استقبال ترامپ از چراغ سبز حماس؛ بی‌بی به توافق پایبند می‌ماند؟
به گزارش اقتصادنیوز، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده، پس از آنکه حماس با آزادی گروگان‌ها و پذیرش برخی دیگر از مفاد طرح آمریکا برای پایان جنگ موافقت کرد، به اسرائیل دستور داد فوراً بمباران غزه را متوقف کند. اگر چه مسائلی هم‌چون خلع سلاح همچنان حل‌نشده است.
بمباران پس از اعلام ترامپ
منیژه مؤذن با ترجمه گزارشی از رویترز در اکوایران نوشت: دفتر نخست‌وزیر اسرائیل، بنیامین نتانیاهو، اعلام کرد اسرائیل برای «اجرای فوری» مرحله نخست طرح ترامپ در غزه برای آزادی گروگان‌های اسرائیلی، پس از پاسخ حماس، آماده می‌شود. اندکی بعد رسانه‌های اسرائیلی گزارش دادند که مقامات سیاسی کشور به ارتش دستور داده‌اند فعالیت‌های تهاجمی در غزه را کاهش دهد.
رئیس ستاد ارتش اسرائیل در بیانیه‌ای به نیروها دستور داد آمادگی خود را برای اجرای مرحله نخست طرح ترامپ افزایش دهند، بی‌آنکه اشاره‌ای به کاهش فعالیت‌های نظامی در غزه داشته باشد. در همین حال حماس، پس از آنکه رئیس‌جمهور آمریکا تا روز یکشنبه به این گروه فرصت داده بود که آن را بپذیرد یا با پیامدهای سنگین روبه‌رو شود، بالاخره به طرح ۲۰ ماده‌ای ترامپ پاسخ داد.
ترامپ که علاقه دارد خود را به عنوان تنها فرد قادر به تحقق صلح در غزه معرفی کند، سرمایه سیاسی زیادی برای پایان دادن به جنگ دوساله‌ای صرف کرده که ده‌ها هزار کشته بر جای گذاشته و اسرائیل متحد آمریکا را در صحنه جهانی منزوی کرده است.
ترامپ گفت که باور دارد حماس نشان داده «برای یک صلح پایدار آماده است» و مسئولیت را بر دوش دولت نتانیاهو گذاشت. او در پلتفرم تروث‌سوشال نوشت: «اسرائیل باید فوراً بمباران غزه را متوقف کند تا بتوانیم گروگان‌ها را سریع و امن بیرون بیاوریم! ما همین حالا درباره جزئیات در حال گفت‌وگو هستیم. این فقط مربوط به غزه نیست، بلکه مربوط به صلحی دیرینه در خاورمیانه است.»
دفتر نتانیاهو گفت اسرائیل «به همکاری کامل با رئیس‌جمهور و تیم او برای پایان جنگ بر اساس اصولی که اسرائیل تعیین کرده و با چشم‌انداز رئیس‌جمهور ترامپ همسو است، ادامه خواهد داد.»
ساکنان گزارش دادند تانک‌های اسرائیلی خیابان ثلاثینی در قلب شهر غزه را پس از پیام ترامپ به اسرائیل برای توقف بمباران، گلوله‌باران کردند. به گفته شاهدان هواپیماهای نظامی اسرائیل نیز در ساعت پس از بیانیه حماس، بمباران در شهر غزه را تشدید کردند و چند خانه در محله رِمال را هدف گرفتند. به گفته ساکنان، در خان یونس نیز حملاتی انجام شد اما گزارشی از تلفات منتشر نشد.
فشار بر نتانیاهو
پیش از اعلامیه‌های اخیر اسرائیل، خانواده‌های گروگان‌هایی که در غزه در دست حماس هستند از نتانیاهو خواستند «فوراً دستور آغاز مذاکرات برای بازگرداندن همه گروگان‌ها» را صادر کند.
در داخل اسرائیل، نخست‌وزیر میان فشار فزاینده برای پایان جنگ از سوی خانواده‌های گروگان‌ها و افکار عمومی خسته از جنگ و درخواست‌های اعضای تندرو ائتلاف راست افراطی‌اش که بر ادامه بی‌وقفه عملیات در غزه اصرار دارند، گرفتار شده است. اسرائیل می‌گوید هنوز ۴۸ گروگان باقی مانده‌اند که ۲۰ نفرشان زنده هستند.
به گفته وزارت بهداشت غزه، کارزار نظامی اسرائیل بیش از ۶۶ هزار نفر را در غزه کشته است که بیشترشان غیرنظامی بوده‌اند. این حملات بخش زیادی از نوار غزه را ویران کرده و محدودیت کمک‌ها باعث قحطی در بخش‌هایی از غزه شده و شرایط در سراسر این منطقه وخیم است. یک کمیسیون تحقیق سازمان ملل و چندین کارشناس حقوق بشر معتقدند که اسرائیل در غزه مرتکب نسل‌کشی شده است. دولت نتانیاهو می‌گوید اقداماتش در چارچوب دفاع از خود بوده است.
اختلافات
حماس در نسخه‌ای از پاسخ خود که به دست رویترز رسیده، نگفته آیا با خلع سلاح و غیرنظامی‌سازی غزه، چیزی که اسرائیل و آمریکا خواستار آن هستند اما حماس پیش‌تر رد کرده بود، موافقت می‌کند یا نه. همچنین حماس با عقب‌نشینی مرحله‌ای اسرائیل موافقت نکرده و همچنان خواهان عقب‌نشینی فوری و کامل است. یک مقام ارشد حماس به الجزیره گفت این گروه پیش از پایان اشغال غزه توسط اسرائیل خلع سلاح نخواهد کرد؛ اظهاراتی که فاصله میان طرفین را برجسته کرد.
به نوشته آسوشیتدپرس، پیش از این، ترامپ هشدار داده بود که حماس باید تا عصر یکشنبه با این توافق موافقت کند و تهدید به حمله نظامی حتی بزرگ‌تری کرده بود. ترامپ روز جمعه در رسانه‌های اجتماعی نوشت: «اگر این آخرین فرصت توافق حاصل نشود، جهنمی علیه حماس به پا خواهد شد که هیچ‌کس تا به حال ندیده است. به هر حال صلح در خاورمیانه برقرار خواهد شد».
طبق این طرح که ترامپ اوایل این هفته در کنار نتانیاهو از آن رونمایی کرد، حماس ۴۸ گروگان باقی‌مانده - که حدود ۲۰ نفر از آنها گمان می‌رود زنده باشند - را ظرف سه روز آزاد خواهد کرد. همچنین از قدرت دست خواهد کشید و خلع سلاح خواهد شد. در عوض، اسرائیل حمله خود را متوقف کرده و از بیشتر مناطق عقب‌نشینی خواهد کرد، صدها زندانی فلسطینی را آزاد خواهد کرد و اجازه ورود کمک‌های بشردوستانه و در نهایت بازسازی را خواهد داد. طرح‌های جابجایی بخش زیادی از جمعیت غزه به کشورهای دیگر کنار گذاشته خواهد شد.
موسی ابومرزوق، یکی از مقامات ارشد حماس مستقر در خارج از غزه، به شبکه الجزیره گفت: پیشنهاد ترامپ «بدون مذاکره قابل اجرا نیست». بیانیه حماس اعلام کرد که حاضر است تمام گروگان‌های باقی‌مانده را طبق «فرمول» طرح بازگرداند، که ظاهراً به تبادل صدها زندانی فلسطینی اشاره دارد. همچنین بر تمایل دیرینه خود برای واگذاری قدرت به یک نهاد فلسطینی مستقل سیاسی تأکید کرد. اما ابومرزوق گفت که ممکن است برای حماس دشوار باشد که تمام گروگان‌ها را ظرف ۷۲ ساعت آزاد کند، زیرا یافتن بقایای برخی از اسیران می‌تواند روزها یا هفته‌ها طول بکشد. او گفت که حماس مایل است سلاح‌های خود را به یک نهاد فلسطینی آینده که غزه را اداره می‌کند، تحویل دهد، اما در بیانیه رسمی هیچ اشاره‌ای به این موضوع نشده است. اسامه حمدان، یکی دیگر از مقامات حماس، به تلویزیون العربی گفت که حماس از اداره خارجی نوار غزه امتناع خواهد کرد و ورود نیروهای خارجی «غیرقابل قبول» خواهد بود.
در همین حال سخنگوی وزارت خارجه قطر در ایکس اعلام کرد که دوحه هماهنگی با مصر، به‌عنوان میانجی، و ایالات متحده را برای ادامه گفت‌وگوها درباره طرح ترامپ برای غزه آغاز کرده است.
مسائل پیچیده همچنان باقی است
حماس در پاسخ به طرح ترامپ گفت از «تلاش‌های عربی، اسلامی و بین‌المللی، همچنین تلاش‌های دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا برای پایان جنگ در نوار غزه، تبادل زندانیان و ورود فوری کمک‌ها» قدردانی می‌کند. این گروه اعلام کرد که «موافقت خود را با آزادی همه اسیران، چه زنده و چه اجساد، طبق فرمول تبادل موجود در پیشنهاد رئیس‌جمهور ترامپ، همراه با شرایط میدانی لازم برای اجرای مبادله» اعلام می‌کند. اما این گروه افزود: «در این چارچوب، جنبش آمادگی خود را برای ورود فوری، از طریق میانجی‌ها، به مذاکرات جهت بحث درباره جزئیات اعلام می‌کند.»
این گروه همچنین گفت آماده است «اداره نوار غزه را به نهادی فلسطینی متشکل از شخصیت‌های مستقل (تکنوکرات‌ها) که بر پایه اجماع ملی فلسطینی و با حمایت عربی و اسلامی شکل گیرد، واگذار کند.» حماس روشن نکرد که آیا با پیشنهاد ترامپ مبنی بر محروم شدن از قدرت سیاسی در غزه موافقت خواهد کرد یا نه، اما اعلام کرد باید «در هرگونه گفت‌وگوی ملی فلسطینی درباره آینده غزه حضور داشته و مشارکت کند.» حماس پیش‌تر نیز پیشنهاد داده بود همه گروگان‌ها را آزاد کند و اداره نوار غزه را به یک نهاد دیگر واگذار کند.
به نوشته اکسیوس، این نخستین بار از زمان بازگشت ترامپ به قدرت است که او تلاش می‌کند نخست‌وزیر بنیامین نتانیاهو را برای توقف جنگ تحت فشار قرار دهد. فشار علنی ترامپ برای نتانیاهو خوشایند نیست. او به‌سختی می‌تواند از پذیرش درخواست تنها حامی مهم بین‌المللی‌اش سر باز زند.
موسی ابومرزوق، از رهبران حماس، به الجزیره گفت: «اولویت توقف جنگ و کشتارهاست، و از این منظر به طرح ترامپ پاسخ مثبت دادیم.» او تأکید کرد حماس با ۹ بند نخست طرح ترامپ موافقت کرده است. ابومرزوق گفت حماس خواهان مذاکرات درباره جزئیات عقب‌نشینی اسرائیل است.
یک مقام اسرائیلی به آکسیوس گفت نتانیاهو از واکنش ترامپ شگفت‌زده شده است. در مشورت‌هایی که نتانیاهو روز جمعه، پس از پاسخ حماس و پیش از اعلام ترامپ برگزار کرد، تأکید داشت که پاسخ حماس را به‌منزله رد طرح ترامپ می‌بیند. اما تیم مذاکره‌کننده اسرائیل که موضوع گروگان‌ها را پیگیری می‌کند، در واقع پاسخ حماس را مثبت ارزیابی کرده و آن را مسیری برای رسیدن به توافق می‌داند.
طرح ترامپ به حماس ۷۲ ساعت فرصت می‌دهد تا پس از دستیابی به توافق، همه ۲۰ گروگان زنده و بقایای ۲۸ گروگان کشته‌شده را آزاد کند. در مقابل، اسرائیل ۲۵۰ زندانی فلسطینی محکوم به حبس ابد به جرم قتل اسرائیلی‌ها و ۱۷۰۰ فلسطینی بازداشت‌شده در غزه از ۷ اکتبر ۲۰۲۳ به بعد را آزاد خواهد کرد.
ارسال نظر