نقش پوتین و شی در جنگ ایران و اسرائیل

به گزارش اقتصادنیوز، بررسی ها نشان می‌دهد روسیه و چین در تلاش هستند تا در بحران فعلی خاورمیانه میان ایران و اسرائیل نقش واسطه های صلح و عقلانیت را ایفا کنند.

چین و روسیه با گرفتن  ژست   معقول  و منطقی، خواستار کاهش تنش‌ها در یک درگیری هستند که ایالات متحده در حال بررسی ورود به آن است.  اینها مواردی هستند که شی جین‌پینگ و ولادیمیر پوتین در طول یک تماس تلفنی در روز پنجشنبه به دنبال آن بودند. 

یک فرصت پیش پای مسکو و  پکن

بنا به گزارش «اکوایران» آنگونه که  سی‌ان‌ان  گزارش داده است،   در حالی که رئیس‌جمهور ایالات متحده، دونالد ترامپ، به بررسی پیوستن به اسرائیل در حمله به ایران می‌پردازد، درگیری سریعاً در حال گسترش در خاورمیانه فرصتی دیگر برای پکن و مسکو فراهم کرده تا خود را به عنوان یک جایگزین برای قدرت ایالات متحده معرفی کنند. 

براساس گزارش کرملین، در  تماسی، پوتین و شی به شدت اقدامات اسرائیل را محکوم کردند و آن را نقض منشور سازمان ملل و سایر هنجارهای حقوق بین‌الملل خواندند.

پیام غیرمستقیم شی به ترامپ

در گزارش پکن، شی با لحنی متعادل‌تر صحبت کرده و از محکوم کردن صریح اسرائیل خودداری کرده است. بر خلاف وزیر خارجه‌اش که در تماس با همتای ایرانی‌اش این کار را انجام داد. به جای آن، رهبر چین از طرف‌های درگیر، «به ویژه اسرائیل»، خواست تا هر چه سریع‌تر آتش‌بس کنند تا از تشدید و گسترش منطقه‌ای جلوگیری شود.

همچنین رئیس جمهور چین به طور قابل توجهی، در یک پیام غیرمستقیم به ترامپ، تأکید کرده که «قدرت‌های بزرگ» که نفوذ خاصی بر طرف‌های درگیر دارند باید برای «کاهش تنش» تلاش کنند و نه تشدید آن. 

پکن مدت‌هاست که واشنگتن را منبع بی‌ثباتی و تنش‌ها در خاورمیانه می‌داند  و برخی از دانشمندان چینی اکنون از بحران ایران برای تأکید بر این نکته استفاده می‌کنند. لیو ژونگ‌مین، کارشناس خاورمیانه در دانشگاه مطالعات بین‌المللی شانگهای، به آخرین تشدید وضعیت نسبت به عدم قطعیت ایجاد شده توسط دولت دوم ترامپ و ماهیت بی‌ثبات، فرصت‌طلب و معامله محور سیاست او در خاورمیانه اشاره کرد:«ترامپ به شدت اعتبار  سیاست ایالات متحده در خاورمیانه را تضعیف کرده، رهبری و تصویر آمریکا را در میان متحدانش تضعیف کرده و همچنین توانایی آن برای تهدید و بازدارندگی از دشمنان منطقه‌ای را تضعیف کرده است».

جنگ بی‌پایان دیگری در خاورمیانه؟ 

برخی از تحلیلگران آنلاین چینی اشاره کرده‌اند که  ترامپ به نظر می‌رسد در آستانه کشاندن ایالات متحده به یک جنگ بی‌پایان دیگری در خاورمیانه است. این‌ها در حالی است که در ابتدای دوره دوم دولت ترامپ ، مقامات نزدیک به ترامپ بارها بر لزوم بازگرداندن تمرکز و منابع واشنگتن به سمت مقابله با جاه‌طلبی‌های چین در منطقه اقیانوس آرام تأکید کردند. اما پنج ماه بعد، جنگ‌ها در اوکراین و غزه همچنان ادامه دارند و ترامپ اکنون در حال بررسی مشارکت ایالات متحده در درگیری اسرائیل-ایران است. 

پکن هیچ علاقه‌ای به دیدن جنگ تمام عیار علیه ایران ندارد. در سال‌های اخیر، ایران به یک قدرت در خاورمیانه تبدیل شده و یک وزن متقابل حیاتی برای سلطه ایالات متحده است. درست همانطور که چین نیز به دنبال گسترش پایگاه دیپلماتیک و اقتصادی خود در این منطقه است. 

در سال 2023، پکن به میانجیگری یک آشتی ناگهانی میان رقبای دیرینه یعنی عربستان سعودی و ایران کمک کرد — توافقی که نشان‌دهنده آرزوی آن برای ظهور به عنوان یک بازیگر جدید در منطقه بود. 

ایران یک تکیه گاه حیاتی برای چین است زیرا...

چین مدت‌هاست که از ایران از طریق واردات مداوم نفت و کرسی خود در شورای امنیت سازمان ملل حمایت کرده است. در سال‌های اخیر، دو کشور روابط استراتژیک خود را عمیق‌تر کرده‌اند، از جمله برگزاری تمرینات دریایی مشترک با روسیه. پکن تهران را به سازمان همکاری شانگهای و بریکس، گروه‌هایی که تحت رهبری چین و روسیه برای به چالش کشیدن نظم جهانی تحت رهبری ایالات متحده تشکیل داده‌اند خوش آمد گفت. 

ایران همچنین یک تکیه‌گاه حیاتی در ابتکار کمربند و جاده ابریشم چین است، طرحی که  سرمایه‌گذاری اصلی  و مهم چین در جهان محسوب می شود .

به عبارت دیگر ایران نزدیک به بندر استراتژیک گوادر — یک پایگاه کلیدی در پاکستان است که به چین دسترسی به اقیانوس هند را می‌دهد  و همچنین نزدیک به تنگه هرمز نیز است، جایی که  یک نقطه حیاتی برای واردات نفت چین از خلیج فارس محسوب می شود.

چهار پیشنهاد پکن

چین، مانند روسیه، پیشنهاد کرده است که به عنوان یک میانجی احتمالی در درگیری اسرائیل-ایران عمل کند و نقش خود را به عنوان یک واسطه صلح و جایگزین برای  ایالات متحده معرفی کند. 

براساس گزارش منابع چینی، شی جین پینگ در تماس خود با پوتین، چهار پیشنهاد کلی برای کاهش تنش‌ها مطرح کرد که شامل حل مسئله هسته‌ای ایران از طریق گفت‌وگو و حفاظت از غیرنظامیان بوده است. 

در همین حال، وزیر خارجه چین، وانگ یی، در این هفته مشغول تماس با همتایان خود در ایران، اسرائیل، مصر و عمان بوده و تلاش‌های دیپلماتیک زیادی انجام داده است. 

با این حال، هنوز مشخص نیست که پکن چه اقداماتی را برای میانجیگری واقعی در این درگیری می‌تواند انجام دهد و قادر به انجام آن است یا خیر. در مراحل اولیه جنگ اسرائیل علیه غزه، چین پیشنهاد مشابهی ارائه داد و یک نماینده ویژه به منطقه فرستاد تا مذاکرات صلح را ترویج کند، تلاشی که در نهایت نتایج ملموسی به همراه نداشت. 

صدای عقلانیت در تنش بین ایران و اسرائیل

میانجیگری برای صلح در خاورمیانه کار دشواری است، به ویژه برای کشوری که تجربه یا تخصص زیادی در میانجیگری در درگیری‌های طولانی‌مدت و پیچیده ندارد، در منطقه‌ای که به شدت تقسیم شده و پکن حضور سیاسی یا امنیتی معناداری ندارد.  و در تنها درگیری که چین نفوذ قابل توجهی دارد یعنی جنگ  اوکراین، شی جین‌پینگ پوشش دیپلماتیک و حمایت اقتصادی لازم را برای کمک به تداوم تلاش‌های جنگی پوتین ارائه کرده است، حتی در حالی که چین همچنان خود را به عنوان یک واسطه بی‌طرف معرفی می‌کند. 

با این حال، در زمانی که رهبری جهانی آمریکا با تردیدهایی روبرو است،  چین با ارائه خود به عنوان صدای  عقلانیت در درگیری ایران و اسرائیل ممکن است برای خود  یک پیروزی نمادین به ارمغان آورد.