نرخ دلار کمتر از 3 هزارتومان در بودجه چه پیامدهایی دارد؟

در چند وقت اخیر نرخ‌های متفاوتی برای دلار بودجه سال 1395 اعلام شده است و در یکی از جالبترین اظهار نظرها رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی بیان کرده بود که نرخ دلار بودجه سال آینده 2850 تومان خواهد بود.

به گزارش اقتصادنیوز، با توجه به برنامه پنجم توسعه و معیار علم اقتصاد برای افزایش یک نرخ باید، فاصله تورم داخلی و تورم خارجی محاسبه شود و از آن رو که دلار، ارز کشور آمریکا بوده و در حال حاضر تورم در این کشور در محدوده یک درصد است، می‌توان گفت که نرخ دلار در بودجه سال آینده نباید کمتر از 3300 تومان باشد.

این نرخ با وجود آنکه حدود 300 تومان با نرخ کف بازار آزاد فاصله دارد اما نرخ قابل قبول تری نسبت به ارزش 2850 تومان است و امیدها برای تک نرخی شدن ارز در اقتصاد ایران را زنده نگه می‌دارد.

اما در روز گذشته برخی اخبار مبنی بر تعیین نرخ دلار در بودجه سال آینده به ارزش 2997 تومان اعلام شد که این نرخ جای بسی تعمل دارد زیرا، زمانی که ارزش دلار در بازار بین بانکی به بیش از 3011 تومان رسیده است جای تعجب دارد که چرا دولت نرخی پایین‌تر از وضعیت موجود و واقعیت امروزی انتخاب کرده است و این در حالی است که قانون اجازه افزایش بیش از 10 درصدی را برای رشد نرخ دلار داده است.

در این رابطه یک کارشناس بازار پولی و بانکی با بیان اینکه نرخ منطقی نرخ کف بازار است، بیان کرد: دولت در پی عدم پذیرش نرخ منطقی در کنار ایجاد رانت برای برخی افراد، سالیانه منابع خود را 9 هزار میلیارد تومان ارزان‌تر به فروش می‌رساند.

بها‌ءالدین حسینی‌هاشمی در گفت‌و‌گو با اقتصادنیوز، اظهار کرد: نرخ منطقی دلار و انواع ارز از سوی بازار تعیین می‌شود و در رابطه با نرخ مبادلاتی باید گفت که باید یکسان‌سازی به صورت مدیریت شناور انجام شود و نرخ بودجه، بازار بین بانکی و بازار آزاد یکسان باشد.

وی ادامه داد: در حال حاضر اگر میانگین هر بشکه نفت را 45 دلار در نظر بگیرید سالانه 9 هزار میلیارد تومان ارزان فروشی صورت گرفته که ناخواسته کسری بودجه و رانت رقم خورده و منابع دولت به ارزانی فروخته شده است.

او با تاکید بر اینکه ضرر عدم یکسان‌سازی بیشتر از منفعت آن است، گفت: منابع سال آینده کمتر از سالجاری خواهد بود و عاقلانه و منطقی نیست منابع ارزشمند کشور به ارزانی فروخته شود.

این کارشناس در رابطه با نرخ‌های پیشنهادی 3300 تا 3400 تومان برای بودجه سال آینده بیان کرد: هر نرخ پیشنهادی که کمتر از نرخ واقعی بازار باشد منطق ندارد و باید نرخ دلار در بازرا بین بانکی و بازار آزاد به صورت شناور مدیریت شود.

وی در پاسخ به این سوال که اگر در زمان فعلی ارز در کشور تک نرخی شود، شوک به اقتصاد وارد نمی‌شود، گفت: با اعلام تک نرخی در شرایط فعلی، بازار دچار یک سکوت چند روزه خواهد شد و بعد از آن تقاضا در بازار کاملا منطقی خواهد شد که در نهایت احتمال داده می‌شود نرخ ارز روند صعودی خود را کند کند.

او با توجه به نرخ تورم داخلی و تورم آمریکا و تاکید بر آنکه به طور ناخواسته سالیانه 15 درصد از ارزش ریال تضعیف می‌شود، خاطرنشان کرد: پیش بینی می‌شود در پایان سال 95 نرخ دلار به 4000 تومان برسد که اگر دولت ارزش پایه 3335 تومان را برای بودجه سال آینده در نظر نگیرد به طور حتم نرخ 4140 تومان را در پایان سال 1395 شاهد خواهیم بود.

همچنین حسن معتمدی مدیرعامل بانک اقتصادنوین درباره نرخ پیشنهادی 2997 تومان برای بودجه سال آینده تاکید کرد: نرخ 2997 تومان خوب و مناسبی نیست. همانطور که مطلع هستید نرخ بودجه یک نرخ محاسباتی بوده و حکم قانونی اجرا ندارد و امکان دارد در طول یکسال نرخ تعیین شده دچار نوسان شود که با وجود تورم در اقتصاد به احتمال بسیار نرخ دلار در بودجه سال 95 در طی این سال، افزایش یابد.

او تاکید کرد: حتی با یکسان سازی نیز به نرخ پیشنهادی 2997 تومان نخواهیم رسید و پیش بینی می‌شود نرخ 3300 تا 3400 تومان برای دلار نرخ مناسبی است.

نرخ کمتر از 3000هزار تومان در بودجه، تناقض آشکار دولت و بانک مرکزی
در زمان اعلام نرخ 2850 تومان برای دلار بودجه سال آینده اظهار نظرهای مختلفی ارائه شد و در حال حاضر با وجود آنکه نرخ پیشنهادی 147 تومان رشد داشته است اما همچنان این نرخ با واقعیت‌های موجود فاصله دارد به طوریکه پیش اعلام نرخ 2997 تومانی دلار در بودجه موسی غنی‌نژاد به هفته‌نامه تجارت فردا گفته بود که اگر دولت در بودجه سال آینده نرخ ارز را 2850 تومان تعیین کند و پایین نگه دارد به معنای آن است که قصد ندارد تک‌نرخی کردن ارز را اجرایی کند. چراکه اگر قرار است ارز تک‌نرخی شود باید نرخ ارز در بودجه نزدیک به نرخ بازار باشد.

این اقتصاددان همچنین بر این عقیده است که اگر دولت نرخ ارز در بودجه را 2850 تومان تعیین کند، در حالی که نرخ دلار مبادلاتی توسط بانک مرکزی به بیش از سه هزار تومان رسیده است، این امر نشان خواهد داد سیاست‌های ارزی دولت و بانک مرکزی تناقض دارد و نباید انتظار تک‌نرخی شدن ارز و حرکت به سمت نرخ ارز مناسب برای اقتصاد ملی را داشت. این امر اشتباه است که دولت نرخ ارز را در بودجه پایین نگه دارد، این کار قطعاً به نفع اقتصاد کشور نیست.

اقتصاددان دیگری در پاسخ به این سوال که نرخ 2850 تومان برای دلار بودجه سال آینده چگونه ارزیابی می‌کند به تجارت فردا گفته بود: بستن بودجه با نرخ 2850 تومان بزرگ‌ترین اشتباه دولت آقای روحانی است. قیمت نفت را دارند خوب می‌بینند ولی نرخ تبدیل آن اشتباه است و به نظر چنین رویه‌ای خیلی عجیب است.

مرتضی ایمانی‌راد درباره چشم‌انداز بازار ارز پس از اجرای برجام گفت: پس از برجام تا حدودی نرخ ارز پایین می‌آید (که مبلغ این کاهش خیلی زیاد نخواهد بود) ولی با توجه به تقاضاهای به تعویق‌افتاده برای ارز که مبلغ آن بسیار بالاست و به محض ثبات درآمدهای ارزی فعال می‌شوند، نرخ ارز مجدداً شروع به افزایش می‌کند. اگر نقطه شروع را همین روزها در نظر بگیریم و مثلاً سال آینده، شهریورماه را نقطه انتهایی بررسی قرار دهیم، در این مدت با یک منحنی U ‌شکل برای نرخ دلار در برابر ریال مواجه خواهیم بود.