پلن بایدن برای بازگرداندن اعراب بر مدار آمریکا؟

به گزارش اقتصادنیوز ، در باب تلاش آمریکا برای مهندسی فرایند عادی سازی رابطه اسرائیل و عربستان، سوال های بسیاری مطرح شده، بسیاری از سوال ها حول محور یک نکته کلیدی است: آیا عادی سازی رابطه ریاض و تل آویو در شرایط کنونی امکان پذیر هست یا نه؟ با این همه گروهی از تحلیلگران فراتر از این سوال، گمانه زنی های دیگری را مطرح کرده و می گویند عادی سازی رابطه این دو بازیگر منطقه ای چه آثاری به دنبال خواهد داشت؟

 نتایج عادی سازی روابط تل آویو و ریاض

ادعای نخست این است که عادی سازی رابطه دیپلماتیک عربستان و اسرائیل آغاز پایان درگیری اعراب و اسرائیل خواهد بود. از زمان تشکیل کنفرانس صلح مادرید کشورهای عربی به صراحت اعلام کردند که درگیری با اسرائیل رخدادی وجودی نیست. موضوع اصلی نگرانی از وضعیت حقوق فلسطینیان است.حتی افکار عمومی کشورهایی که با اسرائیل صلح کرده‌اند، نشان می‌دهد که عادی‌سازی روابط دو بازیگر مطلوب است. آنها بر این باورند که تعامل با اسرائیل ممکن است به دولت‌هایشان اهرم فشار دهد تا بدین طریق حقوق فلسطینی ها را محقق کنند.

ادعای بعدی این است که فرایند عادی سازی رابطه تل آویو و ریاض می تواند نقشه خاورمیانه را تغییر دهد. امروز بسیاری از کشورهایی که زمانی قدرتمند بودند، سلطه شان در جهان عرب را از دست داده اند و رهبری بر عهده کشورهای حاشیه خلیج فارس قرار گرفته است.به عنوان مثال، عربستان و امارات امروز به سان قدرت های جهانی نقش فراملی ایفا می کنند. هر دو قدرت خلیج فارس اجازه نمی‌دهند سیاست‌هایشان توسط ایالات متحده هدایت شود، این گروه از بازیگران روابط اقتصادی شان را با چین تعمیق دادند، در مورد جنگ اوکراین بی‌طرف ماندند و روابط دیپلماتیک خود با ایران را هموار ساختند. آنها در تعقیب اهداف بلندپروازانه اقتصادی و اجتماعی خود به دنبال ثبات و آرامش منطقه هستند. اینگونه است که برای تغییر نقشه خاورمیانه تلاش می کنند.

تلاش برای بازگردان اعراب بر مدار آمریکا

اسرائیل و ایالات متحده ظاهرا می‌خواهند در خاورمیانه در حال تغییر برای خنثی کردن نقش چین و بازگرداندن کشورهای خلیج فارس به مدار ایالات متحده و ایجاد یک جبهه متحد برای به چالش کشیدن ایران، زمان را به عقب بازگرداند.در این میان گروهی براین باورند که عادی سازی روابط عربستان و اسرائیل برای فلسطینی ها پیامدهای منفی به دنبال دارد. به باور آنها، کشورهای عربی برای تغییر رفتار اسرائیل اهرم های محدودی دارند. اسرائیل همچنان به غارت سرزمین فلسطین، ساخت شهرک های جدید و نقض وحشیانه حقوق فلسطینیان ادامه می دهد. از منظر این گروه اگر آمریکا می خواست صلح اعراب و اسرائیل به واقعیت تبدیل شود، از سرمایه دیپلماتیک و سیاسی خود برای تحقق این گزاره استفاده می کرد.

در این میان ادعاهایی وجود دارد مبنی بر این که عادی سازی به معنای پایان راه حل دو دولت است. در این مرحله، درخواست‌ها برای تشکیل «دولت» فلسطینی از سوی کسانی مطرح می شود که از دیدن واقعیت‌های تلخ چون توسعه شهرک‌سازی های اسرائیل و زیرساخت‌های یهودی‌نشینین که استقلال و حاکمیت واقعی فلسطین را غیرممکن کرده، سر باز می‌زنند. از آنجایی که اعراب فلسطینی اندکی بیش از نیمی از جمعیت بین رود اردن و دریای مدیترانه را تشکیل می دهند، فلسطینی ها به طور فزاینده ای در اقتصاد اسرائیل ادغام شده اند، با این همه به واسطه توسعه شهرک ها و همچنین زسرساخت های امنیتی توسط اسرائیلی ها، تشکیل دولتی دموکرات برای فلسطینی ها گزینه ای دور از ذهن است.

موانع پیش روی صلح

آنگونه که نیشن نوشته، عادی سازی رابطه اسرائیل و آمریکا خواست بایدن است؛ متغیری که اگر محقق شود برای رئیس جمهوری آمریکا امتیاز بسیاری دارد.با این همه در باب طرح عادی سازی و نتیجه بخش بودنش تردیدهای جدی وجود دارد.چرا که دموکرات‌ها و جمهوری‌خواهان عمیقا دو قطبی شده‌اند و رای‌دهندگان مستقل تحت تاثیر مسائل سیاست خارجی قرار نخواهند گرفت. در این میان باید گفت که به همان اندازه که اسرائیل ممکن است خواهان توافق باشد، هیچ کدام از اعضای کابینه یا چهره مخالف  اسراییلی حاضر نیستند کمترین امتیاز را در مورد حقوق فلسطینی ها ارائه دهند.علاوه بر این، جمهوری خواهان مخالف هرگونه توافقی هستند که جایگاه بایدن را پیش از انتخابات ریاست جمهوری 2024 برجسته می کند.