از شین‌آباد تا درودزن؛ بخاری‌هایی که می‌سوزند و می‌سوزانند
به گزارش اقتصادنیوز، اکرم رضایی در ایلنا نوشت: بخاری‌های نفتی و خطر آفرین بودن آنها برای دانش‌آموزان در کلاس‌های درس زمانی توجه مسئولان آموزش و پرورش را به خود جلب کرد که در آذرماه سال ۸۵ ، ۸ تن از دانش‌آموزان در مدرسه شهید رحیمی درودزن شهرستان مرودشت استان فارس به علت واژگونی بخاری نفتی در آتش سوختند. بعد از آن فاجعه همچنان بخاری‌های نفتی در مدارس روستایی بسیاری از مناطق کشور وجود داشته و اراده‌ای برای جمع‌آوری آنها وجود نداشت. شش سال بعد از حادثه مدرسه شهید رحیمی درودزن در سال ۹۱ مدرسه‌ای دخترانه در روستای شین‌آباد (از توابع پیرانشهر) واقع در آذربایجان غربی دچار حریقِ ناشی از واژگونی بخاری نفتی غیراستاندارد شد. در حادثه آتش‌سوزی شین‌آباد ۲۹ دانش‌آموز دچار سوختگی شدند که دو تن از آنها بر اثر سوختی بسیار بالا جان باختند.
شش سال بعد یعنی در تاریخ ۲۷ آذرماه سال ۹۷ در موسسه پیش دبستانی اسوه حسنه زابل، به علت گیرکردن بند کیف یکی از دانش‌آموزان به بخاری نفتی غیراستاندارد و واژگونی چراغ نفتی، کلاس درس آتش گرفت و چهار نفر از دانش‌آموزان دختر پیش دبستانی به علت سوختگی شدید جان باختند. اکنون ۱۴ سال از حادثه درودزن و هفت سال از حادثه مدرسه شین‌آباد گذشت، اما تنها متضرر اصلی این بی‌مسئولیتی‌ها دانش آموزان سوختهای بودند که تا به امروز با وعده و وعید مدارا کردند. طی این مدت قول‌های زیادی برای جمع‌آوری بخاری‌های نفتی داده شد، اما هنوز دانش‌آموزان مناطق روستای کشور در کلاس‌هایی درس می‌خوانند که توسط همین بخاری‌های غیراستاندارد گرم می‌شود.
بعد از گذشت این حوادث در روز سه شنبه ۲۷ آذر ماه آتش سوزی بخاری نفتی در لرستان منجر به حادثه شد و خوشبختانه هیچ دانش‌آموزی در کلاس نبود. شاید طی این سال‌ها مسئولان آموزش و پرورش برای جمع‌آوری بخاری‌های نفتی تلاش کرده باشند، اما این بخاری‌ها همچنان در روستاها و مناطق محروم جسم و جان دانش‌آموزان را تهدید می‌کند. تجربههای گذشته نشان می‌دهد؛ قربانیان بخاری‌های نفتی اغلب دانش‌آموزان دبستانی هستند.
عوامل متعددی موجب شده تا بخاری‌های نفتی همچنان در گوشه و کنار کلاس‌های درس جا خوش کنند، یکی از این عوامل عدم گازرسانی به مناطق محروم است. طبق گفته مدیر گازرسانی شرکت ملی گاز کشور تا اردیبهشت ماه سال ۹۷، ۹۷ درصد از شهرها و ۷۷ درصد روستاهای کشور از نعمت گاز بهره‌مند شدند که با احتساب گازرسانی به سیستان و بلوچستان، این رقم به ۸۱ درصد می‌رسد. در واقع بیش از ۲۰ درصد روستاهای کشور از دسترسی به گاز طبیعی محروم بوده و این یعنی ۲۰ درصد از دانش‌آموزان روستایی، در معرض تکرار آن وقایع تلخ و سوختگی‌های مرگبار هستند.
عامل دیگر کمبود اعتبار آموزش و پرورش برای تجهیز مدارس است. آیا بعد از آتش‌سوزی‌های متعدد در مدارس و سرنوشت ناگوار دانش آموزان مدارس درودزن و شین آباد دولت بنا ندارد، اعتبار کافی برای تجهیز مدارس و تسریع در رسیدگی به آن در دستور کار قرار دهد؟ در ادامه مدیران کل نوسازی و تجهیز مدارس استان‌های لرستان، گلستان، خوزستان، کردستان و سیستان و بلوچستان از وضعیت بخاری‌هایی نفتی که کماکان در مدارس مناطق روستایی وجود دارند، می‌گویند.
کردستان؛ مدارس مناطق صعب‌العبور همچنان دارای بخاری نفتی هستند
«ماجد احمدی» مدیرکل نوسازی و تجهیز استان کردستان در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا، درباره وضعیت بخاری‌های نفتی در مدارس روستایی این استان گفت: حدود سه درصد از مناطق روستایی استان کردستان همچنان از بخاری‌های نفتی استفاده می‌کنند. روستاهای اطراف بانه و دیواندره معمولا صعب‌العبور بوده و اکثرا یک کلاسه هستند. با توجه به بودجه در نظر گرفته شده تلاش داریم، امسال این درصد باقیمانده از بخاری‌های نفتی را جمع آوری و رادیاتورهای برقی جایگزین آن کنیم.
وی ادامه داد: در سال جاری اعتباری برای سیستم‌های گرمایشی به ما تعلق گرفت و توانستیم تا آخر آذرماه تمام مدارسی که دارای بخاری نفتی با علمک گاز هستند را استاندارد کنیم. استانداردسازی به صورت نصب پکیج، سیستم رادیاتورهای برقی یا به صورت بخاری های نفتی هرماتیک بوده است.
به دانش آموزان یاد داده‌ایم سمت بخاری‌های نفتی نروند!
احمدی در واکنش به این سوال که حادثه و آتش‌سوزی به صورت ناگهانی رخ می‌دهد اگر این سه درصد با وجود بخاری‌های نفتی با مشکل مواجه شوند چه خواهید کرد؟ آیا برنامه‌ای برای تسریع در رسیدگی به این امر ندارید؟ گفت: این حرف کاملا درست است، زیرا وقوع خطر هر لحظه امکان پذیر است، اما با بررسی‌هایی که به کمک وزارت آموزش و پرورش انجام داده‌ایم، هیچ نوع بخاری چکه‌ای در استان کردستان وجود ندارد و بخاری‌های نفتی در این مناطق بخاری‌های کاربراتوردار هستند.
مدیرکل نوسازی و تجهیز استان کردستان درباره بخاری‌های نفتی کاربراتور نفتی گفت: این بخاری‌ها خیلی خطرناک نیستند! ضمن اینکه به دانش‌آموزان یاد داده‌ایم که خیلی به سمت این بخاری‌ها نروند و کاری با آن نداشته باشند. همچنین این بخاری‌ها اگر به زمین هم بیافتند، موجب آتش سوزی نخواهند شد، اما همین‌ها هم باید جمع آوری شوند.
حادثه شین آباد خیلی دردناک بود، اما باعث شد که به مدارس اعتباراتی دهند تا سیستم‌های گرمایشی استاندارد شود.
وی افزود: حادثه شین آباد موجب تلنگری برای کل کشور شد، این حادثه خیلی دردناک بود، اما باعث شد که به مدارس اعتباراتی دهند تا سیستم‌های گرمایشی استاندارد شود.
احمدی با اشاره به تهدید بخاری‌های نفتی برای دانش‌آموزان گفت: وجود بخاری‌های نفتی تهدید است، اما ما این تهدید را با تعویض بخاری، آموزش به دانش‌آموزان و معلمان، مدیران و... به حداقل رساندیم. در این میان ما بازدیدهای دوره‌ای هم داریم تا این خطرات ناشی از آتش سوزی بخاری‌های نفتی را کاهش دهیم.
سیستان و بلوچستان؛ وجود بیش از چهار هزار بخاری نفتی غیراستاندارد
«رضا سرحدی‌نیا» مدیرکل نوسازی و تجهیز مدراس استان سیستان و بلوچستان در خصوص تعداد بخاری‌های نفتی در مدارس این استان اظهار داشت: ما از ابتدای اجرای طرح سرمایش و گرمایش ۱۱ هزار و ۱۰۰ بخاری غیراستاندارد در سراسر مناطق سردسیر داشتیم که تا پایان سال ۹۷ تعداد سه هزار و ۲۰۰ کلاس را استاندارد کردیم.
وی ادامه داد: امسال نیز بنا داریم تا پایان سال ۹۸ بخاری‌های سه هزار و ۶۰۰ کلاس درس را استاندارد کنیم. اگر روند اعتباری ما در سال آینده مانند امسال باشد، امید داریم که در سال ۹۹ و اوایل سال ۱۴۰۰ کل بخاری‌های نفتی را جمع‌آوری کنیم.
سرحدی اضافه کرد: فکر می‌کنم امسال بتوانیم بخاری‌های نفتی میرجاوه را جمع‌آوری کنیم. ما آمار داریم بین ۶۰۰ تا ۷۰۰ کلاس در مناطق مختلف استان سیستان و بلوچستان دارای بخاری نفتی هستند، البته این بستگی به مدارس مناطق مختلف دارد.
بیش از چهار هزار کلاس درس در استان سیستان و بلوچستان بخاری نفتی غیر استاندارد دارند.
مدیرکل نوسازی و تجهیز مدراس استان سیستان و بلوچستان اظهار داشت: حدود بیش از چهار هزار کلاس درس در استان سیستان و بلوچستان بخاری نفتی غیراستاندارد دارند. تفاوتی که این استان با سایر استان‌ها دارد، در عدم گازرسانی به آن است. اغلب استان‌های کشور گاز رسانی شدند، اما امسال برای اولین بار به شهرستان‌های استان گاز رسید.
سرحدی در پایان اظهار داشت: اکنون ۳۰۰ کلاس درس در استان سیستان و بلوچستان را با سیستم گازکشی استاندارد می‌کنیم، در هیچ شهر و روستایی جز زاهدان گاز رسانیانجام نشده، از این رو ما مجبورم از سوختهای فسیلی مثل نفت و گازوئیل استفاده کنیم.
گلستان؛ وجود بخاری‌های نفتی در۳۰۰ کلاس درس
«یاسر لیوانی» مدیرکل سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس استان گلستان در ادامه با اشاره به وضعیت بخاری‌های نفتی این استان گفت: در استان ما حدود سه درصد روستاها و مناطق بخاری نفتی دارند که حدود ۳۰۰ کلاس درس می‌شود و عمده این مدارس در شرق استان گلستان یعنی به سمت مراوه‌تپه و یک بخشی از روستاهای گنبد است.
وی در ادامه توضیح داد: متاسفانه گازرسانی در این مدارس هنوز انجام نشده، اما تمام بخاری‌های نفتی با علمک گاز را تا پیش از اول مهر ماه ۹۸ جمع آوری و سیستم‌های با حرارت مرکزی جایگزین آنها کردیم. علاوه بر اینها تلاش می‌کنیم تا پایان امسال بخاری‌های نفتی جمع آوری شوند. حدود ۱۴ میلیاردتومان اعتبار برای جمع آوری بخاری‌های نفتی به ما اختصاص داده شده که بخشی از آن برای جمع آوری بخاری‌های نفتی با علمک گاز و مابقی آن برای جمع آوری بخاری نفتی روستاها صرف شده است. ما اولویت اعتبارات‌مان را برای جمع‌آوری بخاری‌های نفتی گذاشتیم. در واقع تا آخر سال همه بخاری‌های نفتی سراسر استان گلستان جمع آوری می‌شوند.
بخاری نفتی یعنی وجود مستقیم آتش در کلاس درس، بنابراین وجود آتش مستقیم در مدارس قطعا خطراتی را به همراه دارد و از آنجا که سوخت به کلاس درس می‌آید.
مدیرکل سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس استان گلستان با اشاره به معایب وجود اینگونه بخاری‌ها در کلاس‌های درس گفت: وجود بخاری‌های نفتی در مدارس مانند این است که ما آتش را به طور مستقیم در مدارس ببریم، بنابراین وجود آتش مستقیم در مدارس قطعا خطراتی را به همراه دارد و از آنجا که سوخت به کلاس درس می‌آید در هر صورت خطرآفرین است. اغلب این مشکلات برای دانش آموزان ابتدایی وجود دارد و در اکثر مواقع شاید در زمان ریختن نفت داخل بخاری‌ها باشد. به همین دلیل وجود سوخت مستقیم در کلاس درس می‌تواند خطرات زیادی داشته باشد، اما اگر بخاری‌ها استاندارد شود، این مشکلات دیگر وجود نخواهد داشت.
وی افزود: وجود بخاری‌های نفتی در کلاس درس و انسداد در و پنجره‌ها باعث کاهش شدید اکسیژن کلاس خواهد شد، اما در حال حاضر ۷۵ درصد بخارهای استان گلستان استاندارد هستند، البته باید به مابقی آنها رسیدگی شود.
مدیرکل سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس استان گلستان در پاسخ به این سوال که آیا در سال‌های اخیر حادثه‌ای بوده که منجر به آتش‌سوزی در کلاس درس شود؟ گفت: حدود ۷، ۸ سال قبل یک حادثه آتش سوزی رخ داد، اما خوشبختانه دانش‌آموزی آسیب ندید، در واقع دانش‌آموزی در کلاس درس نبوده است که آسیب ببیند.
خوزستان؛ بخاری‌های نفتی جمع‌شده اما هنوز بخاری استاندارد جایگزین نشده است
«علی قربانی» مدیر کل نوسازی و تجهیز مدارس استان خوزستان درباره آخرین وضعیت بخاری‌های نفتی در مدارس استان خوزستان گفت: حدود ۱۲۰۰ کلاس درس داشتیم که دارای علمک گاز و بخاری نفتی بودند که پیش از فرارسیدن مهر ماه جمع آوری و تجهیز شدند. علاوه بر اینها در برخی روستاهای اطراف ایذه، مسجد سلیمان و همچنین اهواز ۸۰۰ کلاس درس دارای بخاری نفتی بدون علمک گاز بودند، ما نیز سعی کردیم برای دفع خطر این بخاری‌ها را جمع آوریم کنیم، اما به علت نبود اعتبار هنوز بخاری جدید و استانداردی جایگزین نشده است.
قربانی در پاسخ به این سوال که چرا اعتبار لازم اختصاص نیافت تا بخاری‌های جدید و استاندارد را جایگزین کنید؟ گفت:خوزستان زیاد سرد نیست، اما قطعا وجود بخاری برای بچهها بهتر است. ما سعی کردیم در ابتدا خطر را از کلاس‌ها دور کنیم و بعد از تخصیص اعتبار، بخاری‌های جدید را جایگزین خواهیم کرد.
خوزستان بیش از سیستم‌های گرمایشی نیازمند سیستم‌های سرمایشی است، زیرا پنج ماه در سال امکان نفس کشیدن در این استان وجود ندارد.
مدیر کل نوسازی و تجهیز مدارس استان خوزستان گفت: مشکلات استان ما مربوط به سیستم‌های گرمایشی نیست، خوزستان شاید دو ماه در سال سرد باشد و در چهار، پنج منطقه سردسیر استان خوزستان این سرما حادتر می‌شود. ما بر اساس قولی که به سازمان نوسازی مدارس داده‌ایم، تمام بخاری‌های نفتی را از سطح مدارس جمع آوری کردیم، اما بخاطر محدودیت‌های اعتباری هنوز موفق نشدیم در همه مدارس بخاری‌های استاندارد نصب کنیم.
وی اشاره کرد: با توجه به اعتباراتی که بتدریج لحاظ می‌شود، تلاش می‌کنیم بخاری‌های استاندارد را در مدارس نصب کنیم. ما در خوزستان بیشتر مشکل دستگاه سرمایشی را داریم نه گرمایشی. حدود ۵ ماه در سال امکان نفس کشیدن در کلاس‌های درس خوزستان وجود ندارد و بیشتر سعی می‌کنیم روی مساله سرمایشی معطوف باشیم. برخلاف استان‌های دیگر تمرکز ما روی بحث سرمایشی است.
لرستان؛ گرمایش یک هزار و ۲۷۱ کلاس درس با بخاری نفتی بدون علمک گاز
«محمدرضا حیدری» مدیر کل نوسازی و تجهیز مدارس استان لرستان در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا، درباره برچیدن بخاری‌های نفتی از کلاس‌های درس گفت: ما دو هزار و ۸۸۱ کلاس درس با بخاری علمکی گازی داشتیم که در عرض دو ماه این بخاری‌ها برچیده شد و حالا مرحله‌های آخر را می‌گذارنند. بیشترین آمار وجود بخاری‌های نفتی در استان لرستان بوده که توانستیم این بخاری‌ها را جمع کنیم. از روز شنبه ۷ دیماه هیچ کلاسی بدون بخاری‌های استاندارد نخواهد بود.
یک هزار و ۲۷۱ کلاس در استان لرستان داریم که بخاری نفتی بدون علمک گاز دارند. به دلیل اینکه این مدارس گاز ندارند، نمی‌توان در آنجا بخاری‌های هرمتیک و پکیج نصب کرد.
حیدری درباره آمار بخاری‌های نفتی گفت: ما حدود یک هزار و ۲۷۱ کلاس در استان لرستان داریم که بخاری نفتی بدون علمک گاز دارند. به دلیل اینکه این مدارس گاز ندارند، نمی‌توان در آنجا بخاری‌های هرمتیک و پکیج نصب کرد، بنابراین مجبوریم مدارسی که حجم کلاس‌هایشان بالا است، موتورخانه‌های مرکزی یا همان شوفاژ بگذاریم. همچنین به آن دسته از مدارسی که یک یا دو کلاس دارند، بخاری‌های برقی یا اسپیلت بدهیم که اینها هم استاندارد هستند.سازمان نوسازی اعلام کرده که ما باید بخاری‌های نفتی بدون علمک گاز را جمع آوری کنیم.
مدیرکل نوسازی و تجهیز مدارس استان لرستان افزود: ما در استان لرستان یک سری کلاس درس داریم که بخاری گازی غیراستاندارد دارند و اینها هم باید جمع‌آوری شوند.
وی با تاکید بر نگهداری درست از بخاری‌های جدید گفت: اگر نوع نگهداری از بخاری‌ها درست نباشد، تمام اقدامات ما شکست خورده خواهد بود. من در نظر دارم برای مدیران و معلمان کلاس‌های آموزشی بگذاریم تا برای نگهداری و استفاده از بخاری‌ها آگاه شده و همچنین بدانند در زمان وقوع بحران چه کارهایی باید انجام دهند؟
ایلام؛ وجود بخاری‌های نفتی در هُلیلان، سیروان، آبدانان، زیرین آباد و ملک شاهی
«نصرالله رحیمی» مدیرکل نوسازی و تجهیز مدراس استان ایلام در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا در این باره گفت: تعداد ۹۴۴ کلاس درس ما در روستاهای استان لرستان دارای بخاری نفتی با علمک گاز بوده که در فاز اول جمع‌آوری شدند.
وی ادامه داد: بعد از جمع‌آوری بخاری‌های نفتی، این کلاس‌ها به سیستم‌های گرمایشی استاندارد شامل موتورخانهها یا سیستم‌های حرارت مرکزی، بخاری‌های هرمتیک و رادیاتورهای برقی-روغنی تجهیز شدند. علاوه بر این در مناطق گرمسیر مانند دهلران و مهران اسپیلت‌های دو منظوره نصب شده است.
بیشترین آمار بخاری‌های نفتی در ایلام در مناطق هولیلان، سیروان، آبدانان، زیرین آباد و ملک‌شاهی بوده که البته بیشترین آمار متعلق به منطقه هُلیلان از شهرستان چرداول است.
مدیرکل نوسازی و تجهیز مدراس استان ایلام درباره تعداد بخاری نفتی‌های موجود در کلاس‌های درس روستاهای ایلام گفت: تعداد ۵۵۴ کلاس درس در مناطق هولیلان، سیروان، آبدانان، زیرین آباد و ملک‌شاهی از بخاری‌های نفتی استفاده می‌کنند که البته بیشترین آمار متعلق به منطقه هُلیلان از شهرستان چرداول است.
رحیمی اضافه کرد: رسیدگی به این مدارس در فاز دوم بوده که نکته مهم عدم امکانات و زیرساختهای لازم برای گازرسانی در روستاهای نامبرده است. ما در حال شناسایی وضعیت این مدارس هستیم تا بدانیم باید از چه نوع سیستم‌هایی برای آنها استفاده کنیم که نیازی به گاز نداشته باشد، این اقدام ممکن است در آینده هزینه‌هایی مضاعفی را به ما تحمیل کند، اما باید سریعا به سمت موتورخانه‌های گازوئیلی کوچک و دستگاههای برقی برویم.
وی با اشاره به مشکلات موتورخانه‌های گازوئیلی گفت: راه‌اندازی موتورخانه‌های گازوئیلی مشکلات خاص خودش را دارد، مثل تامین گازوئیل، گذشتن از مسیرهای طولانی و جاده‌های خاکی برای رسیدن به روستای مورد نظر که باید برای آن چاره‌ای اندیشیده شود.
استان ایلام تا ده سال پیش گازرسانی نشده بود، در واقع ایلام آخرین استانی بود که گازرسانی برای آن انجام شد.
رحیمی ادامه داد: ما فاز تجهیز مدارسی که بخاری نفتی دارند را شروع کردیم و تا آخر زمستان امسال بخاری‌ها را جمع خواهیم کرد. تعداد دانش‌آموزان در کلاس‌های درس نسبت به سیستم‌گرمایشی بررسی شده تا بدانیم از چه سیستمی در کجا استفاده کنیم. بعضا مدارسی داریم که ۶، ۷ دانش آموز بیشتر ندارند، طبیعتا نمیتوانیم یک موتورخانه با ۳۰۰ میلیون هزینه برای آنها تهیه کنیم، بنابراین با تهیه یک بخاری برقی ۵۰۰ هزار تومانی مشکل را حل می‌کنیم.
مدیرکل نوسازی و تجهیز مدراس استان ایلام در پایان اظهار داشت: کمتر از دو ماه آینده بخاری‌های نفتی در استان ایلام برچیده خواهد شد که البته بخشی از آن منوط به تزریق اعتبارات است. استان ایلام تا ده سال پیش گازرسانی نشده بود، در واقع ایلام آخرین استانی بود که گاز رسانی برای آن انجام شد.
وجود ۲۵ هزار کلاس درس با بخاری نفتی در سراسر کشور
به گزارش ایلنا، با گذشت چندین سال از وعده و وعیدهای جمع‌آوری بخاری‌های نفتی، هنوز بوی نفت و دوده‌های آن از روستاهی مرزی کشور به استشمام می‌رسد. به گفته «مهرالله رخشانی مهر» رئیس سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس کشور بیشترین بخاری نفتی در استان خراسان رضوی و کمترین تعداد آن که صفر است مربوط به تهران و همدان می‌شود.
در حال حاضر هنوز ۲۵ هزار کلاس درس با بخاری نفتی گرم می‌شوند، چون علمک گاز ندارند و باید سریعتر ساماندهی شوند. برچیدن بخاری‌های نفتی در مدارس سراسر کشور تنها به عهده آموزش و پرورش نیست، بلکه سازمان و ارگان‌هایی مانند وزارت نفت و شرکت گاز نیز مسئول هستند و باید گازرسانی به مناطق روستایی محروم، دورافتاده، صعب العبور و مرزی را در دستور کار خود قرار دهند.
