اثر مکانیسم ماشه بر واردات خودرو | جعفری: رکورد بازار به‌نفع مصرف‌کننده است | از کوچه پس‌ کوچه‌ های چین خودرو می‌خریم

بازار خودرو از ابتدای سال 1404 در رکودی فرو رفته که اتفاقا به نفع مصرف‌کننده است. خیلی‌ها حرف از رکود در بازار می‌زنند و دلیلش هم این است که از سال آخر دولت اول آقای روحانی، سایت ثبت سفارش خودروی وارداتی را به بهانه اعمال اصلاحات روی سایت بستند تا زمانی که در انتخابات ریاست جمهوری برای دولت دوازدهم رأی آوردند.

از آن سال به نظر می‌رسد برنامه این بود که بازار خودرو به بازار سرمایه‌ای تبدیل شود که همیشه رونق داشته باشد یا هر روز خودروها گران شوند، قیمت شرکت‌ها افزایش پیدا کند که همیشه هم بازار را پررونق نشان می‌داد و دلال‌ها و برخی دوستان نفع و سودشان را از این بازار بردند. 

بازار خودرو در حال حاضر، یک بازار آرام و مناسب برای مصرف‌کننده‌ها به دور از هرگونه حباب و هیجان عجیب و غریب است و دیگر از بازاری که امروز خودرو را یک میلیارد بخرید و فردا 2 میلیارد بفروشید یا ثبت نام کنید و با رقم های نجومی بفروشید، خبری نیست، دلیلش هم کاملا مشخص است.

شما در سایت‌های آگهی خودرو هم می‌بینید، دوستانی که ثبت‌نام کرده بودند دوست داشتند برای سود زیاد این کار را انجام بدهند، اما وقتی خودرویشان را آگهی می‌کنند، کسی آن را نمی‌خرد. این یعنی یک بازار مناسب برای مصرف کننده؛ بازاری که بنز سی‌ال ۲۰۰ جانبازی که با سه و نیم میلیارد تومان وارد بازار ایران شده ۲۵ میلیارد تومان قیمت می‌خورد و در عرض مثلاً ۲۰ روز یا یک ماه این ۲۵ میلیارد تومان به 10 یا 15 میلیارد تومان می‌رسد و 10 یا 15 میلیارد تومان حبابش می‌ریزد و همچنان هم بدون مشتری و بازار است.

یعنی مصرف کننده نمی‌رود سراغ خودرو؛ چون هنوز هم قرار است خودروهایی وارد شود. به عنوان مثال قرار است ۲۶ هزار دستگاه خودروی جانبازی وارد شود و دلیلی ندارد با این حباب، خودرویی خریداری شود.

پس به این بازار نمی‌گویند بازار راکد؛ بلکه می‌گویند بازار درست. بازاری که در آن مصرف‌کننده واقعی است که حرف اول را می‌زند نه دلال. در دوران جنگ هم اگر خاطرتان باشد وقتی قیمت دلار افزایش پیدا کرد، همین دوستانی که خودرو داشتند، در سایت‌های خرید و فروش خودرو، قیمت‌ها را افزایش دادند و مجبور شدند دوباره قیمت‌ها را به پایین برگردانند. چون می‌خواستند از اتفاق جهش قیمتی دلار نفع ببرند، اما نتوانستند این کار را انجام دهند.

بازار الان دارد نفس می‌کشد

در سال‌های گذشته هر اتفاقی کوچک یا بزرگ به خودرو، صنعت و ارز ربط داشت یا نداشت، دوستان دلال افزایش قیمت می‌دادند و این هجمه را درست می‌کردند که خودرو می‌خواهد گران شود. مردم هم سرمایه‌هایشان را در بازار می‌ریختند و خودرو می‌خریدند. همین عامل، باعث می‌شد حباب خیلی خیلی زیاد شود.

برای خیلی از خودروها این اتفاق افتاد تا روزی که گفتند واردات آزاد شده و این حباب کم کم خالی شد. الان بازار دارد نفس می‌کشد حتی در این چند روز گذشته که افزایش نرخ ارز داشتیم، در سایت‌ها قیمت‌ها را افزایش دادند، اما باز هم مشتری نبود. در حقیقت الان دوباره کاهش قیمت‌ها را حتی در سایت‌ها می‌توانید ببینید. به نظرم بازار، بازار خیلی خوبی است و امیدوارم واردات همچنان با همین مدل دست و پا شکسته هم هست ادامه پیدا کند و دوستان هم هیچ خللی ایجاد نکنند.

با توجه به گفته‌های شما؛ آیا بازار خودرو می‌تواند در کنار بازارهای موازی، بازاری امن برای سرمایه گذاران خرد به حساب بیاید؟

به هیچ‌وجه اینطور نخواهد بود و امیدوارم اینطور هم نشود. ببینید مثل این می‌ماند که شما بگویید بازار تلویزیون، یخچال یا گاز به بازار سرمایه‌گذاری تبدیل شود. چه اتفاقی می‌افتد؟ شما در منزل یخچال و تلویزیون را دلتان نمی‌آید روشن کنید.

خودرو کالای سرمایه‌گذاری نیست

یک سری کالا داریم که مصرفی است. خودرو کالایی مصرفی است که عمر مفید دارد و بعد از مدتی از چرخه خارج می‌شود. به ایران نگاه نکنید که به لطف بعضی از دوستانی که هوای اطرافیانشان را داشتند، افراد سودجویی بودند، آدم‌های وطن‌پرستی نبودند و بازار خودرو را تبدیل کردند به بازار سرمایه‌ای که در آن پراید مدل 72 هم خرید و فروش می‌شود. در صورتی که در خوشبینانه‌ترین حالت آن خودرو باید بعد از 15 سال اوراق میشد؛ یا هنوز پیکان‌ها را در خیابان مشاهده می‌کنیم.

شما در بازار کشورهای پیشرفته، خودرو های قدیمی را نمی‌بینید، چون حتی بیمه‌ها هم خودرو های قدیمی را بیمه نمی‌کنند. اگر قرار باشد خودرو قدیمی را بیمه کنید باید هزینه نقل و انتقال بیشتری بپردازید. اما در ایران برعکس است، اگر خودرو صفر بخرید باید هزینه بیشتری بپردازید.

در صورتی که خودروی قدیمی باید از چرخه تولید خارج شود و در بازار درست و صحیح اقتصادی، این خودروها باید وارد چرخه اسقاط می‌شدند چون بازار، بازار مصرفی شده است. امسال هر جای دنیا خودرو صفر کیلومتر بخرید، سال بعد نصف قیمتش هم نیست. هر چقدر این خودرو گرانتر شود افت قیمت بیشتری پیدا می‌کند.

بنابراین مطمئن باشید از این به بعد، خودرو در لیست بازار امن برای سرمایه‌گذاری نخواهد بود. شرکت‌هایی سعی می‌کنند دوباره بازار را در انحصار خودشان بگیرند یا جلوی واردات خودرو را بگیرند، اگر چنین اتفاقاتی نیفتد و واقعا با همین روند و تعرفه پلکانی جلو برود و واردات هم ادامه داشته باشد، مطمئن باشید خودرو در لیست کالاهای سرمایه‌ای نمی‌رود.

اگر خودرو وارد کالاهای سرمایه‌ای شود، فردا تلویزیون هم در لیست کالاهای سرمایه‌ای می‌رود، چون برخی دوستان تولیدکننده در ایران این کار را انجام می‌دهند. برای یخچال منزلتان هم چنین اتفاقی می‌افتد، هر چند همین الان هم یخچال روز به روز گرانتر می‌شود، چون واردات لوازم خانگی نداریم. اما واقعیت داستان این است که این‌ها همه کالای مصرفی هستند.

فعال شدن احتمالی مکانیسم ماشه بر واردات خودرو بی‌اثر است 

این روزها همه جا صحبت از فعال شدن مکانیسم ماشه است، این موضوع می‌تواند تاثیری بر بازار داشته باشد؟