فائزه هاشمی: تغییرات مدیریتی بدون اصلاحات اساسی نمی‌تواند به بهبود عملکرد منجر شود/ عرب سرخی: در الگوی هزینه کرد کشور باید بازنگری شود/ ساداتیان: دولت منفعل است
به گزارش اقتصادنیوز، نشست هشتاد و ششم کمیسیون توسعه بازرگانی با هدف بررسی و ارائه پیشنهادات پیرامون نحوه اجرای مطلوب مصوبات کمیسیون در دولت محترم و دفتر معاون اول رئیس‌جمهور، و همچنین یافتن راهکارهای توسعه اقتصادی کشور از طریق بهره‌گیری از ظرفیت نخبگان و دانشگاهیان برگزار شد.
در این جلسه، اعضای کمیسیون به بحث و تبادل‌نظر در خصوص نحوه بهبود روند اجرایی مصوبات و بهره‌برداری از توان علمی و تخصصی نخبگان برای ارتقای وضعیت اقتصادی پرداختند. این نشست فرصتی بود برای ارائه پیشنهادات عملی و راهکارهایی مؤثر جهت تقویت تعاملات میان کمیسیون، دولت و نهادهای مختلف اجرایی به‌منظور تسریع در تحقق اهداف توسعه اقتصادی کشور.
محمد صادق مشایخ، رئیس کمیسیون توسعه بازرگانی بنیاد امید ایرانیان، در ابتدای جلسه با تأکید بر اهمیت نقش دانشمندان در ارتقای توان ملی، بهره‌گیری صحیح از ظرفیت علمی کشور را به‌عنوان زیربنای قدرت اقتصادی و توسعه‌ای دانست. او همچنین با اشاره به برخی رویکردهای نادرست در سیاست‌گذاری خارجی، بر ضرورت بازنگری در الگوهای تعاملات اقتصادی و اجتناب از وابستگی‌های غیرکارآمد تأکید کرد.
حیدر مستخدمین حسینی با اشاره به نحوه ابلاغ و انتشار مصوبات کمیسیون توسعه بازرگانی، دو مسیر را مورد تأکید قرار داد. نخست آن‌که بخشی از این مصوبات از طریق رسانه‌ها منتشر و برای صاحب‌نظران و فرهیختگان تشریح شود تا دامنه ارزیابی و نقد تنها محدود به اعضای کمیسیون نباشد. دوم، شیوه ارائه مصوبات به دولت است؛ او با اشاره به تجربه و تخصص خود در حوزه اقتصاد، این پرسش را مطرح کرد که آیا در مجموعه دولت انگیزه کافی برای اعمال اصلاحات وجود دارد یا خیر. وی افزود که به نظر می‌رسد در حال حاضر موانعی برای ایجاد این انگیزه وجود دارد و علت اصلی را در وجود فاصله و ضعف ارتباطی میان لایه‌های مختلف ساختار اجرایی دانست.
افسانه توسلی در سخنان خود بر این نکته تأکید کرد که برای هر مصوبه ابتدا باید میزان امکان اجرایی شدن آن به‌طور واقع‌بینانه بررسی شود. به گفته او، برخی مصوبات در سطح انتزاعی باقی می‌مانند و زمانی اثربخش خواهند بود که از مرحله کلی‌گویی به برنامه‌های عملی قابل اجرا تبدیل شوند. وی افزود که یکی از موانع اصلی اجرای مصوبات، وجود لایه‌های میانی ثابت و غیرمنعطف در ساختار اجرایی است که مانع پیشبرد اصلاحات می‌شوند. به باور او، تا زمانی که این بخش‌ها تغییر نکنند، اجرای مؤثر مصوبات توسعه بازرگانی امکان‌پذیر نخواهد بود.
فیض‌الله عرب‌سرخی در سخنان خود بیان کرد که موضوع توسعه اقتصادی در عمل از جایگاه لازم برخوردار نیست و تأکید کرد که اقتصاد در اولویت تصمیم‌گیری‌ها قرار ندارد.
او همچنین تأکید کرد که برای ایجاد تحول، لازم است در الگوی هزینه‌کرد کشور بازنگری صورت گیرد و اولویت‌بندی مشخص و متناسب با اهداف توسعه‌ای شکل بگیرد. وی افزود که برای تحقق این هدف، ضروری است سیاست‌گذاری‌های فعلی تغییر کند تا امکان تمرکز واقعی بر برنامه‌های اقتصادی فراهم شود.
مهدی عرب‌صادق در ابتدای سخنان خود با اشاره به وضعیت سیاست‌گذاری در کشور، بیان کرد که هماهنگی لازم میان بخش‌های مختلف تصمیم‌گیری وجود ندارد و این ناهماهنگی آثار جدی بر حوزه انرژی گذاشته است.
او با ارائه داده‌هایی درباره ناترازی گاز و برق و همچنین وضعیت آلودگی هوا، تأکید کرد که روند فعلی در این حوزه نشانه‌ای از حرکت به سمت اصلاح ندارد و در صورت ادامه همین مسیر، شکاف‌ها در سال‌های آینده بیشتر خواهد شد.
وی افزود: که با توجه به تخصص خود در حوزه انرژی، پیش‌نیاز اصلاحات، یکپارچگی در تصمیم‌گیری‌های دولت و ایجاد رویکردی هماهنگ و یکسو است؛ در غیر این صورت، برنامه‌های اصلاحی به نتیجه نخواهد رسید.
فائزه توکلی در ابتدای سخنان خود با اشاره به رویدادهای تاریخی، توضیح داد که در دهه‌های گذشته تلاش‌هایی برای تضعیف ساختارهای ملی ایران صورت گرفته است. او با یادآوری این سوابق، حفظ تمامیت سرزمینی و ثبات کشور را از دستاوردهای مهم دوره‌های اخیر دانست و نقش رهبری در صیانت از مرزهای ملی را مورد تقدیر قرار داد.
وی در ادامه به ساختار تصمیم‌سازی اقتصادی پرداخت و تأکید کرد که جایگاه یک نهاد بالادستی و منسجم در حوزه اقتصاد خالی است و ایجاد شورای عالی اقتصاد با رویکرد تخصصی و تکنوکرات می‌تواند به اولویت‌بخشی صحیح به منافع ملی و منافع مردم کمک کند.
وی در ادامه بر ضرورت کاهش دخالت دولت در بخش‌های اقتصادی و تقویت نقش بخش خصوصی تأکید کرد تا زمینه برای افزایش بهره‌وری و رشد پایدار فراهم شود. او بهره‌گیری از ظرفیت‌های ژئو‌اقتصادی کشور، از جمله مسیرهای ترانزیتی و کریدوری، را از فرصت‌هایی دانست که می‌تواند منبع مهمی برای ایجاد درآمدهای پایدار و تقویت جایگاه اقتصادی ایران باشد. وی افزود که استفاده بهینه از این ظرفیت‌ها می‌تواند به تسریع رشد اقتصادی و ارتقای قدرت چانه‌زنی ایران در سطح بین‌المللی کمک کند.
ایرج حسابی در سخنان خود تأکید کرد که مهم‌ترین عامل تغییر در وضعیت کشور، ارتقای نظام آموزش است. به باور وی، هیچ حوزه‌ای به اندازه آموزش و تربیت نیروی انسانی توان ایجاد تحول پایدار در مسیر توسعه اقتصادی و اجتماعی را ندارد. وی بر ضرورت تقویت آموزش در سطوح مختلف و توجه به کیفیت آن به‌عنوان پیش‌زمینه هرگونه اصلاح ساختاری تأکید کرد و افزود که بدون توجه به این مقوله، هیچ‌گونه تغییرات بنیادی در سایر بخش‌ها امکان‌پذیر نخواهد بود.
فائزه هاشمی رفسنجانی در سخنان خود تأکید کرد که تغییرات مدیریتی بدون اصلاحات اساسی در رویکردها نمی‌تواند به بهبود عملکرد منجر شود. او بر لزوم ورود مدیران با دیدگاه‌های نوین و توانمندی‌های جدید تأکید کرد تا ساختار اجرایی بتواند خود را با نیازهای روز کشور و الزامات توسعه اقتصادی هماهنگ کند.
علی‌اصغر مونسان در سخنان خود تأکید کرد که منافع ملی در برخی حوزه‌ها تحت‌تأثیر رقابت‌های غیرسازنده قرار گرفته و این موضوع بر کیفیت تصمیم‌گیری‌ها اثر گذاشته است. او با اشاره به چالش‌های موجود در روابط خارجی، بر ضرورت بازنگری در رویکردهای دیپلماسی اقتصادی و ایجاد فضای بازتر برای حضور مدیران توانمند تأکید کرد. وی به‌عنوان مثال، مسئله آب را از چالش‌های اساسی کشور دانست و توضیح داد که در برخی صنایع از منابع آبی با کیفیت بالا استفاده می‌شود، درحالی‌که امکان بهره‌گیری از آب‌های بازیافتی و خاکستری وجود دارد که می‌تواند فشار بر منابع اصلی را کاهش دهد.
وی همچنین ساختار فعلی سازمان برنامه‌ریزی و بودجه‌ریزی را یکی از مسائل جدی کشور عنوان کرد. به گفته او، گستردگی تعداد طرح‌ها و نبود اولویت‌بندی مشخص باعث می‌شود منابع مالی به صورت پراکنده تخصیص یابد و بسیاری از پروژه‌ها تنها بخش اندکی پیشرفت کنند و در نهایت به دلیل شرایط تورمی عملاً عقب‌گرد داشته باشند. وی افزود که در فرایند تخصیص منابع نیز انسجام و شفافیت لازم وجود ندارد و این موضوع مانع کارآمدی نظام بودجه‌ریزی شده است.
رمضانعلی صادق‌زاده در سخنان خود تأکید کرد که در مواردی که تصمیمات یا اقداماتی برخلاف مصوبات کمیسیون انجام می‌شود، ضروری است کمیسیون به‌صورت رسمی موضع‌گیری و اظهار نظر کند. او بیان کرد که در شرایط فعلی نوعی انفعال مشاهده می‌شود و واکنش مناسبی نسبت به این موارد صورت نمی‌گیرد. به باور او، فعال بودن کمیسیون در اعلام نظر و پیگیری تخطی از مصوبات، برای حفظ اعتبار و اثربخشی تصمیمات امری ضروری است.
سیدجلال ساداتیان در سخنان خود نسبت به رویکردهای اجرایی دولت ابراز نگرانی کردند و عملکرد دولت و تیم‌های اجرایی را منفعل و کمتر از حد انتظار دانست. او تأکید کرد که برای تحقق اهداف توسعه اقتصادی و اجرای مصوبات، دولت باید نقش فعال‌تری ایفا کرده و در اقدام و پیگیری، رویکردی جدی‌تر و مؤثرتر اتخاذ کند.
جعفر توفیقی ضمن قدردانی از اقدامات بنیاد و تلاش‌های صورت‌گرفته در کمیسیون، بر اهمیت بررسی مسیر اجرای مصوبات و پیشنهادات تأکید کرد. وی با بیان اینکه برخی پیشنهادها علیرغم تهیه و تصویب، در مرحله اجرا به نتیجه مطلوب نمی‌رسند، خواستار اختصاص یک جلسه مستقل برای آسیب‌شناسی این مسئله شد. ایشان احتمال داد که بخشی از چالش‌ها می‌تواند ناشی از فاصله میان برنامه‌ریزی و اجرا، واقع‌بینانه نبودن برخی پیشنهادها یا محدودیت در مسیرهای ارتباطی باشد. وی همچنین بر استفاده از دیدگاه‌های جامعه و بهره‌گیری از نظرات مردم در فرآیند تصمیم‌سازی تأکید کرد. در جمع‌بندی جلسه، او ضرورت «برگزاری نشست آسیب‌شناسی دلایل عدم تحقق مصوبات» را به‌عنوان یک اقدام ضروری مورد اشاره قرار داد.
جمع بندی
ضرورت هماهنگی بیشتر میان کمیسیون، دولت و نهادهای اجرایی:
اعضای کمیسیون بر اهمیت تقویت هماهنگی و همکاری میان کمیسیون، دولت و نهادهای اجرایی تأکید کردند. این هماهنگی برای تسریع در اجرای مصوبات و تحقق اهداف توسعه اقتصادی کشور بسیار ضروری است. در این راستا، نیاز به اصلاحات در فرآیندهای ارتباطی و تقویت تعاملات میان بخش‌های مختلف دیده می‌شود.
بهره‌برداری از ظرفیت نخبگان و دانشگاهیان:
بر اهمیت بهره‌برداری از ظرفیت علمی و تخصصی نخبگان و دانشگاهیان کشور به‌عنوان یک عامل اساسی در توسعه اقتصادی تأکید شد. اعضای کمیسیون اذعان کردند که نخبگان می‌توانند نقشی محوری در بهبود فرآیندهای تولیدی، توسعه فناوری و سیاست‌گذاری‌های اقتصادی ایفا کنند. به همین منظور، بر ضرورت تسهیل مشارکت این افراد در فرآیندهای اجرایی و تصمیم‌سازی تأکید شد.
بازنگری در سیاست‌گذاری‌ها و اصلاح رویکردهای اجرایی:
اعضای کمیسیون به ضرورت بازنگری در سیاست‌گذاری‌های اجرایی و اقتصادی اشاره کردند. به باور آن‌ها، بسیاری از رویکردهای موجود نیازمند تغییرات اساسی هستند. در این راستا، پیشنهاد شد که برنامه‌های اجرایی و اقتصادی کشور باید به‌طور منسجم و هماهنگ‌تری طراحی شوند. همچنین، بر لزوم استفاده بهینه از منابع و تخصیص درست آن‌ها تأکید شد. این بازنگری‌ها می‌تواند به تسریع رشد اقتصادی و توسعه پایدار کمک کند.
اولویت‌بندی و شفافیت در تخصیص منابع:
اعضای کمیسیون بر لزوم اولویت‌بندی دقیق‌تر در تخصیص منابع تأکید کردند. بسیاری از پروژه‌ها به دلیل نبود اولویت‌بندی صحیح و پراکندگی منابع با مشکلات اجرایی روبه‌رو هستند. از این رو، تخصیص منابع باید به‌طور شفاف و با رویکردی استراتژیک‌تر انجام شود تا به تحقق اهداف توسعه اقتصادی کمک کند.
در نهایت، اعضای کمیسیون به توافق رسیدند که برای رفع موانع اجرایی و تحقق مصوبات، برگزاری جلسات تخصصی و آسیب‌شناسی بیشتر ضروری است تا به‌طور مؤثر و مستمر روند پیشرفت پروژه‌ها پیگیری شود.
این جلسه، با حضور محمد صادق مشایخ، جعفر توفیقی، فائزه هاشمی رفسنجانی، ایرج حسابی، حیدر مستخدمین حسینی، سیدجلال ساداتیان، علی‌اصغر مونسان، مژگان قنبری، مهدی عرب صادق، رمضانعلی صادق‌زاده، مهندس سید محمد هاشمی اصفهانی، فیض‌الله عرب‌سرخی، فائزه توکلی، محمدحسین مرادی‌زاده، افسانه توسلی، علیرضا نظری راد و عابد مشایخ دیگر اعضای کمیسیون، جلسه برگزار گردید.
ارسال نظر