شکست جمهوریخواهان در زمین‌گیر کردن «برجام»/ گام بعدی چیست؟ / جنگ احزاب بر سر توافق ایران

به گزارش اقتصادنیوز، شب گذشته تلاش سناتورهای جمهوریخواه برای اعلام «کفایت مذاکرات» درباره برنامه هسته‌ای ایران و رد این توافق شکست خورد. 17 سناتور در نامه‌ای به رییس مجلس سنا خواستار کفایت مذاکرات شده بودند، اما از میان 100 عضو سنای آمریکا تنها 58 نفر با این موضوع موافقت کردند.

برای اعلام «کفایت مذاکرات» و رای‌گیری فوری درباره یک طرح در سنای آمریکا، حداقل نیاز به رای مثبت سه‌پنجم سناتورها است، اما با توجه به حمایت 42 سناتور (40 سناتور دموکرات و 2 سناتور مستقل) از توافق هسته‌ای ایران و گروه 1+5 و رای منفی آنها به «کفایت مذاکرات»، جمهوریخواهان با وجود در اختیار داشتن اکثریت، نتوانستند طرح رد «برجام» (برنامه جامع اقدام مشترک) را به رای بگذارند و تصویب کنند.

به این ترتیب، احتمال استفاده از ترفند «فیلی‌باستر» یا «اطاله مذاکرات» توسط حامیان توافق بیشتر شده است. ترفندی که می‌تواند مانع از رای‌گیری درباره طرح رد توافق تا ضرب‌الاجل 26 شهریور شود. بر اساس رویه درونی مجلس سنا، بحث در مورد یک طرح حد زمانی ندارد، اما اگر 60 عضو از 100 سناتور به کفایت مذاکرات رأی دهند، مذاکرات متوقف و رأی گیری انجام می‌شود.

بر پایه توافق چند ماه قبل کاخ سفید و کنگره آمریکا، در صورت سپری شدن ضرب‌الاجل 26 شهریور و عدم اعلام نظر کنگره، رئیس‌جمهور آمریکا می‌تواند حتی بدون استفاده از حق وتوی خود، اجرای توافق هسته‌ای را آغاز کند.

«جاش ارنست» سخنگوی کاخ سفید هم دیروز بار دیگر تاکید کرد که فرصت کنگره برای برهم زدن توافق هسته ای ایران 17 سپتامبر (26 شهریور) پایان می‌یابد و «این یک خبر خوب برای جامعه بین‌المللی است که بتواند توافق هسته ای ایران را اجرا کند.»

هرچند، حتی اگر مخالفان بتوانند رأی‌گیری کنند و اکثریت سنا و مجلس نمایندگان به مخالفت با توافق رأی دهد، رئیس‌جمهور آمریکا با استفاده از اختیارات خود مصوبه آن‌ها را وتو خواهد کرد و مخالفان طرح هم رأی لازم برای خنثی کردن وتوی اوباما را ندارند.

جنگ احزاب بر سر توافق ایران
با وجود شکست شب گذشته، جمهوریخواهان همچنان تلاش برای زمین‌گیر کردن توافق هسته‌ای را ادامه می‌دهند و اگرچه به نظر نمی‌رسد در نهایت بتوانند مانع از اجرای توافق هسته‌ای ایران شوند، اما این موضوع را به یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های دوحزبی آمریکا در دوران ریاست‌جمهوری باراک اوباما تبدیل کرده‌اند.

پس از رای‌گیری شب گذشته، سناتور میچ مک‌کانل، رهبر اکثریت جمهوری‌خواه، فورا از دست زدن به اقداماتی صحبت کرد که به سنا اجازه خواهد داد تا بار دیگر درباره توافق هسته‌ای رای‌گیری شود. وی در عین حال از تلاش دمکرات‌ها برای «فیلی‌باستر» انتقاد کرد.

این اظهارات با واکنش هری رید، رهبر اقلیت سنا روبرو شد. او گفت که استفاده از این اهرم در تاریخ قانونگذاری بی‌سابقه نیست و تاکنون بیش از 600 بار از فیلی‌باستر استفاده شده است. هری رید اضافه کرد: «سنا صدای خود را به شکلی واضح رساند و اعلام کرد که توافق تاریخی برای بازداشتن ایران از دستیابی به سلاح هسته‌ای پابرجا خواهد ماند». او خواستار تمرکز سناتورها بر مسائل داخلی آمریکا شد و گفت که باید این مسئله (توافق اتمی ایران) را تمام‌شده دانست و دیگر نباید به آن بازگشت.

در کاخ سفید نیز، باراک اوباما با انتشار بیانیه‌ای این رای را پیروزی برای دیپلماسی، برای امنیت ملی آمریکا و برای ثبات و امنیت جهان عنوان کرد. رئیس‌جمهور آمریکا رای سنا را «یک گام بزرگ به جلو» خواند.

این درحالی است که جان بینر، رییس مجلس نمایندگان آمریکا، روز پنجشنبه -پیش از آغاز رای‌گیری سنا- گفته بود: جمهوریخواهان مصمم به مبارزه بر سر توافق هسته‌ای با ایران هستند، فارغ از اینکه مجلس نمایندگان و سنا طی هفته جاری چگونه رای دهند.

به گزارش رویترز، وی به خبرنگاران گفت: جمهوریخواهان از «هر ابزاری» استفاده خواهند کرد تا توافق روز 23 تیرماه میان ایران و شش قدرت جهانی متوقف شود یا اجرای آن را به تاخیر افتد. همه گزینه‌ها از جمله شکایت از رئیس‌جمهور آمریکا برای متوقف کردن توافق هسته‌ای با ایران روی میز قرار دارد.

بینر مدعی شد که باراک اوباما به دلیل در اختیار قرار ندادن تمام جزئیات توافق هسته‌ای قانون را نقض کرده است. وی در ادامه تلاش‌هایش برای سنگ‌اندازی در مسیر توافق هسته‌ای گفت: این یک توافق بد با عواقب ده‌ها ساله برای امنیت مردم آمریکا و متحدانمان است و ما از هر وسیله‌ای برای متوقف ساختن، کاهش پیشرفت یا به تاخیر انداختن آن استفاده می‌کنیم.

رایی «به سود همه جهان»
اما ساعتی پیش، جان کری وزیر خارجه آمریکا هم با انتشار بیانیه‌ای، از رای سنای این کشور به توافق هسته‌ای با ایران استقبال کرد و آن را گام مهمی در جهت اجرای این توافق میان آمریکا و متحدانش برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای عنوان کرد. وی در بیانیه خود همچنین گفت: اجرای این توافق، ایالات متحده، دوستان‌ و متحدان‌مان در منطقه خاورمیانه و همه جهان را در موقعیتی‌ امن‌تر قرار خواهد داد.

بیانیه کری به‌نوعی در تایید اظهار نظر روز گذشته دیوید کامرون، فرانسوا اولاند و آنگلا مرکل، رهبران بریتانیا، فرانسه، آلمان است که با انتشار مقاله‌ مشترکی در روزنامه واشنگتن‌پست از توافق هسته‌ای دفاع کرده و خواهان حمایت کنگره از آن شده بودند.