سرانجام تقابل «اینترنت» و «تلفن» در بازار تاکسی

به گزارش اقتصادنیوز ، مطابق بررسی‌ها، استارت‌آپ‌های جدید در بخش حمل‌و‌نقل مسافران درون شهری، سیستمی را طراحی کرده‌اند تا مسافران با پرداخت هزینه کمتر و البته حداقل معطلی، بتوانند بهترین خدمت را دریافت کنند. به‌علاوه امنیت استفاده از این خدمات از طریق دریافت مشخصات راننده و مسیر سفر از سوی مسافران، یکی دیگر از مزایای این نوع استارت‌آپ‌ها است.

از سوی دیگر، مشاغل اینترنتی بیشتر از سایر بنگاه‌های اقتصادی خود را با تغییر و تحولات نوظهور در محیط کسب‌وکار همگام کرده و ضمن ایجاد اشتغال پایدار و ارزش افزوده در چرخه اقتصاد، برای بقا در محیط‌های رقابتی تلاش می‌کنند. در این شرایط، به‌نظر می‌رسد که با توسعه اقتصاد اینترنت‌محور همگان برنده هستند و در نهایت هیچ کس بازنده نیست؛ مگر کسانی که تمایل دارند در یک شرایط انحصاری کار کنند.

همزمان با فعالیت دو استارت‌آپ حمل و نقل مسافر در تهران، جدال سنتی‌های این بخش که همان آژانس‌داران هستند با اسنپ و تپسی نیز بالا گرفت؛ به‌گونه‌ای‌که اعتراض‌های ادامه‌دار آژانس داران درخصوص شیوه نوین حمل و نقل مسافر توسط این دو اپلیکیشن، به تیتر خبرهای رسانه‌ها بدل شد. دو روز پیش هم خبری درخصوص پلمب شدن اسنپ و تپسی منتشر شد اما اتاق اصناف با رد این خبر اعلام کرد که پرونده‌های صدور مجوز اسنپ و تپسی در حال بررسی است و فعلا خبری از پلمب آنها نیست.

آژانس‌داران با استدلال‌های خود تلاش کرده‌اند که اطمینان استفاده از این اپلیکیشن‌ها را در جامعه کمرنگ کنند. برخی از آنها به عدم امنیت استفاده از اسنپ و تپسی اشاره دارند که بر اساس یافته‌های «دنیای اقتصاد» تمامی رانندگان تاکسی‌های اینترنتی با هویتی کاملا مشخص، در بخش حمل‌و‌نقل درون شهری فعالیت می‌کنند. فعالیت آنها نیز با هزینه‌ای کمتر از آژانس‌ها و در حداقل زمان، صورت می‌گیرد. این موضوع قطعا به نفع مسافران خواهد بود.

از سوی دیگر منتقدان فعالیت این دو اپلیکیشن به اشتغال‌زدایی اسنپ و تپسی اشاره دارند و رکود فعالیت آژانس‌ها را گواه این استدلال می‌دانند. این ادعای آنها نیز قابل پذیرش نیست؛ چرا که اسنپ و تپسی توانسته‌اند طیف وسیع‌تری از افراد را در بر بگیرند؛ اما سوال اینجاست که آیا اقتصاد اینترنت محور بازنده‌ای دارد؟ در گزارش پیش رو ابعاد مختلف این موضوع درخصوص تاکسی‌های اینترنتی مورد بررسی قرار گرفته است که در نهایت نشان می‌دهد با توسعه این‌گونه کسب‌و‌کارها، تمام افراد جامعه برنده هستند؛ البته به جز کسانی که ترجیح می‌دهند در فضای غیررقابتی و کاملا انحصاری به فعالیت‌های خود ادامه دهند.

اقتصاد اشتراکی در جهان با ابزارهایی همچون دنیای دیجیتال و اینترنت، روند رو به توسعه‌ای را طی کرده است. پیش از این مدل‌های اقتصاد مشارکتی در قالب‌های گوناگون استفاده می‌شد؛ اما در اکثر این مدل‌ها طرفین اشتراک دو یا معدود بودند. این در حالی است که هم اکنون اقتصاد اشتراکی به‌دنبال درگیر کردن طرفین بیشتر در استفاده از کالاها و خدماتی است که نیازهای یک نفر را در مدت کوتاهی برطرف می‌کند.

اقتصاد اشتراکی از دیرباز وجود داشته؛ در این مدل مالکیت یک نفر یا یک شرکت بر کالا یا خدمت به اشتراک گذاشته شده و کاملا مشخص است. توسعه فناوری موجب شده تا دامنه اقتصاد اشتراکی توسعه یابد و به یک روش جدی در کسب‌و‌کار تبدیل شود. روشی که امکان دارد به مذاق برخی خوش نیاید.

براساس مطالعات انجام گرفته، پایدارترین اقتصادها در جهان مربوط به اقتصادهای دانش‌محور است و در این میان کسب‌و‌کارهای کوچک دانش‌بنیان موتور محرک و توسعه این اقتصادها هستند. براساس بررسی‌های انجام شده، نوآوری‌ها و پیشرفت‌های صنعتی طی دهه‌های اخیر در سطح جهان، حاصل فعالیت‌های نوآورانه کسب‌و‌کارهای کوچک نوآور و دانش محور بوده است. علاوه بر این محققان، اشتغال در بنگاه‌های کوچک به‌ویژه شرکت‌های فناور را در دوران رکود و التهاب اقتصادی، پایدارتر از اشتغالی می‌دانند که توسط بنگاه‌های بزرگ ایجاد شده است.

یکی از مواردی که درخصوص فعالیت‌های کسب‌و‌کارهای نوظهوری همچون اسنپ و تپسی زیر ذره‌بین منتقدان قرار دارد، موضوع اشتغال‌زدایی آنها است. منتقدان بر این باورند که اسنپ و تپسی، اشتغال را از بین می‌برند؛ چرا که موجب کاهش فعالیت آژانس‌های سطح شهر می‌شوند. این در حالی است که فعالیت‌های این دو استارت‌آپ، نه تنها موجب اشتغال‌زدایی نمی‌شود، بلکه با انتقال اشتغال از بخشی به بخش دیگر، اشتغال‌زایی خواهد کرد. این انتقال اشتغال، به نفع مسافر خواهد بود و تعادلی جدید به‌واسطه آن به‌وجود خواهد آمد.

از سویی در استارت‌آپ‌ها نوعی اشتغال‌زایی ایجاد شده که دولت در آنها هیچ دخالتی ندارد. ضمن اینکه این استارت‌آپ‌ها، سودآور نیز هستند و البته مزایایی نیز برای دولت دارند. به‌عنوان مثال کسب‌و‌کارهای نوظهور و اینترنتی برای هرگونه خدماتی که ارائه می‌دهند، فاکتور را در اختیار مشتریان می‌گذارند. بنابراین مالیات خدمات آنها به‌صورت شفاف اعلام می‌شود و ابهاماتی که درخصوص سایر شرکت‌ها در مورد درآمدهای کلی و میزان مالیات آنها وجود دارد، برای کسب‌و‌کارهای اینترنتی وجود نخواهد داشت.

این مدل کسب‌و‌کارها در گروه کسب‌و‌کارهای دانش‌بنیان قابل تعریف و طبقه‌بندی بوده و حمایت از آنها از مهم‌ترین راهکارها برای ایجاد اشتغال پایدار و ارزش افزوده در چرخه اقتصاد است. این کسب‌و‌کارها بیشتر از سایر بنگاه‌های اقتصادی خود را با تغییر و تحولات نوظهور در محیط کسب‌و‌کار همگام کرده‌اند و برای بقا در محیط‌های رقابتی در حال تلاش هستند. ضمن اینکه فعالیت‌های آنها سبب رشد اقتصادی، ایجاد اشتغال متناسب با ظرفیت نوآوری می‌شوند.

با نگاهی به آینده فعالیت اسنپ و تپسی می‌توان به چند نکته پی برد با استفاده از این اپلیکیشن‌ها می‌توان یک مرکز اطلاعات بزرگ در طرح‌های ترافیکی آینده ایجاد کرد. اگر در یک بازه زمانی فعالیت دو اپلیکیشن نام برده در سطح شهر بررسی شود، به راحتی می‌توان متوجه شد که مسافران داخل شهر بیشتر از چه مسیرهایی استفاده می‌کنند و تردد آنها در طول روز چقدر است.

از سویی اسنپ و تپسی به کاهش ترافیک نیز کمک می‌کنند. معمولا زمانی که مسافری برای سفر درون‌شهری خود به آژانس‌ها درخواست می‌دهد، خودروی حامل مسافر، پس از رسیدن به مقصد، باید بدون مسافر به آژانس برگردد. این در حالی است که اسنپ‌ها در بین مسیر هم می‌توانند در همان محدوده در صورت درخواست مشترکان، مسافر سوار کنند. در نتیجه نیازی نیست یک مسیر را تک‌سرنشین طی کنند.

همچنین این دو اپلیکیشن می‌توانند سفرهای درون شهری را محدود کنند. به دلیل اینکه کرایه پرداختی به اسنپ و تپسی نسبت به آژانس‌ها کمتر است، برخی افراد ترجیح می‌دهند به جای استفاده از خودروی شخصی خود به منظور تردد در مناطق پر ترافیک، از این دو اپلیکیشن استفاده کنند. اسنپ و تپسی مزایای دیگری هم دارد؛ آژانس‌ها برای فعالیت خود نیاز به مکانی ثابت دارند. ضمن اینکه خودروهای فعال در این آژانس‌ها به پارکینگ نیازمندند. حال آنکه اسنپ و تپسی نه نیازی به مکان ثابت برای استقرار دارند و نه نیازمند پارکینگ هستند.

از سوی دیگر ورود اسنپ و تپسی به چرخه حمل‌ونقل موجب ایجاد تغییراتی در بافت سنتی حمل‌ونقل شهری شده است. به دنبال فعالیت دو اپلیکیشن، آژانس‌داران نیز سعی کرده‌اند با استفاده از شیوه‌های نوین، از میدان رقابت بیرون نروند. بنا به گفته یکی از آژانس‌داران تهران، 40 آژانس دار فعال در نقاط مختلف این شهر قراردادی را بین خود منعقد کرده‌اند که بر این اساس، خودروهای فعال در هر یک از این آژانس‌ها، در صورتی که مسافری را به مقصد رساندند، خود را به نزدیک‌ترین آژانس طرف قرارداد آن منطقه معرفی کرده و برای سرویس‌دهی مجدد، اعلام آمادگی می‌کنند. این موضوع نشان می‌دهد که کسب‌و‌کارهایی که به‌صورت سنتی در حوزه نقل‌وانتقال در بازار سفر وجود دارد، متوجه ضعف خود شده‌اند و به این عرصه رقابت راه یافته‌اند. عملا این آژانس‌ها کاری می‌کنند که از این بازار جا نمانند و اتفاقا این موضوع می‌تواند به نفع آنها باشد.

ایده‌های نو، قابلیت تجاری بودن ایده و رقابت‌پذیر بودن از ویژگی‌های اساسی کسب‌و‌کارهای دانش‌بنیان است. از این رو استارت‌آپ‌ها را می‌توان زیرمجموعه‌های کسب‌و‌کارهای دانش بنیان دانست. این کسب‌و‌کارها می‌توانند در توسعه فناوری و رونق اقتصادی جامعه نقش اساسی ایفا کنند.

اسنپ و تپسی به‌عنوان دو کسب‌و‌کار نوظهور در بخش حمل‌ونقل مسافران در درون شهر، سیستمی جدید را به این بازار وارد کرده است. سیستمی که به‌واسطه آن، مسافران با پرداخت هزینه کمتر و البته حداقل معطلی می‌توانند از خدمات این دو اپلیکیشن استفاده کنند. اما این روزها اخبار ضد و نقیضی مبنی بر پلمب کردن این دو اپلیکیشن به گوش می‌رسد؛ هرچند پیش از این نیز فعالیت این دو، با اعتراض طیف سنتی این بخش(اتحادیه آژانس‌داران) همراه بود. برخی از کارشناسان اعتقاد دارند اقدامات و اعتراض‌هایی از این دست، موجب ایجاد فضای ضد رقابتی در کشور خواهد شد.