شعاردادن در تجمع های خیابانی جرم است و مجازات دارد؟
به گزارش اقتصادنیوز پیمان حاج‌محمود عطار، وکیل دادگستری، در بررسی ارکان جرائم مشترکی که به متهمان در شرایط سیاسی این روزهای کشور منتسب می‌شود، به روزنامه«شرق» گفت: بیشترین جرمی که در‌حال‌حاضر برای متهمان جرائم امنیتی انطباق یافته است، جرم فعالیت تبلیغی علیه نظام موضوع ماده ۵۰۰ قانون مجازات اسلامی و اجتماع و تبانی برای ارتکاب جرائم ضد امنیتی داخلی یا خارجی کشور موضوع ماده ۶۱۰ همان قانون است.
هنگامی که به دو ماده مزبور از قانون مجازات اسلامی و تفسیری که استادان بزرگ حقوق جزای ایران از‌جمله دکتر میرمحمد صادقی و دکتر محمدجعفر حبیب‌زاده از این دو جرم امنیتی بیان کرده‌اند، ارکان متشکله هریک از این دو جرم مشخص شده است، ابتدا برای بررسی ارکان متشکله بزه فعالیت تبلیغی علیه نظام اسلامی ماده ۵۰۰ قانون تعزیرات را که به این جرم پرداخته است، عینا نقل می‌کنیم: «هرکس علیه نظام جمهوری اسلامی ایران یا به نفع گروه‌ها و سازمان‌های مخالف نظام به هر نحو فعالیت تبلیغی کند، به حبس از سه ماه تا یک سال محکوم خواهد شد». با نگرش بر این ماده ارکان متشکله فعالیت تبلیغی علیه نظام اسلامی عبارت‌اند از «فعالیت تبلیغی» است. به این معنا که کسی مشمول جرم مندرج در این ماده قانونی می‌شود که فعالیتی را به صورت مستمر و گسترده و به دفعات به صورت تبلیغی علیه نظام جمهوری اسلامی انجام داده باشد. به‌عنوان نمونه در فضای مجازی چندین نوبت مطالبی را علیه نظام بیان کرده باشد و صرف اینکه یک نفر یک بار یک خبری یا موضوعی را ولو علیه نظام اسلامی منتشر کند، «صرف یک بار» اقدام فعالیت تبلیغی محسوب نمی‌شود.
رکن دوم برای احراز این جرم فعالیت تبلیغی به شرح بالا علیه ارکان نظام جمهوری اسلامی ایران است. ارکان اساسی نظام جمهوری اسلامی عبارت‌اند از «جمهوریت، اسلامیت و ولایت فقیه» و هرکسی که علیه این سه رکن اساسی نظام فعالیت تبلیغی به صورت مستمر و مکرر کند، مشمول ماده ۵۰۰ تعزیرات خواهد بود.
او در پاسخ به این پرسش که بسیاری از دستگیرشدگان و متهمان در تجمعات خیابانی یا دانشگاهی حضور داشته‌اند، این حضور و شعاردادن و نوشتن گزارش یک رسانه مشمول فعالیت علیه نظام می‌شود یا خیر، گفت: شعاردادن با فعالیت کاملا متفاوت است. انتقادکردن و حتی شعاردادن نمی‌تواند به معنای فعل ارتکابی در این قانون باشد، همچنین نوشتن گزارش در یک رسانه نیز به معنای فعل تبلیغ علیه نظام نیست. او ادامه داد: مثلا یک نفر کانال تلگرامی بزند و روزی چندین بار مطلب با محتوای تبلیغ علیه جمهوریت، اسلامیت و ولایت فقیه منتشر کند، فعل او در این ماده قانونی جای خواهد گرفت؛ اما شعاردادن در خیابان یا تهیه یک گزارش خبری و رسمی، خیر شامل این ماده نیست.
او در ادامه افزود: اگر کسی حتی فعالیت تبلیغی علیه نهادهای دولتی، اجرائی، قضائی و... مادون سه رکن فوق کند ولو آنکه به صورت مستمر انجام شود «ایرادهای وزارت راه یا قانون مجازات و...» را بازگو کند، یا همان‌گونه‌که شاهد اعتراض‌های معلم‌ها با عدم هماهنگ‌سازی حقوق یا اعتراض بازنشسته‌ها به عدم افزایش حقوق‌شان یا اعتراضات کارگران نیشکر هفت‌تپه بودیم، هیچ‌یک از اقدامات رسانه‌ای یا تبلیغی این اشخاص به جهت آنکه علیه سه رکن نظام جمهوری اسلامی ایران نیست؛ بلکه در قالب آزادی بیان و فریضه امر به معروف و نهی از منکر و اصلاح ساختار سازمان مورد انتقاد است؛ به‌هیچ‌عنوان قابل انطباق با جرم فعالیت تبلیغی علیه نظام اسلامی محسوب نمی‌شود. این وکیل دادگستری در توضیح ارکان متشکله جرم اجتماع و تبانی برای ارتکاب جرائم امنیتی هم توضیح داد: رکن اول احراز این جرم این است که حداقل دو نفر یا بیشتر با یکدیگر به صورت حضوری یا مجازی یا تلفنی تبانی و هماهنگی کنند که مشترکا یک جرم یا چند جرم علیه امنیت داخلی یا خارجی کشور را مرتکب شوند که در قانون مجازات اسلامی جرائم امنیتی تعیین شده‌اند؛ مانند جاسوسی، تخریب اموال عمومی، بمب‌گذاری و... .
او افزود: برای احراز جرم اجتماع و تبانی باید دو نفر یا بیشتر با هم تبانی کنند که یکی از جرائم فوق را مرتکب شوند. حتی پس از این اجتماع و هماهنگی و تبانی موفق به ارتکاب آن جرم نشوند، صرف این تبانی و هماهنگی بین این دو یا چند نفر به استناد ماده ۶۱۰ قانون تعزیرات جرم محسوب شده و مشمول مجازات مقرر است.
