عربستان، به عنوان رقیب نفتی ایران چه رویکردی در منطقه و جهان دارد؟

به گزارش اقتصاد نیوز به نقل از تسنیم، عربستان سعودی با تولید روزانه 10 تا 11 میلیون بشکه نفت، سهم عمده‌ای در تأمین نفت جهان دارد. این کشور نفت‌خیز که با صادرات روزانه 7 تا 8 میلیون بشکه نفت در خام فروشی نفت‌خام و کسب درآمد در زمره کشورهای اول جهان قرار می‌گیرد، تصمیماتی جهت ارتقای ظرفیت پتروپالایشی خود اتخاذ کرده است.

حرکت عربستان به سمت توسعه پتروپالایشگاه‌ها از احتمال کاهش تقاضای جهانی نفت در طی سالهای آتی و عدم اعتماد به ثبات بازار جهانی نفت که به دنبال تغییرات ساختارهای این بازار نسبت به گذشته به وجود آمده، ناشی می شود.

عربستان تلاش دارد با ساخت پتروپالایشگاه‌ها در داخل این کشور و همچنین ساخت مشارکتی پتروپالایشگاه‌ها در خاک دیگر کشورها، بازار مطمئنی برای نفت خام خود و صادرات با ارزش افزوده بیشتر در آینده ایجاد کند.

به عنوان مثال پالایشگاه رابغ در عربستان که در 165 کیلومتری شمال جده و در ساحل دریای سرخ قرار دارد،‌ در سال 1989 تأسیس شده بود. این پالایشگاه با یک طرح جدید در سال 2005 و با احداث واحدهای جدید، به پتروپالایشگاهی تبدیل شد که از سال 2009 علاوه بر محصولات پالایشگاهی، محصولات پتروشیمی نیز تولید می کند.

این پتروپالایشگاه، علاوه بر تولید محصولات پالایشی چون LPG، نفتا، بنزین و ...، بزرگ‌ترین تولیدکننده پلی‌اتیلن و پلی‌پروپیلن و سومین تولیدکننده مونواتیلن گلایکول در عربستان است. بدین صورت، 400 هزار بشکه نفت خام، 27 هزار بشکه اتان و 15 هزار بشکه بوتان در روز به جای صادرات به صورت خام، صرف خوراک این پتروپالایشگاه می شود.

نشریه پلاتس در گزارشی در خصوص سرمایه گذاری عربستان برای ساخت پتروپالایشگاه‌ها در بیرون از خاک این کشور نوشت: "شرکت سعودی آرامکو با ایجاد یک طرح مشترک 10 میلیارد دلاری با همکاری گروه صنایع شمال چین (China’s North Industries Group)، موسوم به نورینکو (Norinco)، و پانجین سینسن  (Panjin Sincen) و دستیابی به توافقات اولیه برای کسب 9 درصد از سهام طرح گرین فیلد (greenfield) مجموعه پالایشگاهی و پتروشیمی شرکت چجیانگ پتروکمیکال (Zhejiang Petrochemical) در شرق چین، سرمایه‌گذاری خود در بخش پایین‌دستی این کشور را بیش از پیش افزایش داد."

همچنین پایگاه اینترنتی عرب نیوز (arabnews) طی ماههای اخیر با انتشار گزارشی اعلام کرد "عربستان سعودی در نظر دارد یک پتروپالایشگاه جدید در آفریقای جنوبی احداث کند. این طرح بخشی از سرمایه گذاری 10 میلیارد دلاری عربستان سعودی در این کشور به شمار می رود. پتروپالایشگاه جدید می تواند نیاز آفریقای جنوبی به واردات محصولات پالایشی و پتروشیمی را به میزان زیادی کاهش دهد و جایگاه ویژه عربستان سعودی در بخش نفت این کشور را تقویت کند. پادشاهی عربستان در حال حاضر 40 درصد از نفت خام مصرفی آفریقای جنوبی را تامین می کند."

در واقع رویکرد عربستان، به عنوان رقیب نفتی ایران در منطقه و جهان، فاصله گرفتن از خام فروشی و افزایش ظرفیت‌های پتروپالایشی است. اگر امروز ایران وارد عرصه پتروپالایشگاه‌ها نشود، بازارهای آتی و روبه‌رشد محصولات پتروپالایشگاهی را از دست خواهد داد و ظرفیت‌های سودآوری هنگفت در این بازارها که همچون نفت‌خام قابلیت تحریم‌پذیری ندارند را از دست می دهد.