ترازنامه بانک ها قفل شد/ تقسیم بانک ها به خوب ها و بدها

قفل شدن ترازنامه به زبان ساده

تفکیک بانک خوب از بد

هدف نخست بانک مرکزی از چنین مصوبه ای اعمال سیاست بانک خوب و بانک بد است، بر این اساس بانک های بد نمی توانند به هر میزان که مدیرعامل و هیات مدیره تشخیص دادند اقدام به خرید دارایی های مختلف از قبیل ملک و ارز کنند. تنها استثنا برای این بانک ها خرید اوراق بدون ریسک و سپرده گذاری نزد بانک مرکزی است در غیر این صورت باید سقف مقرر و تعیین شده از سوی بانک مرکزی را برای کنترل میزان دارایی ها رعایت کنند و اگر رشد دارایی ها از نسبت تعیین شده بانک مرکزی بالاتر رود اقدام به فروش دارایی های مازاد تا رسیدن به نسبت تعیین شده کنند.

کنترل نقدینگی از جناح راست

اما هدف دوم و مهم تر بانک مرکزی از این تصمیم است کنترل نقدینگی و ضریب فراینده است. مصوبه اخیر کمک می کند با سقف گذاری بر دارایی ها میزان سپرده پذیری بانک ها نیز به شکل غیر مستقیم کنترل شود.

یکی از اجزای نقدینگی سپرده های مدت دار بانک ها است که در قالب شبه پول شناخته می شود، این سپرده ها به بانک ها قدرت می دهد که به پشتوانه آن اقدام به وام دهی کنند. افزایش قدرت وام دهی بانک ها بر ضریب فزاینده نقدینگی اثر گذار است. به این معنا که یک واحد پول می تواند قدرتی بیش از این میزان داشته باشد بنابراین از مجرای ضریب فزاینده بر حجم نقدینگی نیز اضافه می شود. اگر نقدینگی اضافه شده به افزایش عرضه در اقتصاد منجر نشود موجب فشارهای تورمی به مردم می شود. در این حالت بانک ها با خلق اعتبار می توانند حجم نقدینگی را بسط دهند. بانک مرکزی از طریق سقف گذاری و قفل کردن ترازنامه در سمت دارایی ها قصد دارد توان وام دهی بانک ها را به صورت غیر مستقیم مدیریت کند. وقتی سمت دارایی بانک ها در کنترل بانک مرکزی باشد انگیزه سپرده پذیری بانک ها بیش از میزان تعیین شده از سقف دارایی ها تعدیل می شود. نکته مهم تر این که اگر بانکی بیش از این میزان سپرده پذیری کند یا باید سپرده اضافه را صرف خرید اوراق کند یا نزد بانک مرکزی به صورت سپرده و ذخایر اضافی تودیع کند. در این حالت نیز منابع مازاد جذب شده در سمت بدهی قابلیت تبدیل به وام و اثر گذاری بر ضریب فزاینده را ندارد.

اثر گذاری بر قدرت وام

پرسشی که پیش می آید به کاهش دسترسی بخش تولید به وام باز می گردد، در واقع می توان پرسید با این سیاست میزان وام دهی بانک ها به بخش تولید کاهش می یابد؟ به نظر می رسد اجرای درست آن اثر گذاری بر دسترسی تولید کنندگان بر منابع بانکی نداشته باشد. زیرا هدف از تفکیک بانک ها به خوب ها و بدها این است که قدرت اثر گذاری بانک ها بد بر خلق نقدینگی کم شود. بانک های بد بانک های هستند که سپرده های جذب شده را عمدتا در شرکت های وابسته به خود و بنگاهداری خرج می کرده اند به بیانی دیگر بخش خصوصی در گذشته نیز که این مصوبه وجود نداشته سهم چندانی از وام دهی این بانک ها نداشته است . شاید بتوان گفت محدودیت این بانک ها از این جهت می تواند به نفع بخش تولید باشد زیرا با مدیریت نقدینگی امکان نوسان قیمت ها در اقتصاد هم کم می شود.​