زیباکلام: ریشه گرفتاری‌های امروز اقتصاد ایران در «اقتصاد دولتی» است/ توکلی فهمید برنامه اقتصادی احمدی‌نژاد هولناک است
به گزارش اقتصادنیوز، احمد توکلی، به‌جز آن‌که در فعالیت رسانه‌ای خود، انتقاد از رویکرد اقتصادی دولت‌ها را پیش‌روی خود قرار داده بود، در زمان نمایندگی مجلس، با تصویب طرحی همراهی کرد که بسیاری بر این باورند هنوز که هنوز است اقتصاد کشور از آن ناحیه لطمه می‌خورد.
طرح تثبیت قیمت‌ها زمانی که احمد توکلی رئیس مرکز پژوهش‌ها بود تنظیم شد. با سرکوب قیمت‌ها، مدتی آرامشی نسبی در اقتصاد حاکم کرد، اما به کسری بودجه دولت انجامید و افزایش یارانه‌های پنهان را به‌دنبال داشت.
اقتصادنیوز: با نگاهی به زندگی احمد توکلی می‌توان او را یک انقلابی منتقد سیاست‌های اقتصادی دولت‌های پس از انقلاب معرفی کرد.
بسیاری این طرح را ضدتوسعه و در جهت تقابل با دولت سیدمحمد خاتمی ارزیابی می‌کردند. این در حالی بود که توکلی، زمانی که در دولت میرحسین موسوی وزیر کار بود، سیاست‌های راست‌گرایانه را دنبال می‌کرد.
به‌بهانه درگذشت احمد توکلی، اقتصادنیوز با صادق زیباکلام گفت‌وگویی درباره مواضع اقتصادی توکلی انجام داده است.
به‌جز نسبت خانوادگی که توکلی و زیباکلام پیدا کرده بودند، زمانی که احمد توکلی به‌عنوان منتقد جدی سیاست‌های دولت سازندگی ایفای نقش می‌کرد، صادق زیباکلام طرفدار جدی هاشمی رفسنجانی بود.
متن این گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانید؛
******
آقای زیباکلام! مرحوم احمد توکلی یکی از منتقدین اقتصادی دولت‌های مختلف بودند. دیدگاه‌های اقتصادی او را چطور ارزیابی می‌کنید؟
مرحوم دکتر احمد توکلی، چه ابتدای انقلاب، چه اواسط انقلاب و چه حتی بعدها، به‌هیچ‌وجه به اقتصاد سرمایه‌داری یا اقتصاد آزاد آدام اسمیت معتقد نبود. او یکی از مشوقین دولتی شدن هرچه بیشتر اقتصاد بود.
در عین حال باید این را هم بگویم که به‌شدت نگران مفاسد اقتصادی بود. او سازمان مردم‌نهادی به‌اسم «دیده‌بان شفافیت و عدالت» هم به راه انداخته بود که کارش رسیدگی به مفاسد اقتصادی و تهیه گزارش و ارائه آن به قوه قضاییه بود.
گفتید طرفدار دولتی شدن اقتصاد بودند. پس چرا آقای توکلی در زمان نخست‌وزیری مهندس موسوی مواضع راست‌گرایانه داشت؟
از ابتدای انقلاب مشکلی به وجود آمده بود... . آقای مهندس موسوی و بخش عمده‌ای از جریان انقلابی تحت تأثیر ادبیات سوسیالیستی و چپ‌گرایانه بودند و بسیار سعی می‌کردند که اقتصاد را به سمت و سوی اقتصاد دولتی هل دهند. در عین حال، موتلفه و برخی از بازاری‌هایی که در انقلاب نقش مهمی ایفا کرده بودند و مسئولیت سیاسی داشتند، چندان با دخالت دولت موافق نبودند، بلکه خواستار قدرتمند شدن بخش خصوصی اقتصاد بودند. در آن مقطع، دکتر توکلی و مرحوم آذری قمی با آن جریان همراهی می‌کردند. با این حال، دکتر توکلی به‌هیچ‌وجه به اقتصاد آزاد سرمایه‌داری اعتقادی نداشتند.
مخالفت توکلی با خاتمی در مورد مسائل اجتماعی و سیاسی بود
آقای توکلی در مجلس هفتم، طرحی موسوم به تثبیت قیمت‌ها تنظیم کرده بودند که نمود تقابل اقتصادی مجلس با دولت آقای خاتمی بود و ضدتوسعه تلقی شد...
مرحوم دکتر احمد توکلی هم با مواضع مرحوم هاشمی رفسنجانی مخالف بودند و هم با مواضع آقای خاتمی. می‌دانید که مرحوم هاشمی رفسنجانی با تمام وجود دنبال این بود که اقتصاد ایران را مثل ترکیه و مالزی به سمت اقتصاد آزاد سوق دهد. مشکل اساسی دکتر توکلی و دیگران با آقای هاشمی رفسنجانی بر سر این بود که دولت باید همچنان متولی اقتصاد باشد.
مشکل ایشان با دولت آقای خاتمی بر سر مسائل سیاسی و اجتماعی بود؛ بر سر موضوعاتی مثل آزادی مطبوعات و انتخابات؛ این‌که شورای نگهبان هر که دلش می‌خواهد را رد صلاحیت کند یا دانشگاه‌ها مقداری تحت کنترل باشند.
بنابراین، وقتی که دولت آقای احمدی‌نژاد بر سر کار آمد، انگار شرایط ایده‌آل برای مرحوم توکلی و امثال ایشان فراهم شده بود. اما آن‌قدرها طول نکشید که مرحوم دکتر توکلی متوجه شدند سیاست‌های اقتصادی آقای احمدی‌نژاد چقدر هولناک است.
ریشه همه گرفتاری‌های امروز اقتصاد کشور در اقتصاد دولتی خلاصه می‌شود
کارشناسانی معتقدند که ناترازی‌های اقتصادی و انرژی کنونی ریشه در همان طرح تثبیت قیمت‌ها دارد. با این موضوع موافق‌اید؟
من با بخشی از این موضوع موافق‌ام. اما در عین حال معتقد هستم که ریشه ناترازی‌ها و ریشه همه مصیبت‌های اقتصادی امروز ما که به این شکل گریبان ایران را گرفته، در اقتصاد فاسد و ناکارآمد دولتی ایران خلاصه می‌شود.
مادامی که اقتصاد ایران دولتی است و در دست نهادهای دولتی باقی بماند، مفاسد، ناتوانی و ناترازی‌ها روزبه‌روز بیشتر خواهند شد.
چاره رهایی ایران از این وضعیت آن است که اقتصاد دولتی کنار گذاشته شود. اما اگر شما بخواهید اقتصاد دولتی را کنار بگذارید، آن‌وقت با حاکمیتی روبه‌رو هستید که انگار با گرفتن اقتصاد، عملاً مهم‌ترین پشتوانه‌اش را از او گرفته‌اید.
ارسال نظر