عدالت معکوس | رئیس جمهور بجای گسترش اینترنت آزاد، دستور سیاهی همه سیم‌کارت‌ها را داد!

به گزارش اقتصادنیوز به نقل از خبرآنلاین، پس از غائله سیم‌کارت‌های سفید، امروز مسعود پزشکیان اعلام کرد که جلوی اینترنت سفید را می‌گیرد. اخیراً به واسطه به‌روزرسانی شبکه اجتماعی ایکس، مشخص شد که برخی کاربران این شبکه اجتماعی از اینترنت بدون فیلتر استفاده می‌کنند. به جز خبرنگاران و اهالی رسانه که به واسطه شغل‌شان به خطوط سفید دسترسی داشتند، مشخص شد که افراد دیگری که تعدادان نیز کم نیست، خط سفید دارند؛ از جمله بسیاری از سیاستمداران و برخی هنرمندانی که ضرورت این دسترسی برای آنها درک ناشدنی بود و همچنین برخی از اکانت‌های موسوم به سایبری.

از تبعیض تا استاندارد دوگانه

برخی مسئولان دولتی که قبلاً گفته بودند برای ورود به شبکه‌های اجتماعی از فیلترشکن و وی‌پی‌ان استفاده می‌کنند، به اینترنت جهانی دسترسی آزاد داشتند. نمونه آن فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت بود که برشی از یکی از مصاحبه‌های او منتشر شد و در آن می‌گفت پسر و عروسش برای او فیلترشکن تهیه می‌کنند. اما اطلاعات شبکه اجتماعی ایکس نشان داد که خانم سخنگو هم اینترنت سفید دارد. مهاجرانی توضیح داده که محدودیت از روی خط او در زمان جنگ ۱۲ روزه برداشته شده است.

هرچند بخشی از واکنش‌های افکار عمومی به استفاده تبعیض‌آمیز از اینترنت بدون فیلتر مربوط می‌شد، بخش دیگری از واکنش‌ها به افرادی بود که طرفدار فیلترینگ بودند اما اینترنت خودشان بدون فیلتر بود. فهرست بلندی از اسامی چهره‌های تندرو مشخص منتشر شد و نشان داد که تندروها حتی به شعارهای خود پایبند نیستند و تنگ کردن عرصه‌های اجتماعی را برای دیگران می‌خواهند و نه برای خود.

سیاستمداران طرفدارا محدودیت که خودشان آزادند

حمید رسایی نمونه‌ای از این افراد بود که چند هفته قبل در یک مناظره تصویری با جلال رشیدی‌کوچی، نماینده سابق مجلس، استفاده از شبکه‌های اجتماعی داخلی را ترویج می‌کرد. در بخشی از این مناظره، رشیدی‌کوچی خطاب به او گفت که شما هم اینترنت سفید دارید، اما رسایی این موضوع را رسماً انکار کرد. بسیاری از سیاستمداران و نماینده‌های مجلس نیز منکر داشتن اینترنت سفید می‌شدند، اما تعدادی از نمایندگان به رسانه‌ها صراحتاً اعلام کردند که از زمان ورود همه نماینده‌ها به مجلس، محدودیت‌های دسترسی به اینترنت جهانی از روی سیم‌کارت‌هایشان برداشته شده است.

نهایتاً امروز، مسعود پزشکیان در مقام رئیس‌جمهور برای آنکه مهر پایانی بر این مناقشه بزند، دستور داد که همه اینترنت‌های سفید به حالت عادی برگردند. این موضوع اگرچه به تبعیض پایان می‌دهد، اما مسئله اصلی همچنان پابرجاست.

آزادی اینترنت در حد وعده ‌و وعید

یکی از وعده‌های صریح و شفاف مسعود پزشکیان در دوره انتخابات ۱۴۰۳، حق دسترسی آزاد به شبکه‌های اجتماعی بود و آشکارا می‌گفت که فیلترینگ را برمی‌دارد. حالا اما در یک سال و چند ماهی که از روی کار آمدن دولت او می‌گذرد، این وعده فقط در ارتباط با پیام‌رسان واتس‌اپ انجام شده و دیگر پلتفرم‌ها مثل تلگرام، اینستاگرام، یوتیوب، شبکه اجتماعی ایکس و … در حد وعده و وعید باقی مانده است.

اطلاعات دقیقی درباره اینکه آیا همه اعضای این شورا هم مشخصاً اینترنت سفید دارند، منتشر نشده است. همین دیروز روزنامه هم‌میهن در مطلبی از پزشکیان خواست که دستور بررسی وضعیت اینترنت افراد شورای عالی فضای مجازی و اعضای خانواده آنها را دهد. اما طبیعتاً وقتی یک نماینده مجلس چنین امکانی دارد، می‌توان نتیجه گرفت که فیلترکنندگان خود به راحتی می‌توانند از پلتفرم‌هایی استفاده کنند که مردم عادی برای ورود به آنها باید منتظر وصل شدن فیلترشکن‌ها باشند.

در همه این مدت، کارشناسان و ناظران بر این عقیده بودند که پزشکیان، از آنجا که پس از رهبری، عالی‌ترین قدرت سیاسی ایران را در اختیار دارد، می‌تواند با یک دستور به وزیر ارتباطات، به این مناقشه مهر پایان بزند و وعده انتخاباتی خود را محقق کند.

اینترنت در گروگان بروکراسی دست‌وپاگیر

دولتی‌ها هم می‌گویند قدرت رئیس‌جمهور به حدی نیست که شخصاً فیلترینگ را بردارد و ترجیح او این است که از طریق سازوکارهای بروکراتیکی مثل شورای عالی فضای مجازی محقق شود. در حالی که شخص پزشکیان رئیس این شوراست و در آن مخالفان آزادی اینترنت حضوری پررنگ دارند و همان چند نفر برای میلیون‌ها نفر تصمیم می‌گیرند.

پزشکیان بالاخره دستور داد اما ...

اما پزشکیان نهایتاً امروز اعلام کرد که با یک دستور، تکلیف اینترنت سفید را مشخص کرده است. او در بخشی از سخنرانی‌اش در مراسم روز دانشجو گفت: «بدترین کاری که الان در این مملکت گرفتار آن هستیم همین فیلترینگ است و همیشه هم این را گفته‌ایم. اما اینکه چگونه باید آن را حل کنیم، بالاخره «چگونه حل کردن» خودش مسئله است. اینکه من دستور بدهم حل شود… اگر قرار بود با دستور حل شود، همان روز اول دستور می‌دادیم حل شود. اکنون که دستور داده‌ایم، رفته‌اند آن‌هایی را که سفید بودند هم سیاه کرده‌اند تا بفهمند آن‌هایی که سیاه هستند چه بلایی سرشان می‌آید. والسلام.»

عدالت معکوس

حال رئیس‌جمهور به جای آنکه دستور دهد با برداشتن فیلترینگ همه مردم سیم‌کارت سفید داشته باشند، دستور داده که همان تعداد اندک که به هر دلیل (از رانت و تبعیض گرفته تا دلایل شغلی) اینترنت آزاد دارند، دسترسی‌شان محدود شود.

طبیعتاً این تصمیم به مذاق کسانی که در شورای عالی فضای مجازی نشسته‌اند و از اینترنت آزاد برخوردارند خوش نمی‌آید. اگر دستور رفع فیلترینگ بدهد، باز هم کام این عده همیشه تلخ می‌شود. اگر هر تصمیم او کام این جماعت را تلخ کند، پس چرا تبعیض یه صورت منفی برداشته شود؟ به عبارت دیگر پزشکیان بجای آنکه تلاش کند مردم ایران از بند و رنج فیلترینگ و مصائب فیلترشکن‌ها رها شوند، دستور سفت و سخت‌تر شدن فیلترینگ را می‌دهد. مشخص نیست پزشکیان با چه منطقی برای از بین بردن تبعیض، به صورت برعکس و منفی آن را از بین برده است و این تلاش و دستورش را چرا برای بهره مندی مردم به کار نبرده است؟ اینجا سوالی مطرح می‌شود: اگر رئیس‌جمهور قدرت دارد دستور بستن اینترنت‌ها را بدهد، آیا نمی‌تواند دستور رفع فیلترینگ را صادر کند؟ اگر هر تصمیم او منافع این جماعت را تهدید می‌کند، چرا عدالت از راه منفی برقرار شود؟