تلاش آنکارا ـ مسکو برای همکاری درباره سوریه

به گزارش اقتصادنیوز به نقل از ایرنا، هفته گذشته مولود چاووش اوغلو وزیر امور خارجه ترکیه با سرگئی لاوروف همتای روس خود در آنکارا و خلوصی آکار وزیر دفاع ملی و هاکان فیدان رئیس سازمان اطلاعات ملی ترکیه در مسکو با سرگئی شویگو وزیر دفاع روسیه درباره سوریه دیدار و مذاکره کردند.

همچنین با فاصله یک هفته، روز گذشته هیات سیاسی بلندپایه ترک شامل چاووش اوغلو وزیرخارجه، آکار وزیر دفاع و فیدان رئیس سازمان اطلاعات ملی در سفر به مسکو درباره آخرین وضعیت سوریه به خصوص شهر ادلب با مقام های مسکو به رایزنی و مذاکره پرداختند.

سفر این هیات ترک به روسیه که در آستانه حمله احتمالی ارتش سوریه برای بازپس گیری شهر ادلب از دست تروریست ها انجام شده حائز اهمیت است.

روز گذشته برخی رسانه های منتقد ترک اعلام کردند که هیات ترکیه درصدد است تا از حمله ارتش سوریه برای بازپس گیری شهر ادلب از دست تروریست ها جلوگیری کرده و یا گروه های تروریستی ساکن این شهر را که مورد حمایت آنکارا هستند، نجات دهد. 

ترکیه مذاکره درباره سرنوشت مردم عادی و سرنوشت گروه های تروریستی و نیز آینده شهر ادلب را ازمحورهای مذاکره خود با طرف های روسی اعلام کرده است. 

در مذاکره مقام های ترکیه با روسیه چه گذشت؟

در جریان سفر روز گذشته چاوش اوغلو به مسکو، لاوروف در دیدار دوجانبه، همکاری مسکو و آنکارا را سازنده خواند و گفت: روابط دو کشور در ابعاد مختلف در حال گسترش است.

وی با اشاره به سفر هفته گذشته خود و ویاچسلاو ولودین رئیس دومای روسیه به آنکارا، با تاکید بر افزایش تماس های مقام های دو کشور در سطوح مختلف، رایزنی درباره وضعیت سوریه، مذاکرات آستانه و همکاری های فنی و نظامی بین آنکارا ـ مسکو را ادامه دار عنوان کرد.

چاوش اوغلو همکاری های مسکو و آنکارا در خصوص مسائل منطقه ای و بین المللی را ارزشمند خواند و افزود: علاوه بر حل و فصل موضوع سوریه، بررسی موضوع های دیگری در خصوص وضعیت در خاورمیانه، قفقاز، آسیای مرکزی و اوکراین در دستور کار این نشست قرار دارد و در خصوص آنها تبادل نظر و گفت و گو می شود.

وزیر امور خارجه روسیه در کنفرانس خبری مشترک با چاووش اوغلو نیز با اشاره به مشخص شدن زمان دقیق نشست سران کشورهای ضامن صلح سوریه(مذاکرات صلح آستانه) در تهران، محور اصلی این دور از مذاکرات را بررسی وضعیت شهر ادلب عنوان کرد.

وی با بیان اینکه 'در دستور کار اجلاس سران ایران، روسیه و ترکیه در تهران ' طیف وسیعی از مسائل درباره سوریه گنجانده شده است، ادامه داد: مساله جداسازی تروریست ها از معارضان در ادلب بسیار مهم بوده و روسای جمهوری ایران، روسیه و ترکیه حتما در مورد این مساله گفت و گو خواهند کرد.

لاوروف توضیح داد: زمانی که منطقه کاهش تنش در ادلب ایجاد شد، موضوع جداسازی تروریست ها از معارضان مانند شرایط کنونی مطرح نبود و بر این اساس بر لزوم به حداقل رساندن خطر برای ساکنان ادلب تاکید می شود.

وزیر خارجه روسیه به تهدید تروریست ها در منطقه ادلب به ویژه اعضای گروه تروریستی جبهه النصره اشاره کرد و افزود: آنها به فعالیت های تروریستی ادامه می دهند و دهها پهپاد برای حمله به پایگاه هوایی حمیمم در سوریه استفاده کرده اند.

لاوروف همچنین گفت که فعلا موضوع گسترش چارچوب مذاکرات صلح آستانه مطرح نیست چرا که مسائل زیادی وجود دارد که می تواند بدون تغییر چارچوب مذاکرات صلح آستانه و ژنو مطرح و بررسی شود.

وی با تاکید بر لزوم همکاری و تلاش روسیه و ترکیه برای بازگشت پناهندگان سوری به کشور خود یادآورشد: مسکو و آنکارا برای همکاری با یکدیگر به منظور ایجاد شرایط برای بازگشت امن و شایسته اتباع سوری به میهن خود ادامه خواهند داد.

وزیر خارجه روسیه همچنین گفت که این ادعا که مسکو و آنکارا درباره کمیته قانون اساسی سوریه که استفان دی میستورا نماینده دبیر کل سازمان ملل در سوریه به آن می پردازد، اختلاف نظر دارند، بی اساس است.

چاووش اوغلو وزیرخارجه ترکیه نیز در کنفرانس خبری مشترک با همتای روس خود اعلام کرد: آنکارا برای همکاری با روسیه در مبارزه با تروریسم در شمال سوریه آماده است.

وی افزود: هدف ما این است که نگرانی طرف روسی را برطرف کرده و تروریست های فعال در شمال سوریه را از بین ببریم ولی در جریان سرکوب تروریست ها در سوریه نباید به غیرنظامیان آسیبی برسد. 

وزیر خارجه ترکیه هشدار داد که تهدید جانی غیرنظامیان ممکن است سبب ایجاد موج جدید پناهجویان و بروز فاجعه انسانی در شمال سوریه شود و در نهایت اعتمادی که بین روسیه و ترکیه در مساله سوریه به وجود آمده، لطمه ببیند.

وی افزود: به همین دلیل باید برای حفظ نتایج و دستاوردهای روش های سیاسی، باید روی اقداماتی که در این رابطه می توان به کار گرفت، فکر کنیم.

چاووش اوغلو بر اهمیت ادامه همکاری ترکیه و روسیه در زمینه تداوم آتش بس در سوریه تاکید کرد و با بیان این که ' ترکیه هیچ تفاوتی بین گروه های تروریستی قائل نیست و باید با همه آن ها مبارزه کرد'، افزود: بیش از سه میلیون غیر نظامی در شهر ادلب زندگی می کنند و باید تروریست ها از مردم عادی تفکیک کرد.

وی با یادآوری اینکه گروه های افراطی به مخالفان میانه رو و مردم عادی آسیب می رسانند، گفت: رفع این مشکل برای تمامی طرفین اهمیت دارد.

چاووش اوغلو حفاظت از منطقه کاهش تنش در ادلب را از نظر انسانی و مبارزه با تروریسم بسیار مهم دانست و ادامه داد: ادلب تنها منطقه کاهش تنش باقی مانده در چارچوب تفاهم روند آستانه است.

وی با پیش بینی حمله احتمالی ارتش سوریه برای بازپس گیری ادلب از تصرف تروریست ها و بیرون راندن گروه های تروریستی از آن گفت: راه حل نظامی در ادلب، هم برای این شهر و هم برای آینده سوریه فاجعه‌ بار خواهد بود. 

همچنین در ادامه سفر هیات بلند پایه روسیه به مسکو، وزیران دفاع روسیه و ترکیه درباره اوضاع سوریه گفت گو و در زمینه همکاری های فنی - نظامی در سوریه توافق کردند.

وزارت دفاع روسیه اعلام کرد که شویگو وزیر دفاع این کشور و همتای ترک او آکار به گفت و گوهای مشروح درباره اوضاع سوریه که هفته گذشته در دیدار دوجانبه در مسکو آغاز شده و در جریان آن طرف روسی پیشنهادهایی را برای حل و فصل اوضاع منطقه شمال غرب سوریه مطرح کرد، ادامه دادند. 

بر اساس این گزارش، در دیدار روز گذشته موضوع های مهمی همچون تامین امنیت منطقه ای و دورنمای توسعه همکاریهای فنی -نظامی میان دو کشور بررسی شد.

دیدار قبلی وزیران دفاع روسیه و ترکیه 17 ماه اگوست (روز جمعه هفته گذشته) برگزار شد و دو طرف در خصوص مسائل انسانی سوریه از جمله بازگشت پناهندگان سوری به میهن خود و همکاری های نظامی گفت و گو کردند.

هیات بلندپایه ترک همچنین دیروز با ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری روسیه نیز دیدار کرده و مذاکراتی درباره روابط دو جانبه و به خصوص موضوع تحولات سوریه و وضعیت ادلب انجام شد.

پوتین در این دیدار اعلام کرد که با همکاری روسیه، ایران و ترکیه، پیشرفت های جدی در حل بحران سوریه حاصل شده است.

وی با اشاره به دیدارهای خود با رجب طیب اردوغان رئیس جمهوری ترکیه و تعمیق بیش از پیش روابط مسکو ـ آنکارا افزود: همکاری های روسیه و ترکیه در عرصه اقتصادی و حل برخی مسائل منطقه ای و حل و فصل مسائلی همچون بحران سوریه تعمیق و گسترش می یابد. 

رئیس جمهوری روسیه گفت: با تلاش و مشارکت کشورهای ذینفع دیگر در حل مساله سوریه ازجمله ایران و نیز همکاری با سازمان ملل و کشورهای اروپایی و آمریکا توانستیم در حل بحران سوریه به پیشرفت جدی دست یابیم. 

 نتایج روند آستانه و نقش ترکیه

مذاکرات آستانه که تحت نام 'روند آستانه' و با همکاری و ابتکار سه کشور ایران ترکیه و روسیه شکل گرفته، نقش فوق العاده مهمی در کاهش تنش در سوریه داشته و در قالب آن گام های مهمی در راستای حل و فصل سیاسی بحران جنگ داخلی سوریه برداشته شده است.

همکاری سه کشور فرایندی از گفتگوهای سوری - سوری را شکل داد که به رغم مشکلات و اختلاف نظرهای موجود، ادامه دارد و ادامه این همکاری و مذاکرات نشان داد که همکاری منطقه ای ایران، ترکیه و روسیه در حل و فصل مشکلات منطقه ای بسیار گره گشاست.

مذاکرات ایران، ترکیه و روسیه در قالب روند آستانه یک توافق موثر و نتیجه بخش در بحران سوریه بود و با ایجاد امکان گفت و گو بین طرف های درگیر و تعیین مناطق کاهش تنش توانست گام به گام وضعیت سوریه را به یک آرامش نسبی سوق دهد.

تاکنون 13 بار مذاکرات کارشناسی آستانه انجام گرفته که نتایج مفیدی داشته و نشان داده است که مسائل و بحران های منطقه ای با اراده و همکاری مشترک کشورهای منطقه قابل حل و فصل است.

مذاکرات آستانه در سطوح و حوزه های مختلفی تعریف شده و در سطوح کارشناسی و وزرا مذاکرات منظم و مستمری در جریان است و در سطح سران نیز تاکنون دو اجلاس موثر در شهر سوچی روسیه و آنکارا پایتخت ترکیه برگزار شده است و مقدمات برگزاری اجلاس سوم در ایران طی ماه جاری در جریان است.

دور آتی نشست سران سه کشور ایران ترکیه و روسیه در رابطه با سوریه قرار است به زودی در تهران برگزار گردد و بنا به اعلام منابع ترک، یکی از موضوعات اساسی آن بحث در خصوص وضعیت ادلب خواهد بود.

 وضعیت ادلب و نگرانی ترکیه

ارتش سوریه به مانند مناطق دیگر این کشور درصدد تسلط و اعمال حاکمیت در چارچوب سرزمینی خود است.

شهر ادلب بر اساس تفاهم مذاکرات آستانه یکی از مناطق کاهش تنش و عاری از خشونت تعیین شده و در این راستا اراده سه کشور ایران، ترکیه و روسیه بر حل و فصل موضوع ادلب از راه حل سیاسی است.

در همین زمینه ترکیه در اطراف شهر حلب و ادلب 13 منطقه دیده بانی ایجاد کرده است ولی با جدی تر شدن حمله احتمالی ارتش سوریه برای رفع تصرف شهر ادلب از دست تروریست ها، ترکیه بیش از طرف های دیگر نگران وضعیت احتمالی است.

ترک ها اعلام می کنند که نگران وضعیت انسانی در پی حمله ارتش سوریه به شهر ادلب به عنوان آخرین پایگاه مهم تروریست ها در سوریه هستند ولی در واقع نگرانی جدی آنها مربوط به دو مساله احتمال گسیل موج جدید پناهجویان به سمت ترکیه و نیز آینده گروه های معارض سوری و تروریست های ساکن ادلب است.

ترکیه با برخی از گروه های مخالف سوری حاضر در ادلب روابطی دارد و به نوعی در قالب مذاکرات آستانه، آنها را نمایندگی می کند و علاوه بر این، تعدادی از آنها را به عنوان نمایندگان معارضان به کمیسیون تدوین قانون اساسی سوریه معرفی کرده است.

همچنین ترکیه بیم دارد که این گروه های مسلح و جنگجو که سابقه تروریستی و جنگ هم دارند، با فرو پاشیدن آخرین پایگاه خود در ادلب، به سمت ترکیه سرازیر شده و به تهدید امنیتی جدید برای ترکیه تبدیل شوند.

بر این اساس، مقامات آنکارا نگران هستند که اگر حمله ارتش سوریه به ادلب بدون در نظر گرفتن دغدغه آینده این گروه ها صورت بگیرد، تنها درد سر جدیدی برای ترکیه ایجاد خواهد شد.

بر همین اساس، نشست سران سه کشور ایران، ترکیه و روسیه در رابطه با سوریه که قرار است تا دو هفته آینده در تهران برگزار شود، فرایند بعدی بحران سوریه و به خصوص وضعیت ادلب و سرنوشت تروریست های ساکن آنجا را تعیین خواهد کرد.

دو سفر اخیر هیات بلند پایه ترک به مسکو برای رایزنی در این خصوص انجام شده و نتایج این مذاکرات در تصمیم سران سه کشور در نشست تهران مشخص خواهد شد.