اقتصاد در گروه مرگ جام جهانی

محسن جلال‌پور- 

این‌روزها هرجایی و با هرکس که هم صحبت می‌شوم، از جام‌جهانی می‌گوید و از گروه سختی که ایران در آن گرفتار شده‌است.

 قطعا دو کشور اسپانیا و پرتغال جزو بهترین‌های حال حاضر فوتبال جهان هستند و مراکش هم در رده بندی فیفا جایگاه بدی ندارد. تأخیر در یکی از پروازها و کنجکاوی درباره کشورهای هم‌گروه ایران، باعث شد روی ویژگی‌های اقتصادی آنها تمرکز کنم. به هر سه کشور سفر کرده‌ام اما تنها با تجار اسپانیایی مراوده دارم. اسپانیا بعد از آلمان و ایتالیا بزرگ‌ترین مشتری پسته ایران است. دو کشور پرتغال و اسپانیا با بحران اقتصادی دست و پنجه نرم می‌کنند. این دو کشور جزو گروه خوک‌ها محسوب می‌شوند. در اصطلاح به چهار کشور پرتغال، ایتالیا، یونان و اسپانیا PIGS می‌گویند که برگرفته از حروف اول این کشورها و به معنای خوک‌ها است. گروه خوک‌ها در سال‌های گذشته به شدت با بحران اقتصادی درگیر بوده‌است. با این مقدمه اجازه بدهید با شاخص‌های اقتصادی به این کشورها نگاه کنیم تا ببینیم در رقابت اقتصادی و اجتماعی، کدام کشور وضعیت بهتری دارد.

پرتغال در رده بندی فیفا سومین تیم جهان است. از نظر جمعیت، در رتبه ۸۴ جهان قرار دارد. نمره حکمرانی‌اش ۲۵ است و از نظر تولید ناخالص داخلی چهل و هفتمین اقتصاد جهان به شمار می‌رود. جایگاه پرتغال از نظر درآمد سرانه ۶۶، از نظر رتبه آزادی اقتصادی ۷۷ و از نظر مساعد بودن محیط کسب وکار ۳۷ است. پرتغالی‌ها دهمین کشور جهان از نظر آزادی فردی هستند که رتبه سلامت‌شان ۳۶ و رتبه سرمایه اجتماعی‌شان ۴۶ است.

اسپانیا بیست و‌ هشتمین کشور پرجمعیت جهان، سومین کشور در رده‌بندی فیفا است که رتبه‌اش در حکمرانی ۳۰، در تولید ناخالص داخلی ۱۴ و در شاخص در آمد سرانه ۵۲  اعلام شده است. اسپانیایی‌ها رتبه ۱۶ آزادی‌های فردی را دارند و درجه آزادی اقتصادشان  ۶۹ و رتبه محیط کسب وکارشان ۳۳ است. اسپانیایی‌ها با ثبت رتبه ۲۵ جزو با سوادترین و با ثبت رتبه ۱۶ جزو سالم‌ترین مردمان جهان هستند که جایگاه سرمایه اجتماعی آنها نیز  ۲۹ است.

رتبه ایران در رده بندی فیفا ۳۲ است. ما هفدهمین کشور پرجمعیت هستیم که بیست و هفتمین اقتصاد جهان را داریم اما از نظر در آمد سرانه نود و دومین کشور جهان محسوب می‌شویم و در شاخص حکمرانی نیز در رتبه ۱۳۳ قرار گرفته‌ایم. آزادی فردی در ایران از دیگر کشورهای گروه C وضعیت بدتری دارد و در آزادی اقتصادی و محیط کسب وکار هم به ترتیب در رتبه‌های ۱۵۵ و ۱۲۲ قرار گرفته‌ایم. از نظر شاخص سلامت از کشورهای هم‌گروهمان وضعیت بدتری داریم اما در زمینه تحصیلات وضعمان از مراکش بهتر است. سرمایه اجتماعی در ایران ۱۳۴ است که باز هم ما را در وضعیت بهتری نسبت به مراکش قرار می‌دهد.

مراکش در رده ۴۰ کشور پرجمعیت جهان قرار دارد. نهادهای بین المللی به حکمرانی این کشور رتبه ۱۱۶ داده‌اند. مراکش از نظر تولید ناخالص داخلی در رتبه ۶۰ و از نظر درآمد سرانه در رتبه ۱۴۸ جهان است. وضعیت این کشور در آزادی‌ فردی ۱۱۲ در آزادی اقتصادی ۸۶  و در محیط کسب وکار ۸۸ است که این کشور را در وضعیت بهتری نسبت به ایران قرار می‌دهد. مراکشی ها از نظر سلامت در رتبه ۷۷ جهان قرار دارند اما در شاخص تحصیلات رتبه ۱۱۹ را از آن خود کرده‌اند و در نهایت این که سرمایه اجتماعی آنها ۱۴۴ است و ۱۰ پله پایین‌تر از ایران قرار می‌گیرد.

*فعال اقتصادی و رییس سابق اتاق بازرگانی ایران