واحد پول ملی چین یوان یا رنیمیبی
در ایران واحد پول چین با عنوان یوان شناخته می شود اما در ادبیات متدوال واحد پول در کشور چین رنیمیبی (به معنای پول رایج مردم) است که با کد CNY و نماد 元 نمایش داده می‌شود. یوان واحد بزرگ و واحد کوچک‌تر آن جیائو است که برابر 0.1 یوان است. رنیمیبی با نماد角 نشان داده می‌شود و گاهی نیز با نام مائو با نماد毛 به کار می‌رود. چینی‌ها حتی از دلار آمریکا با نام یوان آمریکا یاد می‌کنند و آن را در زبان محاوره‌ای خود با نماد美元 و با نام میوان بیان می‌کنند. با این حال مناطقی چون هنگ کنگ و ماکائو از دلار برای معاملات روزانه خود استفاده می‌کنند.
اسکناس‌های یوان
براساس آخرین اعلام بانک مرکزی مردم جمهوری چین در مورد رنمینبی در سال ۲۰۱۹، هشت نوع اسکناس جهت استفاده موجود است: ۰.۱¥(یک جی‌آو)، ۰.۵ ¥ (۵ جی‌آو)، ۱¥ (1 یوان)، ۵¥ (5یوان)، ۱۰¥ (10یوان)، ۲۰¥ (20 یوان)، ۵۰¥، (50یوان) و ۱۰۰¥(100یوان). این اسکناس¬ها از سال ۱۹۵۵ در چین در حال استفاده هستند، به استثناء ۲۰ ، ۵۰ و ۱۰۰ یوان که بعدها در سال ۱۹۹۹ به سیستم اضافه شدند.
سکه‌های رنمینبی نیز وجود دارند که از یک فِن تا یک یوان هستند. بنابراین برای بعضی از مقادیر رنمینبی، هم سکه و هم اسکناس وجود دارد. هرچند که چین سکه‌های بزرگتری از جمله ¥۵ نیز صادر کرده اما آن‌ها بیشتر یادبودی هستند و در دادوستد زیاد استفاده نمی‌شوند.
جنگ ارزی با قیمت یوان
تا سال 1914 دلار نقره‌ای به عنوان واحد پول رسمی کشور چین به حساب می آمد. از سال 1930 سکه‌های مسی که «فن» نامیده می‌شد و معادل 100 یوان است وارد بازار شد. در 1935 نیز «فابی» عرضه شد و تا سال 1948 رواج داشت.. پس از فابی، یوان طلا وارد گردش مالی کشور چین شد. قیمت یوان طلا معادل سه میلیون یوان فابی بود.
رنمینبی اولین بار در تاریخ 1 دسامبر سال 1948 توسط بانک حزب کمونیست چین صادر شد. در آن زمان، حزب کمونیستی چین در جنگ داخلی با حزب ملی گرای چین بود که واحد پول ویژه خود را داشت و اولین صدور رنمینبی برای ایجاد ثبات در مناطق تحت کنترل کمونیست که به پیروزی حزب کمونیستی چین کمک می کرد، استفاده شد.
پس از شکست ناسیونالیست‌ها در سال 1949 ، دولت جدید چین با ساده‌سازی سیستم مالی خود و متمرکز کردن مدیریت ارز، تورم شدیدی را که رژیم قدیمی را آزار می داد، برطرف کرد. در سری دوم، در سال 1955، بانک خلق چین، (بانک مرکزی چین)، سری دوم رنمینبی خود را صادر کرد که جایگزین اولین سری شد در سری جدید قیمت یوان یا نرخ یک RMB جدید معادل 10،000 RMB قدیمی شد، که از آن زمان تاکنون بدون تغییر مانده است. سری سوم RMB در سال 1962 صادر شد که از فناوری چاپ چند رنگ و برای اولین بار از صفحات چاپ حکاکی شده دستی استفاده می‌کرد.
با اصلاحات اقتصادی چین در دهه 1980 ، RMB کاهش یافته و با سهولت بیشتری معامله شد و قیمت یوان واقع بینانه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تر شد. در سال 1987 ، سری چهارم RMB با جوهرمغناطیسی و جوهر فلورسنت صادر شد. در سال 1999 ، سری پنجم RMB منتشر شد که بر روی آن تصویری از مائو تسه تونگ را نشان می داد.
دولت چین، یوان را تقریبا در همان مقدار تا سال 2005 نگه داشت و ایالات متحده، چین را به پایین نگه داشتن قیمت یوان در برابر قیمت دلار متهم کرد. رئیس جمهور امریکا، (هنگ پالسون) را به عنوان وزیر خزانه‌داری امریکا منصوب کرد تا از چین بخواهد دست از تضعیف مصنوعی قیمت یوان بردارد.
هدف استفاده دولت چین از این ترفند گران‌تر ساختن نرخ ارز (یعنی پول کشورهای دیگر) بود. در واقع چین با کاهش قیمت یوان، کالاهای چینی را برای خارجیان ارزان‌تر می کرد و صادرات خود را تسهیل می کرد. برخی اعتقاد دارند چین اگر امروز تبدیل به کارخانه دنیا شده است به خاطر نیروی کار ارزان است اما دلیل آنکه توانسته یکی از غول های صادراتی باشد به دلیل استفاده از تاکتیک پایین نگه داشتن قیمت یوان در برابر دلار است. زیرا با این کار به دلیل بالا بردن نرخ ارز، کالاهای خارجی را برای خریداران چینی گران‌تر می‌سازد و نفوذ تولیدکنندگان خارجی به بازار چین را دشوارتر می‌کند. برای نمونه اگر قیمت کالایی چینی در بازار جهانی 1000 دلار باشد و هر دلار امریکا هم 6 یوان باشد صادر کننده چینی با تبدیل دلار به پول کشور خود می تواند صاحب 6 هزار یوان باشد. اما اگر قیمت دلار آمریکا معادل سه دلار باشد ارزش صادارت نصف می شود. به همین دلیل چینی ها با پایین نگه داشتن قیمت یوان تلاش کرده اند صادرات خود را بالا ببرند.
البته لری سامرز، وزیر اسبق خزانه‌داری آمریکا و رئیس مشاوران اقتصادی بیل کلینتون، اعتقاد داشت این اظهارنظر که چین پول خود را عمدا با دستکاری تضعیف می‌کند، سخن نادرست و مسخره‌ای است. دستکاری‌کنندگان پول می‌کوشند تا نرخ برابری پول ملی خود را کاهش دهند؛ اما چین در بازار مداخله می‌کند تا نرخ برابری یوآن را بالا نگه‌دارد. کشورهایی که نرخ برابری پول ملی خود را دستکاری می‌کنند، در رابطه با جهان مازاد تراز بازرگانی هنگفتی دارند.
در مجموع گفته می شود در بین سال های 2014 و ژانویه 2017، چین برای رشد صادرات خود قیمت یوان را کاهش داد. یکی از دلایل ، این بود که دلار 15 درصد در برابر بیشتر ارزهای اصلی بالا رفته بود و یوان را با خود بالا می کشید. یوان در مقایسه با سایر شرکای تجاری خود که چندان متصل به دلار نبودند، بیش از حد ارزش گذاری شد. در سال 2017، دولت چین 8 درصد قیمت یوان را بالا برد ولی در سال 2018 پس از جنگ تجاری، با وضع تعرفه بر صادرات چین به ایالات متحده، قیمت یوان تضعیف شد و پایین آمد.
حرکت رو به جلو قیمت یوان
تا سال 1997 یوان چین ارزی رسمی در مبادلات به شمار نمی‌رفت و مبادلات تجاری چینی‌ها به‌وسیله گواهی‌نامه‌های ارزی صورت می‌گرفت. اما در سال‌های 1997 تا 2005 دولت چین اقدام به تثبیت نرخ قیمت یوان در برابر دلار کرد و یوان نیز وارد بازار جهانی مبادلات بین‌المللی شد. در آن زمان قیمت یوان چیزی در حدود، هر دلار معادل 8.1 یوان چین بود.
دولت چین برای تثبیت و افزایش ارزش قیمت یوان از سال 2009 توافق‌نامه‌هایی را با کشورهای استرالیا، ژاپن، تایلند، روسیه و ویتنام برقرار کرده که به‌صورت مستقیم و بدون تبدیل ارز خود به دلار با کشور چین با ارز یوان معامله کنند.
از سال 2013 که چین به عنوان دومین اقتصاد بزرگ دنیا شناخته شد بر ارزش و اعتبار قیمت یوان افزوده شده است. اغلب کارت‌های اعتباری و حساب‌های کارتی از جمله کارت ویزا، مستر کارت، امریکن اکسپرس و جِی سی بی در برخی از بخش‌های فروشگاه‌های بزرگ و همچنین در هتل‌های کلان‌شهرهایی مانند شانگهای و پکن پذیرفته می‌شوند. با این وجود و علی‌رغم گسترش شبکه‌های پرداخت جهانی و تمایل افراد به استفاده از کارت‌های اعتباری به‌جای وجه نقد، میزان چاپ یوان دچار تحول نشده است و همچنان تقاضا برای چاپ این اسکناس‌ها بالاست.
آینده یوان
با توجه به اقدامات دولت چین در نهایت در سال 2016 یوان چین به همراه ارزهایی از قبیل یورو و پوند انگلیس و ین ژاپن در سبد ارزهای مرجع در صندوق بین‌المللی پول قرار گرفت. به‌طوری‌که پتانسیل تبدیل به ارز ذخیره جهانی را خواهد داشت. در سال‌های اخیر و با افزایش ارزش قیمت یوان، حدود 2 درصد از جریان سرمایه جهانی را یوان شامل می‌شود که البته این مقدار در مقابل سهم 40 درصدی دلار ناچیز به شمار می‌رود.
آن گونه که پیداست از هم‌اکنون با افزایش ارزش و اعتبار قیمت یوان، مسابقه‌ای به راه افتاده که در آن یوان قصد رقابت با دلار را دارد و به‌نوعی امکان دارد به ارز اصلی ذخیره در جهان تبدیل شود. اگر واضح است که چه این بازی متعلق به آینده است. به نظر می‌رسد برخی کشورها به دلایل مختلف در فکر راهکارهایی برای دور زدن دلار هستند و چین قصد دارد با افزایش اعتبار و قیمت یوان، از این موقعیت نهایت استفاده را ببرد.
