شلیک روحانی به وعده های پوچ
رئیس‌جمهور در روزی که چهره اصلی مناظره بود همچنین از محسنات و دستاوردهای دولتش گفت تا نشان دهد بیشتر برای ارائه گزارش به مردم آمده است تا پاسخ به موهومات رقبا!دست راست او هم تغییر تاکتیک داده بود. اسحاق جهانگیری مشخصا تلاش می‌کرد به تبعیت از رئیسش گزارش کار بدهد تا زمان خود را صرف پاسخ به ادعاها نماید. او به نظر می‌رسید در اقدامی هماهنگ شده سعی می‌نمود در حاشیه قرار گیرد و حسن روحانی در مرکز توجه باشد. این تکنیک حاوی یک نکته مهم بود؛ اسحاق در هماهنگی کامل با حسن روحانی است.
نکات کلیدی مناظره
همانند مناظره اول، مناظره دیروز نیز با حملات شهردار تهران آغاز شد. او باز هم یک خبر تکذیب شده را ابزار قرار داد تا روحانی را تخریب نماید. در واقع اگرچه ماجرای پوشاک قاچاق از سوی مراجع ذیصلاح رد شده بود اما قالیباف بی‌توجه به آن پرداخت. در موضوع سیاست خارجی غالب کاندیداها از برجام دفاع کردند اما نکته آنجا بود که این افراد تا قبل از مناظرات مخالف توافق هسته‌ای بودند اما مقابل مردم تغییر موضع داده بودند! همین موضوع باعث کنایه به هنگام حسن روحانی به قالیباف و رئیسی شد. رئیس‌جمهور ماجرای بنرهای ضدبرجامی شهرداری را به قالیباف یادآوری کرد و به رئیسی گفت از سیاست خارجی چه می‌داند؟!
حسن روحانی در ادامه مناظره به ماجرای کپی‌های قالیباف هم اشاره کرد. او بیان نمود چرا از جنبش وال استریت آمریکا کپی برداری کرده است. رئیس‌جمهور چنین کپی‌برداری‌هایی را ناشیانه دانست. او البته با لحن توام با طنز این موضوع را به شهردار تهران یادآور شد و در پایان هم تاکید کرد که وی رئیس‌جمهور 100 درصد مردم است نه 4 درصد ادعای شهردار.
هماهنگی اصولگرایان
یکی از نکاتی که در مناظره دوم بسیار به چشم می‌آمد هماهنگی کاندیداهای اصولگرا بود. در واقع محرز بود که سه کاندیدای اصولگرا پیش از برگزاری مناظره در جلساتی مشخص نموده بودند که از کجا و چگونه به دولت و حسن روحانی حمله کنند. بر همین اساس نیز دیروز حسن روحانی حتی از سوی میرسلیم که تا پیش از این آرام بود و رئیسی که تهاجمی نطق نمی‌کرد مورد حمله قرار گرفت تا جلسه مناظره به معرکه تخریب دولت تبدیل شود.
به نظر می‌رسد برگزاری مناظره‌های گروهی به این سبک و سیاق فرصتی را مهیا ساخته است که کاندیداهای اصولگرا فقط بتازند بدون آنکه برنامه‌ای ارائه دهند و از سوی دیگر رئیس‌جمهور فرصتی برای پاسخگویی نداشته باشد. اما به هر حال دیشب رئیس‌جمهور از این معرکه گریخت.
آقای معاون اول به جای آنکه بداهه سخن بگوید از روی یک نوشته نطق نمود. او به کرات به مردم یادآوری کرد که اگر راه این دولت ادامه پیدا نکند چه می‌شود و اگر این راه تداوم یابد ایران به کجا خواهد رسید. همین موضوع مورد اعتراض رئیسی قرار گرفت و آن را «رقیب هراسی» اطلاق کرد. اما در پایان جهانگیری مجددا بر این موضوع تاکید کرد و گفت که انتخاب بین گزینه بد و بدتر نیست بلکه بین راه و بی‌راه است. همین سخن را نیز حسن روحانی به نوع دیگری تکرار کرد و تاکید نمود که مردم باید انتخاب کنند که آرامش و صلح می‌خواهند یا تشنج و درگیری.
حمایت مجدد قالیباف از احمدی‌نژاد
شهردار تهران در بخشی از مناظره مجددا از احمدی‌نژاد حمایت کرد. او گفت که رئیس دولت قبلی به جوانان اعتماد کرد و از سیاست‌های او در این زمینه استفاده می‌نماید. لازم به ذکر است یکی از جوانانی که در دولت احمدی‌نژاد ظهور و بروز داشت مهردادبذرپاش بود که در انتخابات 94 مغلوب اصلاح طلبان شد.
مردم چه گفتند؟
برآورد کلی از بازتاب دومین مناظره در میان مردم دشوار است و نیاز به نظرسنجی‌های دقیق و علمی دارد. اما از فضای مجازی می‌توان استنباط کرد که رئیس‌جمهور حسن روحانی به نسبت مناظره قبل در شرایط بهتری قرار گرفته و توانسته از دام و میدانی که اصولگرایان طراحی نموده بودند کمی فاصله بگیرد. گزیده‌ای از متن مناظره بدین شرح است:
پاسخ نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری
به مدیریت مسائل سیاسی و فرهنگی روز گذشته اسحاق جهانگیری، حجت‌الاسلام ابراهیم رییسی، سیدمصطفی هاشمی‌طبا، محمدباقر قالیباف، سیدمصطفی آقا میرسلیم و حجت‌الاسلام حسن روحانی دومین مناظره خود را با موضوع سیاسی- فرهنگی برگزار کردند. محمدباقر قالیباف در دومین مناظره زنده تلویزیونی اولین فردی بود که به سوال مجری پاسخ داد. او در جواب به سوالی درباره بر رشد علمی و کیفیت آموزش و نوآوری در نظام آموزش کشور و آموزش عالی گفت: اتفاقی در هفته گذشته بین این دو مناظره
رخ داد و آن کشف محموله چند تنی کالای قاچاق است. به هر حال محموله مشکوک که چند تن پوشاک بود، کشف شد و در دو روز کارش انجام شد. سوال این است که در یک وزارتخانه‌ای که آموزش و پروش است و مسئولیت آموزشی بر دوش دارد، این رفتار به گونه‌ای است که واردات غیرقانونی و غیرضروری انجام می‌دهد.
روحانی: در جامعه‌ای که در دانشگاه با آجر از نماینده مجلس استقبال می‌شود نمی‌توان امید تعالی داشتحجت‌الاسلام حسن روحانی در پاسخ به اظهارات محمدباقر قالیباف گفت: ما اگر می‌خواهیم مسئله فرهنگ جامعه و آموزش را بالا ببریم باید به زیربناها توجه شود.
او ادامه داد: اولین زیربنا اخلاق است و اخلاق از اینجا ناشی می‌شود که حق‌الناس را رعایت کنیم و حقوق مردم را زیر پا نگذاریم. اگر کسی تخلف کرده است، چه کسی باید بگوید؟ در نهایت محکمه است یا نه؟ و اگر قرار است محکمه آن را بگوید چطور آقای قالیباف در یک برنامه زنده تلویزیونی به یک وزیر اتهام ناروا می‌زند.او با بیان اینکه اگر می‌خواهیم در جامعه آموزش و پرورش تحقیق و پژوهش جلو برود، باید آزادی باشد، اظهار داشت: اگر آزادی نباشد چطور جوانان ما می‌توانند به پیشرفت اساسی برسند؟ وقتی یک دانشگاه در شیراز نماینده‌ای را دعوت میکند و برخی ها مانع می‌شوند و با آجر جلوگیری می‌کنند، درچنین جامعه‌ای، آیا می‌توانیم تعالی داشته باشیم؟
میرسلیم: بدون نقد هیچ پیشرفتی میسر نمی‌شود
سید مصطفی آقا میرسلیم در دومین مناظره زنده تلویزیونی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه باتوجه به ضرورت حفظ وحدت ملی و انسجام ملی چه نوع تعاملی را با احزاب و جریانات مختلف مخالف قائل هستید و تا چه اندازه دولت شما از نقد‌پذیری و تضارب آراء در جامعه برخوردار خواهد بود، عنوان کرد: دولت یازدهم در مقابل منتقدانش از صفاتی همچون غیرانسانی، تخریب‌گر، بزدل، به جهنم، عصر حجری، هوچی‌باز، بی‌شناسنامه و بی‌سواد یاد می‌کنند. با گفتن چنین عباراتی منتقد جرات سخن گفتن نخواهد داشت و کشور پیشرفت نمی‌کند.
روحانی: همه باید از حقوق یکسان برخوردار باشند
حجت‌الاسلام والمسلمین حسن روحانی در پاسخ به اظهارات سیدمصطفی میرسلیم با بیان اینکه وقتی در کشور ما برخی از افکار به رسمیت شناخته نمی‌شوند و نمی‌گذاریم احزاب عادلانه فعالیت کنند، اظهار داشت:...در این انتخابات چه کسانی در فضای مجازی آزادانه عمل می‌کنند و چه کسانی به بهانه‌های مختلف باید پاسخگو می‌شدند، این گونه می‌خواهیم در جامعه عدالت‌گستری کنیم.این نامزد انتخابات ریاست جمهوری با بیان اینکه اگر می‌خواهیم به شرایط سیاسی مطلوبی برسیم همه گروه‌ها باید از حقوق مساوی برخوردار باشند، تصریح کرد: آیا همه اقوام و اقلیت‌ها از حقوق مساوی برخودار هستند، آیا در کشور ما همه اقوام و اقلیت‌ها دارای حقوق مساوی هستند؟
برجام یک سندملی است که همه باید به آن احترام بگذارند
حجت‌الاسلام سید ابراهیم رییسی در دومین مناظره زنده تلویزیونی در پاسخ به سوالی درباره اینکه چه راهکاری برای حفظ حقوق ملت ایران در موضوع هسته‌ای و رفع تحریم‌ها با توجه به توافق برجام خواهید داشت و چگونه از نقض حقوق ملت ایران توسط آمریکا و دولت‌های آمریکایی جلوگیری خواهید کرد؟ گفت: برجام یک توافقی است که بر اساس مذاکرات به وجود آمده است و آنچه دولت در فرایندی که طی شده با تمام اشکالاتی که دارد و رسانه‌های گروهی هم بارها به این موضوع اشاره کرده‌اند به وجود آمد ولی این یک سند ملی است و باید به آن احترام بگذاریم.
قالیباف: امروز در اجرای برجام چه کردید؟
قالیباف نیز در رابطه با برجام و حفظ دستاوردهای هسته‌ای گفت: تحریم و این قرارداد برجام موجود حتما یک سندی است که مورد احترام همه دولت‌ها خواهد بود و طبیعتا طرف مقابل هم مکلف است که به عهد خودش عمل کند. نکته‌ای که مهم است امروز در اجرای برجام چه کردید؟او ادامه داد: نکاتی را آقای رییسی بیان کردند در اجرای برجام آثارش برای مردم ما چه بوده؟ امروز از مردم وقتی سوال می‌کنیم آیا روزی که برجام در دستور کار بود معنی‌اش این بود که گشایشی در کار اقتصادی صورت می‌گیرد ولی این اتفاق نیفتاده است.
روحانی: اگر برجام را قبول دارید چرا در تهران بیلبورد زده و به مذاکره کنندگان فحاشی کردید
حجت‌الاسلام حسن روحانی نیز در پاسخ به اظهارات سیدابراهیم رییسی با بیان اینکه اگر برجام توافقی مورد قبول است چرا در سراسر تهران بیلبورد زدید و به مذاکره‌کنندگان ما فحاشی کردید، اظهار داشت: همانطور که گفتید مذاکرات همانند جنگ بود،در پشت این جنگ چه کردید؟ به مردم بگویید چرا به مذاکره‌کنندگان توهین کردید و چه حرف‌های نامربوطی زدید و همانند دشمنان ایران مانند وهابیون سعودی، صیهونیست‌ها و تندروهای امریکایی حرف می‌زدید. امروز مردم باید بدانند که این توافق با زحمت فراوان
به دست آمده است.
رئیس جمهور با بیان اینکه با برجام تمام تحریم‌های هسته‌ای برداشته شده است، تصریح کرد: اگر تحریمی باقی مانده است، به مردم بگویید چه تحریمی باقی مانده است. ما تحریم‌های متنوعی داریم. اگر برجام نبود، نفت ما به جای ۲ میلیون بشکه صادرات، به ۲۰۰ هزار بشکه می‌رسید و تمام وعده‌هایی را که امروز می‌دادید و برنامه‌هایی هم برای آن وجود ندارد، چگونه اجرایی می‌کردید؟
جهانگیری: اسکار فرهادی او را به نمادی از فرهنگ ایران تبدیل کرد
جهانگیری در نقد سخنان‌ها‌شمی‌طباء گفت: فکر می‌کنم ما در زمینه سیاست خارجی نیازمند این هستیم از تمام ظرفیت کشور استفاده کنیم که وزارت خارجه به عنوان مرکز اصلی، مسئولیت روابط خارجی کشور را برعهده دارد باید جهت‌گیری‌ها مرتبط با امنیت و منافع ملی در سیاست خارجی باشد اما در کنار دیپلماسی رسمی باید به دیپلماسی عمومی نیز توجه کنیم. در اقشار مختلف جامعه افرادی هستند که قادرند در دیپلماسی عمومی شرکت کنند. هنرمندان ما باید در صحنه بین‌المللی بدرخشند و ما باید به هنرمندانی که در صحنه بین‌المللی می‌درخشند افتخار کنیم. فرهادی یک فرد است که در اسکار جایزه می‌گیرد اما همین جایزه او را تبدیل میکند به یک نمادی از فرهنگ ایران.
روحانی: در این دولت از اهرم سیاست خارجی مجددا استفاده شد
حجت‌الاسلام والمسلمین حسن روحانی در پاسخ به اظهارات سیدمصطفی‌ها‌شمی‌طبا گفت: ما باید بتوانیم از قدرت دپیلماسی هم برای امنیت و ثبات کشور و منطقه استفاده کنیم و هم قدرت سیاسی و اقتصادی‌مان را افزایش دهیم.
او با بیان اینکه در این دولت از اهرم سیاست خارجی مجددا استفاده شد، اظهار داشت: سال‌ها از این اهرم استفاده نمی‌شد و از آن بهره‌برداری نمی‌شد. در مذاکرات هسته‌ای توانستیم حق‌مان را به کرسی بنشانیم. کسی باور نمی‌کرد که این مسئله محقق شود. همه می‌گفتند اگر توافق به ثمر برسد، پی ام دی را چه می‌خواهیم بکنیم. ما متهم هستیم اما دیدیم این مسائل حل شد و آژانس اعلام کرد همه مسئله‌های گذشته حل شده و پرونده بسته شده است.
جهانگیری: ریاست جمهوری محل کار آموزی سیاستمداران ناکارآمد نیست
اسحاق جهانگیری در دومین مناظره زنده تلویزیونی در پاسخ به سوالی درباره اینکه کشور ایران امن‌ترین و قدرتمندترین کشور منطقه است برنامه و راهکار شما برای استمرار و استحکام و توسعه قدرت دفاعی و امنیت کشور اسلامی ایران چیست، گفت: باید جلوی ماجراجویی دوباره را گرفت. جایگاه ریاست جمهوری محل کار آموزی سیاستمداران ناکارآمد نیست اقتصاد مردم باید حفظ شود و مردم دیگر تحمل تنش و دعوا را ندارند مردم عزیز این مناظره را با خانواده ملاحظه می‌کنید می‌خواهید فردای فرزندان شما چگونه باشد؟ محدودیت می‌خواهید یا آزادی تنش می‌خواهید یا آرامش، یک لحظه رای می‌دهید آینده کشورتان رقم می‌خورد.
روحانی: اگر وضعیت دولت قبل برای جوانان خوب بود پس چرا اشتغال صفر بود
حجت‌الاسلام حسن روحانی درباره اظهارات اسحاق جهانگیری گفت: این ادعا که وضعیت جوانان ما در دولت قبل بهتر بود، پس چرا در ده سال اشتغال‌مان صفر بود و چرا در زمینه شرکت‌های دانش‌بنیان اقدامی نشد. امروز سه هزار شرکت دانش‌بنیان فعال شدند و این قدرت تکنولوژیک ماست. صدهزار شغل در زمینه شرکت‌های دانش‌بنیان ایجاد و صادرات ما در زمینه‌های مختلف بیشتر شده است.
جهانگیری: کسانی که ظریف را تضعیف می‌کردند امروز با برجام عکس یادگاری می‌گیرند
جهانگیری در جمع بندی سخنان خود گفت: وعده‌ها‌ی تو خالی باعث می‌شود که مردم به کارآمدی نظام بدبین شوند. فرار به جلو فایده ندارد کمی به عقب برگردیم سوابق را ببینیم. روزی در همین بیلبورد‌ها برای تضعیف آقای ظریف و همراهانش تهمت می‌زدند. اما امروز با برجام عکس یادگاری می‌گیرند. سیاست‌های گذشته باعث مهاجرت نخبگان شد.
روحانی: باید مردم‌فریبی را کنار گذاشته و واقعیات را به مردم بگوییم
حسن روحانی در ادامه این نشست در پاسخ به انتقادات گفت: آنهایی که شعار رشد ۲۶ درصدی داده‌اند، مگر این مسئله شدنی است؟ مگر می‌شود رشد ملی را در چند سال ۲.۵ برابر کرد. این شعارها واقعی است یا توخالی؟ کجای دنیا این اتفاق رخ داده است که ما هم آن کار را بکنیم.
رئیس دولت یازدهم با بیان اینکه باید مردم‌فریبی را کنار گذاشته و واقعیات را به مردم بگوییم، خاطرنشان کرد: چه دولتی برای موسیقی اقدام کرد. ارکستر ملی و سنفونیک را چه دولتی انجام داد و کدام دولت آن را راه‌اندازی کرد؟ کدام دولت خانه سینما را راه‌اندازی کرد؟ کدام دولت هنرمندان را امیدوار کرد.
حسن روحانی همچنین در دومین مرحله از دومین مناظره زنده تلویزیونی در پاسخ به این سوال که با عنایت به ضرورت گسترش فرهنگ ساده‌زیستی، اگر رییس جمهور شدید، تا چه اندازه سطح کابینه شما در سطح اقشار متوسط جامعه خواهد بود، با بیان اینکه عده‌ای در گذشته در شعار، لباس ساده‌زیستی پوشیدند و بعد مشاهده کردیم بزرگترین فسادها رخ داد، اظهار داشت: در گذشته دیدیم که چه فسادهایی صورت گرفت. عده‌ای خود را ساده‌زیست معرفی کردند و گفتند می‌خواهیم از اموال ملت ایران حراست کنیم ولی به دلیل بی‌توجهی ۲ میلیارد از اموال این ملت از بین رفت در حالی که برای خارج کردن آن پول ۱۰ ماه وقت داشتیم./ایلنا
