اروپا ترس به جان رهبران سخت‌گیر چین نمی‌اندازد | جنگ اوکراین، چشم انداز روابط تجاری را تیره کرده است

به گزارش اقتصادنیوز، رهبران اروپایی معمولا از صراحت خود در نقد مشکلات سیاسی و اقتصادی‌ به‌عنوان نشانه‌ای از بلوغ دموکراتیک یاد می‌کنند، هرچند در حل این مشکلات توانایی چشمگیری ندارند. با این حال، اگر این خود انتقادی‌ها را کافی نمی‌دانند، کافی است تا به چین سفر کنند؛ جایی که انتقادها نسبت به سیاست‌های داخلی اروپا، با شدت بیشتر و لحن تندتر، در فضای عمومی تکرار می‌شود.

اکونومیست نوشت: در حالی که اروپایی‌ها مدام درباره گرفتار نشدن در منازعه آمریکا و چین بحث می‌کنند، بسیاری از تحلیلگران چینی این بحث را به‌کل بی‌معنا می‌دانند. به باور آن‌ها، اروپا تنها مهره‌ای در دستان آمریکا است. به‌گفته یکی از پژوهشگران دانشگاه فودان، اروپا قادر نیست تا از آمریکا برای رسیدن به یک استقلال واقعی، فاصله بگیرد.

خبر مرتبط

بازی دوگانه چین در جنگ اوکراین | 3 پیشنهاد نشنال‌اینترست برای مقابله با نفوذ چینی ها در اروپا

اقتصادنیوز: منابع غیررسمی می‌گویند که وزیر خارجه چین تابستان امسال به مقامات اتحادیه اروپا اعلام کرده است که چین نمی‌تواند شکست روسیه در اوکراین را بپذیرد؛ چرا که این امر به آمریکا اجازه می‌دهد تا تمرکز خود را بر تعامل در منطقه هند- اقیانوس آرام افزایش دهد.

قضاوت عمومی، از تمسخر تا تحقیر

یکی از روزنامه‌های اقتصادی چین با طعنه نوشت: اروپایی‌ها مدام نگران توان رقابتی خود هستند، درحالی که در چین این نگرانی مایه تمسخر است. اروپا اساسا توان مقابله با چالش‌ها در حوزه فناوری را ندارد.

این موارد تنها نظرات عمومی بودند. در خلوت، چاگوان به‌تازکی از طیف وسیعی از محققان چینی شنیده است که حتی درباره انسجام درونی اتحادیه نیز دیدگاه‌هایی افراطی وجود دارد؛ درحدی که یکی از آن‌ها گفته : اینکه اتحادیه اروپا بتواند تا سال ۲۰۳۵ دوام بیاورد هم مورد تردید است.

جنگ اوکراین؛ تقابلی میان آمریکا و روسیه

به باور نویسنده، این تصور که اروپا ضعیف و دچار شکاف است، چندان هم بی‌پایه نیست؛ اما نگاه چین به‌نوعی اغراق‌گویی ساختاریافته تبدیل شده است که باعث ایجاد دو خطای استراتژیک می‌شود. نخستین خطا فرض تبعیت اروپا از آمریکا است. نمونه بارز این برداشت، نگاه چینی‌ها به جنگ اوکراین است که بسیاری آن را نه جنگی میان روسیه و اوکراین، بلکه تقابلی میان آمریکا و روسیه می‌دانند. از منظر این دیدگاه، اروپا خواهان ثبات است و آمریکا جنگ را طولانی می‌کند.

در این تحلیل‌ها، تقریبا هیچ توجهی به این واقعیت که بیشتر رهبران اروپایی جنگ اوکراین را تهدیدی مستقیم علیه امنیت اروپا می‌دانند، نمی‌شود.

نمونه دیگری که چینی‌ها به آن اشاره می‌کنند، تصمیم دولت هلند برای در اختیار گرفتن کنترل شرکت نیمه‌رسانای نکس‌پریا است؛ اقدامی که با هدف تقویت امنیت اقتصادی انجام شد. اما در چین، بسیاری آن را تنها اجرای خواست آمریکا می‌دانند، چرا که باور دارند کشوری به کوچکی هلند نمی‌تواند چنین جسورانه عمل کند، مگر آن که به دستور واشنگتن بوده باشد.

چین راه‌حل مشکلات اروپا نیست

چینی‌ها به‌خوبی با مفهوم خودمختاری راهبردی اروپا آشنا هستند و گمان می‌کنند اروپا مانند هر قدرت میانی، به دنبال تعادل میان چین و آمریکا است. وزارت بازرگانی چین اخیرا از آمادگی برای ازسرگیری مذاکرات تجاری سخن گفته و همچنان نسبت به احیای توافق سرمایه‌گذاری متوقف‌شده سال ۲۰۲۱ امیدوار است.

اما این نگاه نشان می‌دهد که چین هنوز به این درک نرسیده است که یکی از مشکلات اصلی اروپا، همین مدل اقتصادی چین است. تنها در چند سال گذشته، تراز تجاری آلمان با چین از وضعیت متعادل به کسری عظیمی بیش از ۱۰۰ میلیارد دلار رسیده است. شرکت‌های اروپایی که زمانی چین را یکی از پرسودترین بازارها می‌دانستند، اکنون آن را رقیب اصلی خود می‌بینند.

علاوه بر این، سیستم کنترلی صادرات چین، که در واکنش به جنگ تجاری ترامپ ایجاد شد، برای شرکت‌های اروپایی نیز به اندازه شرکت‌های آمریکایی مخرب بود. این موضوع برای اروپا هشداری جدی درباره خطرات وابستگی به چین بود.

رقابت یک‌طرفه اتحادیه و بی‌اعتنایی پکن

اتحادیه اروپا در ماه ژوئن دیدار اقتصادی با چین را به دلیل نبود پیشرفت در حل اختلافات تجاری لغو کرد. در اکتبر نیز وزیر خارجه آلمان سفر خود به پکن را لغو کرد، چون هیچ ملاقات هم‌سطحی برای او ترتیب داده نشده بود. از سویی، چینی‌ها نیز از سخنان او در ژاپن که رفتار چین را در آب‌های آسیا تهاجمی خوانده بود، ناراضی بودند.

برخی دیپلمات‌های اروپایی در پکن می‌گویند که وزارت خارجه چین حتی از پذیرش درخواست‌های اعتراضی رسمی اروپا نیز خودداری می‌کند. یکی از نمایندگان اروپایی می‌گوید: چین از شنیدن گلایه‌های اروپا خسته شده است و احساس می‌کند که می‌تواند به‌راحتی آن‌ها را نادیده بگیرد.

چین: اروپا را به‌سادگی کنار می‌زنیم

مقامات در پکن معتقدند که چین در جنگ تجاری ترامپ دست بالا را دارد و کنار زدن اروپا از آمریکا هم ساده‌تر خواهد بود. چین همچنین تجربه طولانی در ایجاد روابط نزدیک با برخی کشورهای اروپایی برای کاهش انسجام اتحادیه دارد. برای مثال، اکنون مجارستان و اسپانیا از پذیراترین کشورها نسبت به سرمایه‌گذاری در چین شناخته می‌شوند. 

حتی زمانی که اروپا اقداماتی را علیه چین انجام می‌دهد، مانند اعمال تعرفه روی خودروهای برقی چینی، باز هم قدرت عمل اروپا محدود است؛ چرا که اروپا به قوانین و مقررات بین‌المللی و داخلی خود پایبند است و نمی‌تواند مانند چین یا برخی کشورها اقدامات یک‌طرفه یا فراتر از چارچوب قانونی را انجام دهد. بنابراین، بروکرات‌های بروکسل ترسی را به جان رهبران سخت‌گیر پکن نمی‌اندازند.

استحکام ستون فقرات اروپا؟

تا زمانی که جنگ اوکراین ادامه داشته باشد و چین همچنان حامی روسیه باشد، چشم‌انداز بهبود روابط اروپا و چین محدود است. در عرصه تجارت نیز دیدگاه‌های اروپا به‌سرعت در حال تحول است. ادامه رشد صادرات چین می‌تواند اروپا را به سمت اقدامات متقابل، حتی اقداماتی تهاجمی‌تر، سوق دهد. 

اگر چنین اتفاقی بیوفتد، نشانه‌ای از استحکام ستون فقرات اروپا خواهد بود. اما پکن که متقاعد شده است که آمریکا همه‌چیز را هدایت می‌کند، احتمالا باز خشم ذاتی اروپا را دست‌کم بگیرد.