انزوای چهره‌های اقتصادی اصولگرایان در دوره رئیسی
به گزارش اقتصادنیوز در این گزارش آمده است: نواصولگرایان بعد از اینکه کنترل قوه مجریه را بعد از قوه مقننه، به دست گرفتند، آنقدر جای خالی و صندلی مدیریتی داشتند که بعید بود فردی از آن جمع کنار گذاشته شود. اما این گزاره در مورد تمام چهره‌های اصولگرا صدق نمی‌کند. بعضی از چهره‌های بسیار موثر این جریان، آنچنان از تصمیمات رهبران این جریان تعجب کردند که به مرور به انزوا رفتند. یکی از این چهره‌ها، الیاس نادران است.
سکانس اول: نادران محبوب!
الیاس نادران یکی از شخصیت‌های موثر جریان اصولگرایی است. او همه ویژگی‌های لازم برای تبدیل شدن به رهبری این جریان را داراست. نادران در سال‌های دفاع مقدس، در سپاه بوده و در سال‌های سازندگی، دانشجوی اقتصاد در دانشگاه تهران و فرانسه. از مجلس هفتم، به عنوان یک اصولگرای نخبه اقتصادی وارد مجلس شد و همیشه نظرات اقتصادی او، مورد توجه قرار می‌گرفت. همزمان سال 84، مواضع سیاسی او هم به مذاق اصولگرایان خوش آمد! هم از مرحوم هاشمی‌رفسنجانی انتقاد می‌کرد و نامزدی او را در انتخابات زیر سوال می‌برد و هم در جریان رای اعتماد به کابینه، موضع انتقادی نسبت به مصطفی پورمحمدی داشت (که اصولگرایی میانه‌رو به شمار می‌رفت). همین رزومه باعث شد سال 98 که اصولگرایان سرمست از غیبت اصلاح‌طلبان، هر روز یک لیست انتخاباتی منتشر می‌کردند، نادران در هر دو فهرست انتخابی «جبهه پایداری» و «جمنا» حاضر باشد. سیدمحمود نبویان و نظام‌الدین موسوی، دیگر افرادی بودند که در هر دو فهرست قرار داشتند که البته هر دو فهرست در نهایت با یکدیگر ائتلاف کردند. بعد از پیروزی لیست اصولگرایان در انتخاباتی تقریبا یک‌طرفه، رقابت برای صندلی ریاست مجلس آغاز شد و پژمانفر، با همکاری صادق محصولی، جلساتی را برای حذف قالیباف از ریاست مجلس آغاز کرد. نادران در این شرایط به حمایت تمام قد از قالیباف پرداخت و بارها و بارها تحرکات جبهه پایداری را مورد انتقاد قرار داد و مثلا در یک مورد در توییتر خود نوشت: «در این اوضاع اقتصادی، ۱۶ اردیبهشت منتخبین زاگرسی مجلس یازدهم را به هتل اسپیناس دعوت کرده‌اند! کاری به مخدوش کردن مرزبندی سیاسی ندارم، ولی از موکلین خود خجالت نمی‌کشید؟ جواب مددجویان کمیته امداد و نیازمندان را چه می‌دهید؟» حمایت‌های نادران از قالیباف به حدی بود که علی خضریان نماینده عضو جبهه پایداری از او خواست «شخصیت مستقل خود را حفظ کند و در بازی قالیباف قرار نگیرد.» با این حال مجلس شروع شد و روز اول تشکیل مجلس، نادران سرمست از پیروزی، در توییتر نوشت: «پس از چند سال رقیب‌هراسی، امروز مجلس متشکل از نیروهای انقلاب کار خود را آغاز کرد. واکنش مثبت بازار را دیدید؟ پیام بازار به تغییرات روشن است!»
سکانس دوم: منزوی در مجلس
اما بعد از آغاز مجلس، برخلاف پیش‌بینی‌ها نادران نه در هیات رییسه قرار گرفت و نه در جایگاه ریاست کمیسیون‌های اقتصادی. خودش گفته بود: «دوستان پیشنهاد داشتند، اما من هیچ‌وقت برای هیچ پستی متقاضی نبوده‌ام. صلاحدید بعضی دوستان این بود که کاری کنیم و پیگیر هم بودند. من در مجلس هفتم در هیات‌رییسه موقت که عمر کوتاه یک هفته‌ای داشت حضور داشتم و در همان مجلس در کمیسیون تلفیق و تقریبا بلاانقطاع در کمیسیون برنامه بودم و در کمیسیون اصل ۴۴ هم حضور داشتم. هر جا که لازم بود رفته‌ام، اما خودم متقاضی نبودم. این دوره هم جمعی از دوستان پیشنهاد داشتند که در هیات رییسه کمک آقای قالیباف کنم، آن هم به دلیل کم تجربگی ایشان در امر اداره مجلس. ولی در جمع دوستان مجلس به دلیل تغییر ساختار یا به هر دلیلی اقبالی نبود و ما هم اصراری نداشتیم.» با این وجود، این کنار گذاشتن، مقدمه انزوای الیاس نادران بود. عباس نادران فرزند الیاس که تهیه‌کننده سینما هم هست توییتی تند علیه هیات رییسه مجلس منتشر کرد که در آن به لابی بر سر کمیسیون برنامه و بودجه مجلس اشاره کرده. در آن توییت گفته شده بود کارچاق‌کن‌ها دخالت داشته‌اند و بعد هم از شخصیتی تاثیرگذار نوشته بود بدون اینکه نامش را بنویسد و تنها از عبارت «شیخ» استفاده کرده‌بود. البته برای اهالی سیاست این کلمه یک معنی خاص داشت، با این حال در فضای عمومی همه سعی کردند چشم‌شان را به روی این نام ببندند و خیلی پیگیر آن نباشند. بعد از این ماجراها غیبت طولانی مدت الیاس نادران در مجلس شروع و شایعه استعفای او هم مطرح شد. اما بار دیگر، چالشی جدید پیش روی نادران قرار گرفت.
سکانس سوم: ماجرای بذرپاش
پیشنهاد بذرپاش به عنوان رییس دیوان محاسبات، موجب شد الیاس نادران به‌شدت به این انتخاب اعتراض کند. نادران درباره مخالفت خود گفته بود: «بعد از معرفی مهرداد بذرپاش، ایشان با توجه به سن و سال و دوره‌هایی که مدعی بود کار کرده، نتوانست ۲۰ سال سابقه کار را به مجلس ارایه کند؛ لذا سند گواهی کارش در آن موسسه پژوهشی را آورد که به نظرم پذیرفتنی نبود. بعدا کسی که نامه را امضا کرده بود در کمیسیون اصل ۹۰ اقرار کرد که برگه جعلی است و البته گفت با حسن نیت این کار را کردیم. اما من خیلی این جور حسن‌نیت‌ها را نمی‌فهمم! جور کردن سابقه کار با سند جعلی حداقل برای من پذیرفتنی نیست.» با این حال سرانجام مشخص شد ادعاهای نادران خریداری ندارد و شعبه ۱۰ بازپرسی دادسرای عمومی و انقلاب تهران ویژه کارکنان دولت و شعبه ۴ بازپرسی دادسرای فرهنگ و رسانه، درپی شکایت‌های جداگانه نادران و ستاد امر به معروف و نهی از منکر یکی از استان‌ها علیه رییس‌کل دیوان محاسبات مبنی بر اتهام جعل و استفاده از سند مجعول، درباره هر دو اتهام مطرح شده علیه مهرداد بذرپاش قرار منع تعقیب صادر کرد و اعلام شد که آرا پس از ابلاغ به طرفین پرونده، مراحل قضایی خود را طی کرده و قطعی شده است.
سکانس چهارم: ناامیدی از دولت رییسی
نادران در مجلس باقی ماند تا دوران روحانی تمام شود و ابراهیم رییسی روی کار بیاید. او در همه انتخابات قبلی، از چهره‌های موثر جریان اصولگرایی به شمار می‌رفت و گزینه جدی برای قرار گرفتن در کابینه بود و به خصوص با توجه به گلایه‌هایی که از عملکرد مجلس داشت، این گزینه دور از انتظار نبود. هرچند فرزندش عباس نادران در صفحه توییتر خود به‌شدت به فرآیند انتخابات ۱۴۰۰ انتقاد و اعلام کرد در این انتخابات رای سفید به صندوق انداخته است. او همچنین برخی اکانت‌های پربازدید جریان اصولگرا را اکانت‌های غیر رسمی یاسر جبراییلی خواند که از طریق این اکانت‌ها، رفقای سابق خود را تهدید می‌کند.
در آن زمان برخی رسانه‌ها نوشتند شنیده‌ها حکایت از آن دارد که الیاس نادران، رییس کمیسیون تلفیق بودجه مجلس یازدهم و سیداحسان خاندوزی، نایب‌رییس کمیسیون اقتصادی مجلس، نام‌شان در میان گزینه‌های مدنظر رییسی برای وزارت اقتصاد دولت سیزدهم قرار گرفته است. اما در نهایت قرعه به نام خاندوزی افتاد. نادران، ناراحت از این انتخاب، در روز رای اعتماد به تندی از گزینه وزارت نفت انتقاد کرد. نادران در نشست علنی رای اعتماد گفته بود باتوجه به استعلامی که از مراجع ذی‌صلاح گرفتم، مشخص شد که اوجی ۹ مورد اموال دارد؛ بنابراین باید درباره کسی که به این صراحت خلاف واقع می‌گوید، تامل کرد. بعد از آن بود که با درخواست نمایندگان مجلس یازدهم، جلسه بررسی ادعاهای نادران به‌صورت غیرعلنی برگزار شد. «من با آقای اوجی جلسه گذاشتم و به ایشان عرض کردم قصد من راستی‌آزمایی است نه اقرار به موضوعی. چند نکته را به ایشان گفتم برای اینکه بدانند که من چه چیز‌هایی می‌دانم، اما متاسفانه ایشان متوجه نشدند. به ایشان گفتم لیست اموال شما در شبکه‌های اجتماعی پخش شده است آیا دیده‌اید؟ گفت نه! کدام‌ها را می‌گویید؟ به او گفتم این ۲۹۰ نفر دیده‌اند شما که در معرض این شبکه‌ها قرار داشتی، ندیده‌ای؟» مدتی بعد هم نادران در مجلس نطق کرد و از ناهماهنگی در تیم اقتصادی رییسی گلایه کرد. او گفت: «از پراکندگی نظرات آقایان و عدم تعیین مسوول حوزه اقتصادی نگرانم. همچنین اخبار خوبی ازجلسات سران قوا و تصمیماتی که اتخاذ می‌شود به گوش نمی‌رسد. دور زدن نهادهای مسوول مثل قوه مقننه و تغییر در متن مصوبات قانونی سنت بدی است که از دولت‌های قبل به جا مانده است. از رییس مجلس شورای اسلامی می‌خواهم که از جایگاه مجلس و اعتبار قانون اساسی دفاع کند. اگر دولت محترم اصلاحیه یا متمم بودجه می‌خواهد درخواست کند تا مجلس شورای اسلامی آن موضوع را بررسی کند و مردم را در جریان قرار دهد. ما و مردم منتظریم تا مجموعه کاملی از سیاست‌های پولی، مالی، ارزی و تولیدی را بشنویم. این پراکندگی‌ها و سردرگمی‌ها، آشفتگی را بر بازار حاکم خواهد کرد و بعد از یک دوره رکود موج تورمی دامن اقتصاد کشور را خواهد گرفت.»
از دانش جعفری تا نادران
چهره‌های اقتصاد‌دانی که توسط اصولگرایان کنار گذاشته می‌شوند، نه با الیاس نادران شروع شده‌اند و نه با او تمام می‌شوند. از احمد توکلی تا داود دانش جعفری و محمد خوش‌چهره، هر کدام در مقطعی روی چشم اصولگرایان بودند اما نقدهای اقتصادی آنها منجر به حذف آنها از حلقه اصولگرایان معتمد شد. خوش چهره به نمایندگی از احمدی‌نژاد در مناظره‌های انتخاباتی سال 84 مقابل نوبخت قرار می‌گرفت. دانش‌جعفری آنقدر با احمدی‌نژاد رفیق بود که با هم پوستر سه نفره در انتخابات مجلس ششم منتشر کردند. احمد توکلی هم که سال 80، نامزد اصلی جریان اصولگرا بود. همگی اما خیلی زود در دایره حذف‌شدگان جریان نواصولگرایی قرار گرفتند. گویا طیف جدید اصولگرایی، اعتقاد زیادی به دانش کلاسیک اقتصاد ندارد.
