زنِ سیاستمداری که زندگی مردم ایتالیا را تکان داد | چگونه ایتالیا نقش جهانی خود را دوباره تثبیت کرد؟

به گزارش اقتصادنیوز، در سال‌های اخیر، ایتالیا تلاش کرده تا بار دیگر نقش خود به عنوان بازیگری قدرتمند در مناسبات بین‌الملل را تثبیت کند. این کشور تلاش کرده تا سیاست خارجی خود را با انسجامی تازه و شفافیت راهبردی احیا کند.

والبونا زنلی در نشنال اینترست نوشت: در وضعیتی که اروپا تحت تأثیر جنگ تهاجمی روسیه علیه اوکراین به شدت دچار دگرگونی شده است، رم موفق به حفظ جایگاه، اعتبارو نفوذ خود شده است.

در نظام جهانی کنونی که کشورها روزانه زیر فشار رقابت قدرت‌های بزرگ دچار شکاف و چندپارگی می‌شوند، رم با پر کردن خلأهای استراتژیکی که دیگر بازیگران اروپایی از آن عقب کشیده‌اند، قدرت خود را در اتحادیه افزایش داده است.

خبر مرتبط

پشت پرده ولخرجی نظامی اروپا به روایت اکونومیست | روسیه تبدیل به یک «تهدید جنگی مستقیم» برای اروپا شده است

اقتصادنیوز: در نشست ناتو در ماه ژوئن، اعضای اروپایی ائتلاف متعهد شدند که تا سال ۲۰۳۵ هزینه‌های دفاعی خود را از ۲ درصد به ۳.۵ درصد از تولید ناخالص داخلی در بودجه‌ هسته‌ای نظامی افزایش دهند، و ۱.۵ درصد دیگر نیز برای زیرساخت‌های مرتبط با دفاع درنظر بگیرند. از آن زمان، احساس فوریت انجام این روند بیشتر شده است.

وفاداری به امنیت اقتصادی

ایتالیا به رهبری جورجیا ملونی، نخست‌وزیر این کشور، ثباتی دولتی‌ را فراهم کرده که نقشی اساسی در تقویت اعتبار این کشور به‌عنوان شریکی قابل اتکا، ایفا کرده است؛ به‌ویژه در شرایطی که پایتخت‌های مهم اروپا با فضای ابهام و عدم قطعیت مواجه هستند.

در طی سه سال گذشته، دولت ملونی به اصول بنیادی امنیت و رفاه اقتصادی ایتالیا وفادار مانده است؛ از اتکای روشن به آمریکا به‌عنوان مهم‌ترین ضامن امنیت ایتالیا در قالب ناتو گرفته تا پایبندی به همگرایی اروپایی و بازار واحد، و حمایت از ثبات نظمی چندجانبه که بر پایه قواعد و قوانین بین‌المللی بنا شده است.

سیاست خارجی ملونی بر چه اصلی استوار است؟

سیاست خارجی ایتالیا در دوران نخست‌وزیری جورجیا ملونی، بازتاب‌دهنده چرخشی روشن به‌سوی یک رویکرد واقع‌گرایانه و امنیت‌محور است؛ رویکردی که به‌شدت تحت تأثیر شوک راهبردی ناشی از جنگ در اوکراین شکل گرفته است. رم با موضعی قاطع و پایدار از کی‌یف حمایت می‌کند و با صراحت تجاوز مسکو را محکوم کرده است. اتخاذ چنین موضعی ، با وجود احتمال برخی هزینه‌های سیاسی، ایتالیا را در صف دفاع از حقوق بین‌الملل قرار داده است.

بازتعریف رابطه با چین

در همین چارچوب، دولت ایتالیا روابط خود با چین را نیز مورد بازنگری قرار داده است. رم به‌صورت دیپلماتیک از ابتکار «کمربند و جاده چین» فاصله گرفته و به صورت همزمان، امنیت زنجیره‌های تأمین، تاب‌آوری اقتصادی و پیوندهای راهبردی را در اولویت قرار داده است؛ بی‌آنکه مناسبات اقتصادی دو کشور آسیب ببیند.

بازگشت فعال به مدیترانه، بالکان و قفقاز

موضع فعال‌تر ایتالیا در قبال روسیه و چین، با افزایش حضور و نقش‌آفرینی در حوزه‌های پیرامونی همراه بوده است. رم در منطقه مدیترانه و بالکان غربی جایگاه راهبردی خود را احیا کرده و با پیشبرد همگرایی یورو-آتلانتیک منطقه، به بازیگری موثر در حل منازعات محلی، تقویت توسعه اقتصادی و تاب‌آوری دموکراتیک، تبدیل شده است.

ایتالیا همچنین از طریق همکاری‌ در زمینه انرژی در چارچوب اتحادیه اروپا، به‌گونه‌ای کم‌سروصدا اما مؤثر، به گسترش نفوذ خود در قفقاز پرداخته و به ثبات این منطقه کمک کرده است.

از سویی، رویکرد ایتالیا در قبال خاورمیانه راهبردی عمل‌گرایانه و مبتنی بر کاهش تنش بوده و هماهنگی با شرکای فرا‌آتلانتیک را دنبال می‌کند.

آفریقا؛ ستون کلیدی سیاست خارجی جدید ایتالیا

قاره آفریقا یکی دیگر از ارکان اصلی در سیاست خارجی ایتالیا به‌شمار می‌رود. رم از طریق طرح ماتئی، به دنبال ایجاد مشارکت‌های بلندمدت در حوزه‌های انرژی، مهاجرت، زیرساخت و توسعه اقتصادی است. همچنین، رم بر ضرورت شکل‌گیری یک رویکرد ساختارمند و راهبردی‌تر اروپایی نسبت به آفریقا تأکید می‌کند؛ رویکردی که در قالب ابتکاراتی مانند دروازه جهانی اتحادیه اروپا دنبال می‌شود.

پیشگام خلاقیت در اتحادیه اروپا

از سویی، ارزش راهبردی ایتالیا به نقش این کشور به‌عنوان «پیشگام سیاست‌گذاری» در اتحادیه اروپا برمی گردد. رم دانش خود از منطقه‌ را به ابتکاراتی قابل لمس تبدیل کرده و در شکل‌دهی به دستورکار راهبردی اروپا، سهمی روزافزون ایفا می‌کند.

کریدورهای نوین اقتصادی

فضای جهانی امروز که با چندپارگی ژئوپلیتیک و جغرافیای تازه‌ای از پیوندهای ارتباطی تعریف می‌شود، دولت ملونی به‌طور هوشمندانه از جایگاه طبیعی ایتالیا به‌عنوان پلی ارتباطی میان اروپا، مدیترانه و اوراسیا استفاده می‌کند. رم با استفاده از کریدورهای اقتصادی و زیرساختی، انرژی و اتصال دیجیتال به‌عنوان ابزار نفوذ و توسعه، به یکی از پیشگامان اروپا در ایجاد طرح «اتصال راهبردی» تبدیل شده است. این کشور با حمایت فعال از پروژه بزرگ کریدور اقتصادی هند–خاورمیانه–اروپا (IMEC) ، همزمان مشارکت ایتالیا با هند را نیز در موازنه جدید قدرت جهانی تقویت کرده است.

زیرساخت اقتصادی به مثابه ابزار ژئوپلیتیک

کریدور IMEC تنها یک پروژه عمرانی نیست، بلکه ابتکاری ژئوپلیتیکی برای تقویت پیوندهای راهبردی میان اروپا، خاورمیانه و منطقه هند–پاسیفیک است. این طرح با هدف ایجاد تنوع در مسیرهای حیاتی، کاهش وابستگی‌های راهبردی و ایجاد چارچوبی اروپایی و فر‌آتلانتیک طراحی شده و به‌عنوان جایگزینی جدی برای ابتکار کمربند و جاده چین مطرح است.

در همین مسیر، ایتالیا سرمایه‌گذاری‌های جدیدی را در بنادر آدریاتیک، به‌ویژه بندر تریسته، آغاز کرده است. از سویی، ایتالیا نقش تاریخی مدیترانه را به‌عنوان دریای میانی که اقیانوس اطلس را به حوزه هند–پاسیفیک پیوند می‌دهد، دوباره زنده کرده است.

تامین منابع مالی جدید

ستون فقرات بازگشت پرقدرت ایتالیا به صحنه جهانی به ایجاد پایه‌های اقتصادی مستحکم‌ و تقویت اعتبار مالی برمی‌گردد.

کاهش فاصله بازده اوراق قرضه ایتالیا به ۶۷ واحد پایه، که کمترین میزان در پانزده سال گذشته است، نشان‌دهنده بازنگری دولت در ارزیابی ریسک کشور است. این امر هزینه پرداخت بدهی‌ها را کاهش داده و منابع مالی تازه‌ای را برای سرمایه‌گذاری به‌ وجود آورده است.

همچنین با ارتقای رتبه اعتباری ایتالیا توسط مؤسسه مودیز، جایگاه این کشور به‌عنوان بازیگری باثبات‌تر و قابل پیش‌بینی‌تر در منطقه یورو تقویت شده است.

رکورد تاریخی صادرات شکست!

در سال ۲۰۲۴، صادرات ایتالیا به رکورد تاریخی بیش از ۷۱۷ میلیارد یورو رسید؛ رقمی که بار دیگر جایگاه این کشور را به‌عنوان دومین قدرت صنعتی اروپا را تثبیت می‌کند. این موفقیت در حالی به‌دست آمد که صادرات، حدود ۳۰ درصد از تولید ناخالص داخلی ایتالیا را تشکیل می‌دهد.

همزمان، سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در این کشور ۵ درصد افزایش یافته است؛ رشدی که برخلاف روند کاهشی دیگر کشورهای اروپایی است.

پیوند اقتصادی با آمریکا

روابط تجاری و سرمایه‌گذاری میان آمریکا و ایتالیا، ستون حیاتی اقتصاد ترنس آتلانتیک به‌شمار می‌رود. تجارت دوجانبه دو کشور در سال ۲۰۲۴ به رکورد ۱۳۸ میلیارد دلار رسید و صادرات به آمریکا حدود ۱۰ درصد از کل صادرات ایتالیا را شامل می‌شود.

سرمایه‌گذاری مستقیم ایتالیا در آمریکا به حدود ۵۰ میلیارد دلار رسیده و بیشتر در حوزه‌های تولید صنعتی، انرژی، صنایع غذایی و فناوری اطلاعات متمرکز است. در مقابل، سرمایه‌گذاری آمریکا در ایتالیا نیز قابل‌توجه است؛ رقمی در حدود ۱۲۵ میلیارد دلار موجودی سرمایه‌گذاری و نزدیک به ۱۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری جدید تنها در سال ۲۰۲۴.

این جریان‌های دوطرفه از اشتغال، نوآوری و تحقیق و توسعه در هر دو سوی اقیانوس اطلس پشتیبانی می‌کند، حتی در شرایطی که سرمایه‌گذاری خارجی در کل اروپا رو به کاهش است.

اقتصاد قدرتمند، سیاست خارجی فعال

در مجموع بنیان‌های اقتصادی مستحکم‌، اعتبار راهبردی ایتالیا را تقویت کرده و زیربنای سیاست خارجی فعال‌تر این کشور را شکل داده است. چالش اصلی کنونی، تبدیل این شتاب به رشد پایدار بلندمدت و ایجاد فرصت‌های بیشتر برای شهروندان از طریق متنوع‌سازی بازارها و گسترش حضور ایتالیا در اقتصادهای نوظهور است.

در نظام بین‌المللی چندپاره و رقابتی امروز، نقطه قوت اصلی ایتالیا در توانایی این کشور برای ادغام سیاست خارجی، امنیت و توسعه اقتصادی، در یک راهبرد منسجم نهفته است.

ملونی و پل ترنس‌آتلانتیک

از جنگ اوکراین و هزینه‌های دفاعی اروپا گرفته تا روابط تجاری میان اتحادیه اروپا و آمریکا، جورجیا ملونی همواره رویکردی یکپارچه را اتخاذ کرده است. او با استفاده از روابط نزدیک خود با رئیس‌جمهور آمریکا، دونالد ترامپ، جایگاه رم را به‌عنوان پلی برای ترنس‌آتلانتیک و تقویت‌کننده اقدام جمعی اروپا تثبیت کرده است.

ایتالیا به‌عنوان متحدی قابل اعتماد در ناتو، و همچنین پلی میان اروپا و مدیترانه، با حمایت از دستورکار منسجم ترنس‌آتلانتیک، توان واشنگتن را برای ایجاد ثبات در مناطق مختلفی چون اروپای شرقی، خاورمیانه و آفریقا را، تقویت می‌کند.