راهکار خروج آتی کنجاله سویا از رکود

با وجود آنکه از قرارداد های آتی کنجاله سویا به عنوان تحولی جدید در حوزه کشاورزی و حل مشکل خوراک دام و طیور یاد می شد، اما با وجود سپری شدن 15 روز از راه اندازی این ابزار مالی هیچ اشتیاقی برای معامله در این بازار و تکاپوی خریداران و فروشندگان این اوراق دیده نمی شود.

تا این لحظه تعداد 10 هزار و 17 قرارداد باز آتی کنجاله سویا در تابلوی معاملات مشتقه بورس کالا به ثبت رسیده بدون آنکه تاکنون تقاضایی برای بستن قراردادها با هدف شناسایی سود وجود داشته باشد.

یک کارگزار بورس کالا در این ارتباط در گفت‌وگو با خبرنگار فارس از عدم تکاپوی فعالان این بازار خبر داده و گفته است: "در حال حاضر هیچ رخداد جدیدی از زمان آغاز به کار این بازار اتفاق نیفتاده و هر قراردادی هم که فروخته شده در حال حاضر برای ان نمی‌توان مشتری یافت.

او که حاضر به انتشار نام خود نیست به معاملات با موقعیت باز (Open positions) و تعداد واحد قراردادهای آتی کنجاله سویا اشاره کرد و افزود: طی هفته قبل متولیان بورس کالا با برگزاری جلساتی با کارگزاران این بازار خواستار بازار یابی و و فعالیت بیشتر در این بازار شده بودند، در حالی که هم اکنون فعالان و سرمایه گذاران بازار کشاورزی و حتی بورس کالا با کمبود شدید نقدینگی مواجه هستند.

از سوی دیگر در حالی بر استراتژیک بودن ویژگی های کنجاله سویا در حوزه کشاورزی تاکید می شود که پیشتر متولیان بورس کالا در مواجهه با بازار آتی سکه طلا که از این ویژگی برخوردار نیست، با رفتارهای سلبی کارگزاران را نسبت به خود بی اعتماد کرده‌اند.

این کارگزار با بیان اینکه بازار آتی برای کارگزاران توجیه چندانی برای فعالیت ندارد، عنوان کرد: در حال حاضر کارگزارها می گویند در بازار اتی سکه طلا وقتی نوسان های قیمتی در بازار آزاد افزایش یافت متولی بازار اقدام به افزایش 7 برابری وجه تضمین برای پراکنده کردن معامله گران کرد و شرایطی دشوار را برای کارگزارها به وجود آورد. در این شرایط کمبود نقدینگی نیز که بازار اتی هیچ جذابیتی برای معامله گران ندارد، هیچ تضمینی وجود ندارد که با بازاریابی و یا فعال شدن بیشتر کارگزارها به این بازار رونق داد.

در حال حاضر با توجه به رکود بازار آتی اغلب تجار و کارگزاران انگیزه‌ای برای فعالیت در این بازار ندارند.

گفتنی است با وجود آن که بورس کالا از برگزاری کلاس های آموزشی و فرهنگ سازی برای اتحادیه ها و مجموعه های کشاورزی برای بازار آتی کنجاله سویا سخن می‌گوید، اما با این حال باید گفت حتی برای کارگزارها نیز فرایند شفاف سازی چندان موفقیت آمیز نبوده است.

در حال حاضر بازار آتی با سه دسته معاله‌گر شامل پوشش دهندگان ریسک یا به اصطلاح هج‌ها، آربیتراژرها و سفته بازها مواجه است که مطابق با حجم معاملات می توانند به شادابی و نشاط این بازار کمک کنند. رکود معاملات و تثبیت قیمت ها هم اکنون باعث شده که بازار آتی کنجاله از رونق بیافتد.

بر اساس این گزارش متولیان بورس کالا در شرایطی از فعال شدن کارگزارها برای بازار یابی و جذاب شدن بازار اتی کنجاله سویا انتظار دارند که هم اکنون هیچ سفارشی در سامانه معاملات آنها وجود ندارد. این در حالی است که اگر متولیان بورس قبل از هر چیز با تعیین بازار گردان اقدام به ارایه تضامین اولیه به سرمایه گذاران کنند می توان انتظار داشت تا دست کم نگرانی از دست رفتن مجوز پذیرش این کالای استراتژیک برای بورس کالا از بین برود.

هم اکنون فعالان بازار نقدی کنجاله سویا به بازار اتی به عنوان یک رقیب می نگرند و نگران از دست رفتن حاشیه سود خود با رونق بازار آتی و یا اعمال محدودیتی مشابه بازار آتی سکه پس از ورود به این بازار است. بر همین اساس تخصیص اهرم 15 درصدی ارزش معامله برای هر قرارداد، حتی برای واسطه گران این بازار نیز جذاب نیست.

دارایی پایه کنجاله سویا در 19 اسفندماه سال 92 در بورس کالای ایران مورد پذیرش قرار گرفت . کنجاله سویا یکی از مهم ترین منابع تغذیه طیور و دام و منبع اصلی تامین پروتئین مورد نیاز دام و طیور است، سالانه نزدیک به 2.5 میلیون تن کنجاله سویا در کشور مورد استفاده قرار می گیرد که بخش قابل توجه آن در بخش خوراک طیور و دام به کار گرفته می شود.

وابستگی روزافزون صنعت دام و بویژه طیور کشور به کنجاله سویا و ذرت، منجر شده است تا هرگونه نوسان قیمت این محصولات از نگاه فعالان بازار آن به دقت و حساسیت پی گیری شود و این نوسانات در برخی مقاطع، دغدغه ها و نگرانی های جدی در خصوص وضعیت تامین کنجاله سویا و قیمت های آتی آن به وجود آورده است.

پیش از این پدرام زادنو عزیزی مدیر قراردادهای مشتقه بورس کالا، کارکرد اصلی قراردادهای آتی (مشتقه) را پوشش ریسک نوسان های قیمتی برای سرمایه‌گذاران و حتی مصرف‌کنندگان کالاهای پایه عنوان کرده بود و گفته بود: با توجه به مصرف بالای کالاهای کشاورزی و ارتباط حجم تقاضای آن متناسب با نرخ ارز همواره نوسان‌های قیمتی بسیاری برای تجار و سرمایه‌گذاران مشاهده می‌شود.

بر این اساس طی مطالعاتی که صورت گرفت کنجاله سویا به دلیل نیاز مبرم بازار داخلی به منظور تأمین علوفه و به عنوان منبع اصلی مصرف دام و طیور در دستور کار بورس کالا قرار گفت و به منظور ارائه ابزارهای مناسب مالی با هدف پوشش ریسک (هجینگ) سرمایه‌گذاران صنعت کشاورزی استفاده می‌شود."

در حال حاضر مصرف سالانه کنجاله سویا در ایران حدود 2 تا 2.5 میلیون تن در سال برآورد می‌شود که از این حجم بیش از 90 درصد از طریق واردات تأمین می‌شود.

جالب اینکه کنجاله سویا همچون سایر کالاهای پایه از اتحادیه منسجمی برخوردار نیست و همواره با دست به دست شدن میان دو واسطه به مصرف کننده که اغلب مرغداران و گاو داران هستند می‌رسد. در عین حال بازار نقدی این کالا با اینکه همواره در دسترس است، اما چندان منسجم نیست و بیشتر در میدان توحید تهران بطور سنتی خریداران و فورشندگان یکدیگر را پیدا می کنند.

قراردادهای آتی کنجاله سویا بر اساس قراردادهای 5 تنی و تنها با یک قرارداد برای سررسید پایان شهریور ماه امسال راه اندازی شده و وجه تضمین اولیه برای این قراردادها حدود مبلغ یک میلیون و 500 هزار تومان برای هر قرارداد می باشد. وجه تضمین اولیه برای هر قرارداد آتی کنجاله سویا معادل 15 درصد ارزش دارایی‌های پایه در این بازار بوده که پس از محاسبه در فرمولی مشخص به طور مجزا این رقم به بازار اعلام می‌شود.

منبع: فارس