دلیل نداشتن مشتری قیر صادراتی در بورس کالا

یک کارگزار بورس کالا گفت: در حال حاضر قیمت پایه وکیوم باتوم VB به عنوان ماده اولیه قیر از سوی شرکت پخش فرآورده های نفتی تعیین و در پایان هر ماه به شرکت های پالایشی اعلام می کند در حالیکه نحوه این قیمت گذاری معلوم نیست، بر اساس چه مبنایی محاسبه و ارزیابی می شود.

حمید کاوند با اشاره به رکود فزاینده بازار معاملات قیر در بورس کالا و سایر بازار های صادراتی این کالا ، عنوان کرد: در گذشته بازار صادراتی تشنه قیر ایران بود، اما اکنون با توجه به عدم صرفه اقتصادی و از دست رفتن مزیت نسبی این کالا همان بازار های صادراتی از جمله ترکیه با قیمت پایین تری نسبت به نرخ های داخلی ایران این کالا را به خریداران می فروشند.

کارشناس فرآورده های نفتی شرکت کارگزاری برهان سهند ؛ راهکار ایجاد رونق نسبی در بازار معاملات قیر صادراتی را ارایه قیمت پایه وکیوم باتوم در هر 2 هفته یکبار به جای اعلام قیمت های ماهانه از سوی شرکت پخش فرآورده های نفتی اعلام کرد و افزود: نگاهی به معاملات روزهای اخیر در بورس کالا نشان می دهد که با وجود عرضه وکیوم باتوم از سوی 3 پالایشگاه تبریز، تهران و اصفهان اما حجم عمده ای از عرضه ها به دلیل نبود تقاضای کافی ناگزیر به درج قیمت ها بر اساس مچینگ و بدون نوسان قیمتی انتظاری شده است. شرایطی که تنها برای وزارت راه و شهرسازی با رفتار سلیقه ای آن در مواجهه با پالایشگاهها جذابیت داشته و برای تولید کننده مقرون به صرفه نیست.

او ادامه داد: پالایشگاه تبریز به عنوان یکی از فعال ترین عرضه کنندگان وکیوم باتوم که همواره از معاملات پر رونقی در بورس کالا برخوردار بوده از ابتدای این هفته تنها توانسته از 4 هزار تن کالای عرضه شده خود تنها 210 تن از آنرا به فروش برساند و مابقی این حجم از کالای عرضه شده به دلیل عدم وجود خریدار به صورت مچینگ بر روی تابلوی معاملات بورس کالا درج قیمت شده است.

کاوند دلیل عقب نشینی خریداران از بازار معاملات فرآورده های نفتی بورس کالا را انتظارات روانی پس از توافق هسته ای و احتمال کاهش قیمت وکیوم باتوم به تبع قیمت جهانی نفت خام عنوان کرد و افزود: مشکل اصلی در این زمینه نحوه اعلام قیمت های پایه فرآورده های نفتی از سوی شرکت پخش فرآورده های نفتی به شرکت ها و بورس کالا است. در عین حال عدم تناسب قیمت های داخلی با نرخ های جهانی باعث شده تا صادرات قیر ایران برای تجار و سرمایه گذاران به صرفه نباشد.

این کارگزار بورس کالا با بیان اینکه قیمت قیر فله از کشور ترکیه با احتساب همه هزینه ها به ازای هر تن مبلغ 900 تومان ارزیابی می شود ، گفت: این رقم در ایران فقط برای قیمت پایه هر تن قیر فله از سوی شرکت نفت پاسارگاد مبلغ 1004 تومان ارزیابی می شود، در حالی که قیر وارداتی ترکیه با 100 تومان قیمت پایین تر به مراتب به صرفه تر از صادرات این کالای برخوردار از مزیت نسبی است. قیمت قیر صادراتی ایران برای هر تن مبلغ 350 دلار عنوان می شود که با احتساب دلار 3250 تومانی مبلغ 1140 تومان برای فروش صادراتی تمام می شود.

وی افزود: در حال حاضر قیمت فله هر تن وکیوم باتوم در بورس کالا به رقم 783 تومان اعلام می شود که با احتساب مالیات بر ارزش افزوده 9 درصدی و نیز مبلغ 10 تومان و 9 ریالی بابت هزینه بارگیری و توزیع باید گفت: قیمت تمام شده هر تن وکیوم باتوم در بورس کالا برای خریدار مبلغ 860 تومان است که در مقایسه با رقم پیشنهادی فروشندگان خارجی این کالا در آنسوی مرزها و گران بودن نرخ داخلی قیر به هیچ عنوان قابل رقابت و به صرفه برای تولید کننده نیست.

کاوند، کسادی بندر شهید رجایی برای صادرات قیر ایران را یادآور شد و گفت: برای ایجاد رونق در بازار معاملات قیر صادراتی بهترین راهکار ارایه قیمت پایه هر تن وکیوم باتوم از سوی شرکت پخش فرآورده های نفتی در هر دو هفته یکبار به جای اعلام 15 روزه آن است.

به گفته او، هم اکنون قیمت پایه محصولات پتروشیمی از سوی سازمان تابعه وزارت نفت در هر 15 روز یکبار به بازار اعلام می شود اما نرخ وکیوم باتوم در پایان هر ماه. در عین حال دیده شده که با وجود کاهش قیمت جهانی نفت اما شرکت پالایش و پخش متناسب با ریزش قیمت های جهانی عمل نکرده و در برابر کاهش قیمت نفت و فرآورده های نفتی مقاومت کرده است در حالیکه در زمان افزایش قیمت های جهانی بلافاصله نرخ های داخلی را افزایش داده است. چنانچه قیمت های متعادلی با نرخ های روز جهانی تعیین شود، قیر صادراتی ایران دوباره با تقاضای پر حجمی از سوی خریداران مواجه خواهد شد.

این کارشناس بازار سرمایه عنوان کرد: در حال حاضر عدم تناسب قیمت های صادراتی قیر ایران نسبت به سایر بازارهای خارجی منجر به تکرار تجربه بازگشت کشتی های تجاری بدون تخلیه بار در مقصد صادراتی خواهد شد. در گذشته این ادعا وجودداشت که برخی تولید کنندگان در کارخانه های غیر مجاز اقدام به تولید قیر بی کیفیت با بکار گیری مواد غیر استاندارد می کنند و بنابراین کشتی های حامل قیر ایران به بنادر هند بدون تخلیه بار به کشور باز می گشتند. اکنون نیز با صفر شدن حاشیه سود و مجبور شدن تولید کننده به استفاده از مواد بی کیفیت در تولید قیر امکان تجربه های تلخ گذشته در مبادی صادراتی کشور وجود دارد.

بورس کالا هنوز قدرت ندارد

او در برابر این پرسش که چرا با وجود بورس کالا به عنوان بازاری متشکل و شفاف برای کشف قیمت واقعی ، اما هنوز قیمت پایه برخی کالاها از سوی نهاد های دولتی تعیین و مبنای معاملات این بازار قرار می گیرد؛ پاسخ داد: بورس کالا در مواجهه با بازار های غیر شفاف و رانتی هنوز آنقدر از قدرت بالایی برای شفاف سازی قیمت ها در اقتصاد برخوردار نیست، ولی با این همه وجود این بازار برای پاسخگویی به انتظارات عرضه و تقاضا در کالاهای برخوردار از رانت از جمله پتروشیمی ها ، فولادی ها و یا کشاورزی ضروری است و در صورت نبود آن هیچ شفافیتی برای ایجاد شفافیت حداقلی در بازار آزاد و میزان حجم عرضه و تقاضای واقعی وجود نخواهد داشت.

کاوند با اشاره به اقبال سرمایه گذاران در مواقع اعلام انجام معاملات اعتباری وکیوم باتوم از سوی پالایشی ها ، عنوان کرد: در زمانی که شرکت پالایش و پخش فرآورده های نفتی با نامه نگاری به پالایشگاهها نرخ های جدید تولید و فروش را اعلام و سهمیه آنها را مشخص می کند برخی شرکت های پالایشی بجای مبنا قراردادن قیمت های اعلامی و پیش از آغاز هفته عرضه محصولات خود در بورس کالا به گونه ای نرخ های موجود را در بازا تنظیم می کنند که نوعی رقابت میان عرضه و تقاضا ایجاد شود، سپس میانگین قیمت مورد در انتظار خود در بازار ازاد را به عنوان قیمت پایه به بورس کالا اعلام می کنند.

منبع: فارس