رمزگشایی از پشت پرده پنهان بده و بستان قطر و ترامپ؛ آیا دوحه به عابر بانک آمریکا تبدیل شده است؟
به گزارش اقتصادنیوز، امواج میدیا مدعی شد، دونالد ترامپ به‌عنوان نخستین رئیس‌جمهور ایالات متحده، سفر رسمی دولتی به قطر انجام داد. او پس از ترک ریاض—اولین مقصد تور منطقه‌ای خود—در تاریخ ۱۴ مه وارد دوحه شد و در ضیافت رسمی شام در کاخ لوسیل که به میزبانی امیر قطر، شیخ تمیم بن حمد آل ثانی برگزار شد، حضور یافت. امیر قطر در این مراسم اعلام کرد که روابط دو کشور «به سطحی تازه» رسیده است؛ این اظهارات در پی امضای قراردادهای تجاری، دفاعی و سرمایه‌گذاری به ارزش بیش از ۲۴۳ میلیارد دلار آمریکا مطرح شد.ترامپ در سخنرانی خود در کاخ لوسیل، از «شگفتی‌های مهندسی» قطر و «افق درخشان» پایتخت این کشور تمجید کرد و گفت که رهبری قطر باید به این پیشرفت‌ها افتخار کند، در حالی که دو کشور «دوستی رو به رشد» خود را جشن گرفتند.
بده و بستان دوحه و واشنگتن
این وبگاه در ادامه ادعا کرد، قراردادهای امضاشده در دوحه با شرکت‌های برجسته آمریکایی مانند بوئینگ، GE Aerospace، جنرال اتمیکس، مک‌درموت، پارسونز، کوانتینیوم و ریتیون بود. همچنین شرکت‌هایی چون قطر ایرویز، قطر انرژی و ال‌ربان کپیتال نیز توافق‌های عمده‌ای امضا کردند. مهم‌ترین قرارداد، توافقی «بی‌سابقه» به ارزش ۹۶ میلیارد دلار بود که طی آن، شرکت هواپیمایی قطر تا ۲۱۰ فروند هواپیمای بوئینگ با موتورهای GE خریداری خواهد کرد—بزرگ‌ترین سفارش تاریخ این شرکت هواپیماسازی آمریکاست.دولت ترامپ انتظار دارد مجموعه این توافقات—در حوزه‌هایی همچون هوش مصنوعی، دفاع، آموزش، انرژی و بهداشت—دست‌کم ۱.۲ تریلیون دلار مبادلات اقتصادی تولید کند و ایالات متحده را در مسیر «عصر طلایی جدیدی» قرار دهد.سفر تاریخی ترامپ لحظه‌ای محوری در روابط قطر و آمریکا محسوب می‌شود؛ رابطه‌ای که وارد مرحله‌ای نوین از هم‌پیوستگی اقتصادی عمیق‌تر، همکاری امنیتی تقویت‌شده و همسویی ژئوپلیتیکی شده است. در همین راستا دکتر آندریاس کریگ، استاد مطالعات دفاعی در کالج کینگز لندن، می‌گوید:«در قلب این همسویی جدید، یک درک مشترک نهفته است: قطر با سرمایه و ارتباطات، بازوی دیپلماتیک آمریکا را تقویت می‌کند و در مقابل، آمریکا امنیت، دسترسی و اعتبار جهانی ارائه می‌دهد». او در ادامه افزود:«این رابطه بر دو ستون استوار است؛ نخست، نقش قطر به‌عنوان حامی اقتصادی و دیپلماتیک منطقه‌ای؛ دوم، جایگاه این کشور به‌عنوان سرمایه‌گذار عمده در صنایع راهبردی آمریکا».
خیز قطر برای میدان داری
این وبگاه در ادامه ادعا کرد، تأکید مجدد آمریکا بر پایگاه هوایی العدید—که مقر فرماندهی مرکزی نیروهای آمریکایی (CENTCOM) در منطقه است—همکاری‌های دفاعی را بیش از پیش تقویت کرده است. برای قطر، که کشوری کوچک در میان همسایگان بزرگ‌تر و منطقه‌ای ناپایدار است، روابط امنیتی با ایالات متحده اهمیتی حیاتی دارد. یکی از مهم‌ترین درس‌هایی که دوحه از بحران خلیج فارس در سال‌های ۲۰۱۷ تا ۲۰۲۱ گرفت همین بود؛ بحرانی که طی آن، چهار کشور عربی (بحرین، مصر، عربستان و امارات) محاصره‌ای شدید علیه قطر اعمال کردند.این تجربه، انگیزه قطر را برای تقویت جایگاه استراتژیک خود در نگاه دولت ترامپ دوچندان کرده—هدفی که به‌نظر می‌رسد دوحه با موفقیت به آن دست یافته است.آمریکا اکنون به قطر نه‌فقط به‌عنوان منبع مالی، بلکه بازیگری دیپلماتیک با انرژی بالا نگاه می‌کند. دیپلماسی قطر بارها نتایج مثبتی برای واشنگتن و دیگر پایتخت‌های غربی داشته است. موضوعاتی حساس همچون فلسطین، سوریه و برنامه هسته‌ای ایران، در محور گفت‌وگوهای ترامپ و تیمش با رهبری قطر قرار داشتند.دکتر کریگ در این باره به امواج میدیا گفت:«میانجی‌گری قطر در جنگ غزه، ارتباطات پشت‌پرده‌اش با حماس، و اعتبار آن در میان بازیگران غربی و منطقه‌ای، این کشور را به بازیگری حیاتی برای طراحی آینده حکمرانی در غزه بدل کرده است»او افزود:«سفر ترامپ در شرایطی انجام شد که منطقه در حال تغییر است. ترامپ به‌دنبال عادی‌سازی روابط سوریه و اسرائیل و کاهش تحریم‌های دمشق پس از سقوط دولت بشار اسد بود. قطر که با رهبری جدید سوریه در ارتباط است، آمادگی خود را برای تسهیل بازسازی و ادغام سیاسی تحت نظارت آمریکا اعلام کرده است. این امر دوحه را به میانجی کلیدی نه‌فقط در غزه، بلکه در آینده گذار سوریه نیز تبدیل کرده است».
از ۲۰۱۷ تا امروز: راهی طولانی
امواج میدیا مدعی شد، در دوره اول ریاست‌جمهوری ترامپ (۲۰۱۷–۲۰۲۱)، نخستین سفر خارجی او به عربستان سعودی بود و برخلاف سفر کنونی، به هیچ کشور عربی دیگر منطقه سفر نکرد. در آن زمان، در جریان اجلاس اسلامی–عربی–آمریکایی ریاض در مه ۲۰۱۷، سران منطقه تلاش کردند ترامپ را قانع کنند که قطر عامل بی‌ثباتی در خلیج فارس است. یک ماه بعد، چهار کشور عربی محاصره قطر را آغاز کردند و ترامپ در شبکه‌های اجتماعی، به‌طور ضمنی از این اقدام حمایت کرد و روایت سعودی–اماراتی درباره حمایت قطر از تروریسم را تقویت کرد.قطر اما به‌سرعت و با قاطعیت عمل کرد تا نگاه کلی ترامپ را تغییر دهد و در دوره اول ریاست‌جمهوری‌اش، حمایت او را جلب کرد. ترامپ حتی در تلاش برای پایان‌دادن به بحران خلیج فارس فعال شد—بحرانی که نهایتاً در اجلاس تاریخی العلا در ژانویه ۲۰۲۱، کمی پیش از ترک کاخ سفید توسط ترامپ، پایان یافت.برای قطر، یکی از درس‌های مهم محاصره این بود که باید با هر دولتی در واشنگتن، روابطی عالی برقرار کند؛ چرا که آمریکا تنها تضمین‌کننده واقعی امنیت قطر است. در جریان بحران بی‌سابقه ۲۰۱۷–۲۰۲۱، دوحه تجربه ارزشمندی از نحوه تعامل با ترامپ و سبک رهبری غیرقابل پیش‌بینی او کسب کرد.دکتر علی بکر، استاد مرکز ابن خلدون در دانشگاه قطر و عضو شورای آتلانتیک، در اسن باره به امواج میدیا گفت:«به نظر می‌رسد قطر اکنون در مقایسه با دوره اول، نسبت به بازگشت احتمالی ترامپ به قدرت احساس راحتی بیشتری دارد. سفر امیر تمیم به آمریکا در سپتامبر سال گذشته و دیدار او با ترامپ پیش از بایدن، تأثیر مثبتی بر ترامپ داشته و نگاه او به دوحه را تغییر داده است».او ادامه داد:«نقش فعال و سازنده قطر در موضوعاتی که برای آمریکا—و ترامپ به‌طور خاص—اهمیت دارد، باعث نزدیکی بیشتر شده است. همچنین، هواپیمای ۴۰۰ میلیون دلاری که قرار است در ناوگان ریاست‌جمهوری آمریکا مورد استفاده قرار گیرد، توجه ترامپ را جلب کرده و مهارت قطر در جلب نظر او را نشان می‌دهد. این نشانه‌ها حاکی از آن‌اند که روابط قطر و آمریکا اکنون از دوره اول ریاست‌جمهوری ترامپ مستحکم‌تر است».امروز قطر دوستی در کاخ سفید دارد؛ رئیس‌جمهوری که این کشور ثروتمند خلیج فارس را تنها به‌عنوان دستگاه خودپرداز نمی‌بیند. دولت ترامپ، دوحه را به‌خاطر توانایی‌اش در حکمرانی، دیپلماسی، و ایجاد ثبات در منطقه و فراتر از آن، بازیگری ارزشمند می‌داند که می‌تواند در تحقق برخی اهداف واشنگتن مؤثر باشد.کریگ در پایان می‌گوید:«قطر خود را تنها به‌عنوان صادرکننده گاز یا میانجی معرفی نکرده، بلکه به‌عنوان ثبات‌بخش منطقه‌ای و موتور مالی ظاهر شده—کشوری که آمادگی دارد هزینه بازسازی پس از جنگ در غزه، سوریه و فراتر از آن را پرداخت کند؛ امری که فشار را از دوش تعهدات منطقه‌ای آمریکا برمی‌دارد. این دقیقاً مطابق با دکترین ترامپ است: کمترین هزینه برای آمریکا، بیشترین نفوذ از طریق شرکای ثروتمند».
ارسال نظر