خطرناک‌ترین لحظه از زمان جنگ جهانی دوم/خرس را در خانه بکش!

به گزارش اقتصادنیوز، جهان در آستانه تحولات شگفت‌انگیز و پرمخاطره‌ایست. با این همه نحوه مواجهه سیاست‌مداران در این برهه خاص می‌تواند چشم‌انداز خطوط جهانی در آینده را شکل دهد. فردریک کمپ رئیس و مدیر اجرایی شورای آتلانتیک با انتشار یادداشتی با عنوان رهبری جهانی در مواجهه با این لحظه تاریخی به بهانه وقایع هفته گذشته این مسئله را مورد بررسی قرار داده است.

نگران از تکرار تراژدی دهه سی

هفته گذشته شاهد نمایشی بودیم که خطوط آینده جهانی را مشخص خواهد کرد: رقابت بین پیشرفت اقتصادی و ناامیدی مالی، بین حاکمیت قانون و قانون جنگل، و بین دنیای متمدن و ظالمان مستبد.

دلگرم‌کننده این‌که بین رهبران جهانی در مورد مخاطراتی تاریخی اتفاق نظر رو به رشدی وجود دارد که با خطرات دهه 1930 –در آستانه جنگ جهانی دوم- مقایسه می شود. ناامیدکننده‌تر این‌که اقدام مشترک بسیار کم‌تر از حد این چالش نسلی در دسترس است.

آتش‌نشان‌ها هنوز در ایستگاه‌اند

برای مثال، نشست‌های صندوق بین‌المللی پول و بانک جهانی در واشنگتن بر اجماع فزاینده‌ای تاکید کرد که تشدید تورم جهانی و رکود اقتصادی احتمالی را پیش‌بینی می‌کرد که از جمله خطرات فزاینده ناشی از سقوط ارزش دارایی‌ها، عدم بازپرداخت وام‌ها و ورشکستگی بدهکارانی مانند لمان برادرز.

فدرال رزرو ایالات متحده و سایر بانک های مرکزی در حال برداشتن گام‌های چشم‌گیری برای مبارزه با تورم هستند و سیاست‌گذاران در پشت صحنه هفته گذشته تلاش کردند تا از گسترش بحران‌های مالی مانند مورد بریتانیا جلوگیری کنند. اما آن‌ها واشنگتن را بدون برنامه مشخصی برای مقابله با بدترین سناریو ترک کردند.

لری سامرز، وزیر خزانه‌داری اسبق ایالات متحده، در این باره به موسسه مالی بین‌المللی گفت: «ما با پیچیده‌ترین، نامتجانس‌ترین و متقاطع‌ترین چالش‌هایی مواجهیم که در طول چهل سالی که این مسائل را دنبال می‌کنم می توانم به یاد آورم و صادقانه بگویم، فکر می‌کنم آتش‌نشانی هنوز در ایستگاه مستقر است».

سرعت گرفتن رقابت‌های ژئوپلیتیکی

استراتژی امنیت ملی دولت بایدن (NSS) نیز هفته گذشته منتشر شد که بر خطرات فزاینده رقابت ژئوپلیتیک جهانی با روسیه و چین در زمان اختلافات سیاسی داخلی تاکید داشت. با این حال، در مورد راه‌حل‌ها و منابع مورد نیاز برای رسیدگی به آن رقابت نیز کوتاهی کرد.

ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه هم در این مدت حملات خود را به اهداف غیرنظامی اوکراینی تشدید کرد، که بخش عمده آن به دلیل عدم وجود سیستم‌های دفاع هوایی کافی و ناتوانی کیف در مقابله با منشا حملات در داخل روسیه بود.

و دیروز نیز افتتاحیه کنگره حزب کمونیست شی جین پینگ رهبر چین برگزار شد که انتظار می‌رود سومین دوره پنج ساله حکومت اقتدارگرایانه فزاینده را به او تحویل دهد.

پوتین و شی در کنار هم بر رقابت ایدئولوژیکی که زمان ما را تعریف می‌کند، تاکید می‌کنند. هر دو کشور توسط ناسیونالیسم خودکامه هدایت می‌شوند، اما چین ماهیت مارکسیستی-لنینیستی فزاینده‌ای دارد.

کوین راد، نخست وزیر سابق استرالیا و یکی از دقیق ترین ناظران چین مدرن، می نویسد: «در زمان شی، ایدئولوژی بیشتر از همیشه، سیاست را هدایت می‌کند». راد که در فارن افرز می‌نویسد، می‌گوید که شی «ناسیونالیسم را با به کارگیری یک سیاست خارجی قاطعانه‌تر، برانگیخته شده از یک باور الهام‌گرفته از مارکسیست‌ها مبنی بر اینکه تاریخ به‌طور برگشت‌ناپذیری در کنار چین است و جهانی که در قدرت چین لنگر انداخته است، نظم بین‌المللی عادلانه‌تری ایجاد می‌کند، تقویت کرده است».

زخم‌های خودساخته غربی

هم‌چنین این هفته مورد توجه، یادآور جدیدی از زخم‌های خودساخته دموکراسی‌های غربی بود. کمیته مجلس نمایندگان ایالات متحده که در مورد حمله 6 ژانویه به ساختمان کنگره تحقیق می‌کند، پس از جمع بندی گسترده، رای به احضار دونالد ترامپ، رئیس جمهور سابق این کشور داد.

در حالی که تنها سه هفته تا انتخابات میان‌دوره‌ای کنگره باقی مانده، متحدان ایالات متحده نگران هستند در زمانی که به ثبات بیشتری نیاز است، اختلافات داخلی عمیق در ایالات متحده، رفتار کنونی و آینده این کشور را در صحنه جهانی غیرقابل پیش‌بینی کند.

و در بریتانیا، نخست‌وزیر لیز تراس، به امید اینکه بتواند سقوط قدرت سیاسی خود را پس از تنها یک ماه در سمت خود متوقف کند، کواسی کوارتنگ، وزیر خزانه‌داری را برکنار کرد و بسته کاهش مالیات او را کنار گذاشت. اینکه آیا این امر مشکل بازارهای مالی را حل می‌کند یا شورش درون حزب را آرام می‌کند، باید منظر ماند.

خطرناک‌ترین لحظه از زمان جنگ جهانی دوم

هفته‌هایی مانند این هفته، زمانی که بسیاری از رشته‌های داستانی از آینده جهانی در کنار هم قرار می‌گیرند، نویسندگان و مورخان را بر آن داشته تا از ولادیمیر لنین نقل قول کنند که گفته می‌شود: «در چند دهه، هیچ اتفاقی نمی‌افتد. در چند هفته، دهه‌ها اتفاق می‌افتد».

ریچارد هاس از شورای روابط خارجی اضافه می‌کند: «همچنین دهه‌هایی وجود دارد که به اندازه قرن‌ها در آن اتفاق می افتد». هاس معتقد است که ما در چنین لحظه‌ای هستیم که او آن را «دهه خطرناک» می نامد. او می‌نویسد: «شکاف وحشتناک بین چالش‌های جهانی و واکنش‌های جهانی، افزایش چشم‌انداز جنگ‌ ابرقدرت‌ها در اروپا و هندوپاسیفیک، و پتانسیل فزاینده بی‌ثباتی در خاورمیانه، دست به دست هم داده‌اند. خطرناک ترین لحظه از زمان جنگ جهانی دوم».

وقتی استبدادها یکی نمی‌شوند

سوال این است که کدام رهبران سال‌های آینده را تعریف خواهند کرد؟ آیا پوتین، شی و امثال آن‌ها خواهند بود که هم محدودیت‌های دموکراتیک و هم مشروعیت ندارند، یا افرادی مانند جو بایدن، رئیس جمهور ایالات متحده و تراس که اینقدر تحت فشار سیاست‌های کثیف هستند؟ یا مثال ولودیمیر زلنسکی اوکراینی می‌تواند شجاعت مشابهی را در دیگران القا کند؟

در حال حاضر ما فاقد رهبرانی در سطح فرانکلین روزولت یا وینستون چرچیل که دهه 1930 را از طریق جنگ جهانی دوم شکل دادند، هستیم. با این حال، چیزی که اغلب فراموش می شود این‌که آنها همچنین توانستند مردم خود را در برابر چالش‌های استبداد در حالی که از طریق ابزارهای دموکراتیک کار می‌کردند، تقویت کنند.

بایدن در انتشار NSS خود به صراحت بیان کرد: «خودکامگان برای تضعیف دموکراسی و صدور مدلی از حکومت که با سرکوب در داخل و اجبار در خارج از کشور مشخص شده، تلاش مضاعفی به کار می‌برند». با این حال، NSS از گرایش پیشین دولت بایدن برای دسته‌بندی همه کشورهای غیردموکراسی عدول کرد. بدین ترتیب، اگرچه به صراحت بیان نمی‌شود، اما به رسمیت شناخته شده که سنگاپور کره شمالی نیست، امارات متحده عربی چین نیست، و عربستان سعودی روسیه پوتین نیست.

اول خرس را در خانه بکش

NSS اینطور بیان کرد: «هدف ما روشن است - ما یک نظم بین‌المللی آزاد، باز، مرفه و امن می خواهیم». برای دستیابی به آن، طبق NSS، به «سه خط تلاش نیاز است: 1) روی منابع و ابزارهای اساسی قدرت و نفوذ آمریکا سرمایه گذاری خواهیم کرد. 2) ایجاد قوی‌ترین ائتلاف ممکن از ملت‌ها برای افزایش نفوذ جمعی ما... و 3) مدرن‌سازی و تقویت ارتش به گونه‌ای که برای دوران رقابت استراتژیک با قدرت های بزرگ مجهز شود«.

باید گفت اگر جهان متمدن ابتدا خرس را در خانه شکست ندهد، همه شرط‌بندی‌ها بی‌نتیجه است. اوکراین باید در عقب راندن پوتین موفق شود و پوتین باید در جاه‌طلبی‌های هذیانی و امپریالیستی خود شکست بخورد. اگر جهان متمدن کوتاهی کند، این می تواند آخرین اقدام آن باشد.