چرا کارت سوخت نباید حذف شود؟

سامانه کارت هوشمند سوخت، بزرگترین طرح آی تی در منطقه خاورمیانه است که همسو با اهداف دولت الکترونیک شکل گرفته است و توزیع سهمیه‌های بنزین تنها یکی از وظایف آن بوده است. یکی از موضوعاتی که هم‌زمان با تک‌نرخی‌شدن بنزین در سطح افکار عمومی‌ و رسانه‌ها مطرح شده، احتمال حذف کارت‌های هوشمند سوخت در شرایط جدید توزیع بنزین در کشور است. در هفته‌های اخیر، بارها مسئولان ارشد وزارت نفت، ستاد مدیریت حمل‌و‌نقل و سوخت کشور و ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز در مصاحبه‌ها یا یادداشت‌های جداگانه‌ای تاکید کرده‌اند که کارت هوشمند سوخت باید حفظ شود.

 15 تیرماه نیز علیرضا فیض‌بخش، رئیس ستاد مدیریت حمل و نقل و سوخت در مصاحبه با یکی از خبرگزاری‌ها گفت: «ما معتقدیم که سامانه هوشمند سوخت باید باقی بماند و در حال کار روی این مساله و ارائه پیشنهاداتی به دولت هستیم که این اتفاق یعنی حفظ کارت سوخت بیفتد». با وجود این، دلایل اصرار دولت برای حفظ این کارت‌ها برای مردم هنوز شفاف نشده است که در ادامه به آنها اشاره خواهیم کرد. مهم‌ترین مزایای استفاده از کارت هوشمند سوخت عبارتند از:

1- افزایش شفافیت اطلاعات در حوزه های سوخت و حمل و نقل: کارت هوشمند سوخت، بازار عرضه و تقاضای بنزین را شفاف کرد. این موضوع نیز مانع مهمی بر سر راه قاچاق بنزین ایجاد نمود و موجب کاهش شدید آن شد. همچنین کارت هوشمند سوخت بانک به روزی از اطلاعات خودروها و موتور سیکلت ها و مالکین آن‌ها و میزان مصرف هر یک به تفکیک را برای دولت فراهم کرد. به عبارت دیگر، استفاده از کارت هوشمند سوخت موجب شد برای اولین بار آمار و اطلاعات مناسب و دقیقی درباره میزان و نحوه مصرف بنزین خودروهای شخصی و عمومی در اختیار متولیان امر قرار گیرد که با حفظ این سامانه، این اطلاعات ارزشمند به روز می شود.

2- زیرساخت مناسب مدیریت مطلوب مصرف بنزین در شرایط عادی و بحرانی: تا پیش از سال 86، اطلاعی از وضعیت دقیق مصرف بنزین در دسترس دولت نبود و به همین دلیل، دولت نمی‌توانست سیاست جزئی درباره مصرف بنزین را اعمال کند. اما کارت هوشمند سوخت سطح جدیدی از دانایی سیستماتیک را ایجاد کرد و به دولت این توانایی را داد که بتواند سیاست‌های قیمتی برای مصارف مختلف، خودروهای مختلف و زمان‌های متفاوت را برای بنزین اعمال کند. به عبارت دیگر، با توجه به شفافیت اطلاعات ایجاد شده در حوزه های سوخت و حمل و نقل و همچنین مدیریت جامع اطلاعات و داده کاوی و تجزیه و تحلیل آن‌ها، امکان مدیریت مطلوب بنزین در شرایط بحرانی تحریم آن در نیمه دوم دهه 80 فراهم شد. در نتیجه، بدون ایجاد اختلال جدی در حمل و نقل کشور و زندگی مردم، مصرف کنندگان به رعایت محدوده مجاز مصرف ترغیب شدند و روند افزایشی مصرف بنزین کشور کنترل و متوقف شد و تهدید کشورهای غربی مبنی بر تحریم صادرات بنزین به ایران بی اثر گردید.

به صورت خلاصه، لازم است کارت هوشمند سوخت حفظ شود تا بازار عرضه و تقاضای بنزین همچنان شفاف باقی باشد، زیرا دولت نیازمند حفظ «دانایی» خود درباره وضعیت عرضه و تقاضای بنزین در کشور است (1) تا «توانایی» کنترل قاچاق بنزین و مدیریت مطلوب مصرف آن در شرایط مختلف در سال‌های آتی را داشته باشد.

پی نوشت:
(1): این دانایی در ازای پرداخت هزینه قابل توجه مادی برای میلیون‌ها وسیله نقلیه و هزاران پمپ بنزین در اقصی نقاط کشور و هزینه‌های سیاسی و اجتماعی و آزمون و خطاهایی که تعدادی از خانوارها را مدت کوتاهی دچار مشکل کرد، حاصل شده است.