چشم انداز روابط چین و آمریکا در سال 2024/ پکن و واشنگتن به اصل خویشتن داری پایبند می مانند؟

به گزارش اقتصاد نیوز، با توجه به رقابت شدید ایالات متحده و چین، تمرکز بر جلوگیری از مارپیچی شدن بیشتر روابط منطقی است. اما بدون برنامه‌ای فعال‌تر فراتر از رایزنی‌ها، بدون اشاره به تنش‌های طولانی مدت بالاخص در ارتباط با تایوان که هر لحظه ممکن است شعله‌ور شود، هر دو رهبر در تلاش خواهند کرد تا به شکل قانع‌کننده‌ای در داخل کشور مدعی شوند که تکیه بر دیپلماسی با ارزش است به ضرر منافع ملی نیست.

چین شکاف در آمریکا را عمیق تر کرد

از همین رو می توان گفت، تمایل به ثبات در روابط میان پکن و واشنگتن واقعی است. در روزهای پس از اجلاس سانفرانسیسکو، احساس آرامش محسوسی در هر دو بوروکراسی حاکم بود چرا که دو بازیگر پایان دیپلماسی شاتلی و رویارویی مستقیم را تجربه کردند. اما با وجود اینکه اکثر چینی‌ها از برقراری روابط با ایالات متحده حمایت می‌کنند، این دیدگاه ریشه‌دار در پکن و عموم مردم چین وجود دارد که تمایل ایالات متحده برای حفظ "هژمونی جهانی" خود، "حق چین برای توسعه" را سلب می‌کند. تصورات منفی از چین نیز در میان آمریکایی هابه لحاظ تاریخی اوج گرفته است. داده های یک نظرسنجی که پاییز گذشته توسط شورای امور جهانی شیکاگو انجام شد نشان داد که 58 درصد از آمریکایی‌ها «توسعه چین به‌عنوان یک قدرت جهانی» را تهدیدی جدی می‌دانند و تنها 19 درصد از آنها اعتماد به‌سزایی به دارند که چین «مسئولانه با مشکلات جهانی برخورد خواهد کرد».

آنگونه که موسسه مطالعاتی بروکینگز نوشته، گزارش اخیر دوحزبی که توسط کمیته منتخب مجلس نمایندگان درباره رقابت استراتژیک بین ایالات متحده و حزب کمونیست چین (ح‌ک‌چ) منتشر شد، از واشنگتن خواست تا «ارزیابی مجدد بنیادی» روابط اقتصادی خود با چین را در دستور کار قرار داده و تاکید کرد که ایالات متحده دارای دو گزاره است. انتخاب: یا این که "دیدگاه پکن از آمریکا را به عنوان دست نشانده اقتصادی خود بپذیرید" یا "برای امنیت، ارزش ها و رفاه واشنگتن از موضعی دفاعی وارد شوید." هر دو نظام جریان سیاسی آمریکا به وضوح درک می کنند که بعید است طرف مقابل در مورد مسائل کلیدی تسلیم شود.

تنش در سال 2024

پکن از واشنگتن می‌خواهد که کنترل‌های صادراتی تراشه‌های پیشرفته، تحریم‌های شرکت‌های چینی مانند هواوی و تعرفه‌های وارداتی از چین را کنار بگذارد. در مقابل واشنگتن از چین می‌خواهد که از پیشبرد اجباری ادعاهای خود در قبال تایوان و دریاهای شرق و جنوب چین دست بردارد، سیاست‌های تجاری ناعادلانه و رویه‌های اقتصادی غیربازاری خود را محدود و شراکت استراتژیک خود با روسیه را کنار بگذارد. این احتمال وجود ندارد که پکن یا واشنگتن به خواسته های طرف مقابل در آینده قابل پیش بینی تن دهند.با توجه به این زمینه، نه واشنگتن و نه پکن امید زیادی به روابط دوجانبه در سال 2024 ندارند. همانطور که نیکلاس برنز د، سفیر پیشین آمریکا در یکی از نشست های بروکینگز در ماه گذشته عنوان کرد، باید در روابط چین و امریکا واقع بین بود نه خوش بین. نظرات او به درستی منعکس کننده احساسات در هر دو پایتخت است.

نکته مثبت این است که هر دو طرف انتظارات پایینی دارند - اغلب زمانی که انتظارات ناهمخوان هستند، آشفتگی به وجود می آید. آنها در مورد تفاوت های خود شفاف هستند. نه بایدن و نه شی به دنبال راه اندازی درگیری بزرگتر نیستند و هر دو رهبر استفاده از مبادلات در سطح کاری را برای مدیریت اصطکاک تایید کرده اند.نکته منفی این است که انگیزه کمی برای هر یک از طرفین برای پیگیری دستور کار فعال تر وجود دارد. چنین رویکردی مسلما مخاطره‌آمیزتر خواهد بود، اما می‌تواند به رهبران کمک کند تا زمانی که شک‌گرایان سودمندی حفظ روابط باثبات را زیر سؤال می‌برند، بیشتر بر آن تاکید کنند.

اتحاد در عین افتراق

دو خط همکاری چین و آمریکا – یعنی هماهنگی در باب موضوعاتی چون مبارزه با مواد مخدر و از سرگیری گفتگوهای نظامی - شروع خوب اما پیچیده ای است. پکن تولید و صادرات پیش سازهای فنتانیل را سرکوب کرده، اما کارشناسان هشدار می دهند که کنترل یک صنعت شیمیایی و دارویی چالش برانگیز خواهد بود و کسانی را که به دنبال نتایج فوری و جامع هستند ناامید می کند. با این حال ارتباطات نظامی میان دو بازیگر وجود دارد.رئیس ستاد مشترک ارتش آمریکا، ژنرال چارلز کیو براون جونیور و همتای چینی اش، ژنرال لیو ژنلی، برای اولین بار در اواخر دسامبر صحبت کردند. پس از ماه‌ها درخواست ایالات متحده برای بازگرداندن کانال‌های ارتباطی، به نظر می‌رسد نظام سیاسی چین خطرات عدم گفتگو را پذیرفته است.

به طور خلاصه، هم همکاری در مبارزه با مواد مخدر و هم گفت و گوی نظامی همچنان از سوی چینی ها همانطور که ایالات متحده می خواسته، بیشتر به نفع واشنگتن است تا پکن. به این ترتیب، وسوسه پکن برای کناره‌گیری زمانی که روابط دچار آشفتگی می‌شود، قوی خواهد بود.گفت‌وگوهای دوجانبه آتی در مورد مدیریت خطرات هوش مصنوعی (AI) ممکن است یک راه امیدوارکننده‌تر برای همکاری با بحث‌های احتمالی در مورد دور نگه داشتن هوش مصنوعی از سیستم‌های فرماندهی و کنترل هسته‌ای، در میان سایر هنجارهای ایمنی باشد. با توجه به حساسیت‌های پیرامون فناوری هوش مصنوعی و توافق‌های الزام‌آور، مشخص نیست که آیا همکاری با هوش مصنوعی می‌تواند به عنوان نقطه‌ای روشن در یک رابطه چالش‌برانگیز باشد یا نه.به گفته ناظران، به نظر می‌رسد پکن علاقه چندانی به هماهنگی با واشنگتن در مورد بحران‌های جهانی ندارد، چه در مورد جنگ‌های اوکراین و اسرائیل و غزه، یا کره شمالی. با این حال دو کشور منافع مشترکی در حفظ ثبات جهانی و جلوگیری از گسترش سلاح های هسته ای دارند.

واشنگتن و پکن نسبت به آشفتگی احتمالی پس از انتخابات تایوان محتاط هستند، به ویژه در شرایطی که رهبران هر دو پایتخت برای اجتناب از «ضعیف به نظر رسیدن» با فشار داخلی مواجه اند. چین به ارسال هواپیماهای نظامی، کشتی های دریایی و بالون ها به تنگه تایوان ادامه داده است. در عرصه سیاسی ایالات متحده، تایوان به آزمونی تبدیل شده است. حمله پکن بر بایدن، نامزدهای حزب جمهوری‌خواه و دیگر رهبران ایالات متحده فشار وارد می‌کند تا گام‌های بلندتری در حمایت از تایوان بردارند؛ گزاره ای که واکنش‌های تند پکن را برانگیخته است. چنین پویایی کنش-واکنشی، چشم‌انداز بحث‌های متفکرانه در ایالات متحده در مورد سیاست تایوان را در بحبوحه تغییر موازنه نظامی در تنگه تایوان کاهش می‌دهد و فضا را برای در نظر گرفتن اقدامات اطمینان‌بخش پکن، تایپه و واشنگتن جهت حفظ روابط متقابل محدود می‌کند.