غیرخودرویی، به نظر می‌رسد که مشکل فروش بیشتر و پایدارتر است. ارقام تغییر در موجودی انبار این صنایع از فصل اول 1391 تا فصل سوم 1393، به جز فصل چهارم سال‌های 1391و 1392، مثبت بوده است. به ویژه اینکه در فصل سوم سال 1393 نسبت به فصل دوم نیز موجودی انبار افزایش چشمگیری داشته است، به طوری که نسبت موجودی انبار به تولید کل صنایع بورسی به جز خودرو از 9/ 5 درصد در فصل دوم به 1/ 16 درصد در فصل سوم رسیده است.

منبع:دنیای اقتصاد

اخبار روز سایر رسانه ها
    تیتر یک
    کارگزاری مفید