قراردادهای EPC چیست؟

به طور خیلی خلاصه در پاسخ به پرسش قراردادهای EPC چیست؟ می­توان گفت قراردادهای مهندسی، تدارکات و ساخت ("قرارداد EPC")، که گاهی اوقات به عنوان "قرارداد کلید در دست" (به معنی حد اعلای سپردن مسئولیت به پیمانکار) شناخته می­شود، یک قرارداد ساخت است که در آن پیمانکار ("پیمانکار EPC") مسئولیت طراحی، تدارکات، ساخت، راه اندازی و تحویل یک پروژه را بر عهده دارد. در این متن همه چیزهای لازم برای آشنایی با این نوع قراردادها اعم از تعریف، ذکر ویژگی­ها، انواع و روش­های پرداخت آن تبیین شده است.

برای انجام یک پروژه، انواع گوناگونی از قراردادها وجود دارد که می­تواند بین طرفین بسته شود، از این جهت کارفرمایان، پیمانکاران و مشاوران همواره به دنبال آن هستند تا از بهترین و بهینه ­ترین نوع قرارداد، برای پیش برد عملیات یک پروژه استفاده کنند. با توجه به پیچیدگی و هزینه بالا پروژه­های و ترویج رویکردهایی مانند مدیریت ریسک و مدیریت دانش در اجرا و مدیریت پروژه­ها،  لزوم استفاده از قرارداد EPC مورد توجه بیشتری قرار گرفته  است.

شرکت فنی مهندسی ملل آرمه به عنوان هلدینگ ساختمان در اصفهان، نه فقط در اصفهان، بلکه در کل نقاط ایران توانسته است پروژه‌هایی را انجام دهد و از این جهت، یک اعتبار ملی را به دست آورد. در حال حاضر این شرکت، به یکی از شرکت‌های پیشتاز در زمینه ساخت و ساز در کشور تبدیل شده است و در طول سال، پروژه‌های مختلفی را انجام می‌دهد.

شرکت پیمانکار ساختمان در اصفهان، شرکت ملل آرمه، دارای رزومه کاری درخشان در اصفهان است که می‌تواند نشان از اعتبار این شرکت باشد که پول شما محفوظ است و علاوه بر آن، سود بر روی پول شما می‌آید، مشارکت در ساخت در اصفهان، باعث می‌شود تا شما بتوانید در یک شهر بزرگی در اصفهان سرمایه گذاری کنید و مطمئن باشید که پول شما محفوظ است و علاوه بر آن، سود بر روی پول شما می‌آید. 

اما قراردادهای EPC چیست؟

قرارداد EPC مخفف  Engineering, Procurement and Construction به معنی مهندسی، تدارک و ساخت، یکی از انواع جدید قراردادها است که در آن شرکت پیمانکار (پیمانکار EPC)، مسئولیت مهندسی، تدارک و تامین کلیه تجهیزات و ساخت پروژه را تماما بر عهده گرفته و انجام می­دهد.

به این ترتیب پیمانکار ابتدا با تدوین برنامه زمان­بندی، بسته­ های کاری را در" فاز مهندسی" تهیه نموده و مصالح و تجهیزات را در" فاز تدارکات" تخصیص داده و در"فاز ساخت" عملیات پروژه را مطابق با آنان پیش می­برد.

اکنون که پاسخی اجمالی به پرسش قراردادهای EPC چیست؟ داده شد، باید اضافه کرد که در سایر انواع قراردادهایی که تا پیش از این در پروژه ­های بزرگ عمرانی و صنعتی استفاده می‌شدند، علاوه بر وجود عوامل کارفرما و پیمانکار، عامل دیگری نیز به نام مشاور (در مجموع سه عاملی) وجود داشت که مسئولیت نظارت در اجرای پروژه را برعهده می‌گرفت. در این حالت به دلیل عدم هم­پوشانی فرآیند طراحی و ساخت از سوی پیمانکار و مشاور و در پاره­ای از موارد نیاز به اصلاح کار در حین اجرا، سبب اتلاف زمان و هزینه ­های کلی پروژه می‌شد.

در نتیجه برای رفع این اخلال، نیاز به حذف عامل مشاور و افزایش بهره­ گیری از توان خود پیمانکار افزایش پیدا کرده و در قرارداد EPC با دو عاملی شدن فرآیند کار (کارفرما- پیمانکار)، کارفرما تنها با یک "منبع واحد مسئولیت" سر و کار دارد. بدین ­ترتیب،  مسئولیت و ریسک کارفرما به حداقل رسیده و زمان و هزینه ­های طراحی و ساخت پروژه کاهش چشمگیری می­یابد.

قراردادهای  EPC یا پروژه­هایEPC  چیست؟

اینکه بخواهیم بدانیم قراردادهای EPC چیست؟ و احیانا تفاوتی برای آن با پروژه ­های  EPCقائل شویم، می­بایست در نظر داشته باشیم که در واقع EPC شکلی از قرارداد ساخت  است که برای یک پروژه بزرگ یا پیچیده استفاده می­شود، بر این اساس، طرف سازنده (پیمانکار EPC) پروژه تکمیل شده را اصطلاحا به صورت "کلید در دست" به طرف کارفرما تحویل می­دهد. به این ترتیب این دو مفهوم در قالب یکدیگر به کار برده می­شوند و منافاتی با هم ندارند.

ویژگی­های قراردادهای EPC چیست؟

در بخش قبلی به پرسش قراردادهای EPC چیست؟ پاسخ مقتضی داده شد، هر قرارداد ساخت، ملاحظات کلیدی بین طرفین به عواملی چون زمان، هزینه و کیفیت بستگی دارد. اگرچه قراردادهای FIDIC (فدراسیون بین­ المللی مهندسان مشاور یا فیدیک) به عنوان استاندارد بین­المللی برای قراردادهای ساخت شناخته شده و شرایط عمومی پروژه­های EPC که فیدیک در قالب سندی به عنوان کتاب نقره­ای عرضه نموده، مطلوب و مناسب تشخیص داده شده اند؛ با این حال شرایط و ضوابط خاصی نیز وجود دارد که طرفین قرارداد باید از آنها آگاهی داشته باشند.

شایان ذکر است که در کشور ایران نیز قراردادهای EPC در نشریه 5490 سازمان برنامه و بودجه با عنوان قراردادهای نوع یک (لازم­الاجرا) ابلاغ شده و معنای آن این است که در کلیه پروژه­ هایی که از بودجه دولت تامین مالی می­شوند و این نوع قرارداد برای آن پروژه­ ها انتخاب شده باشد، اجرای الزامات آن می­بایست در دستورکار قرار بگیرد.

حال در پاسخ به پرسش ویژگی ­های قراردادهای EPC چیست؟ چندین ویژگی در این نوع قرارداد وجود دارد، یکی از آنها  همه جانبه بودن آن است، به این معنی که حدود کاری که باید به بواسطه یک مسئول واحد (پیمانکار EPC) انجام شود را مشخص می­کند. سایر ویژگی­ها مواردی از قبیل جزئیات نحوه اتمام و تکمیل کار، مبلغ مقطوع قرارداد و کیفیت تضمین شده در یک دوره ثابت را شامل می­شود. در ادامه برخی از ویژگی­های اصلی یک قرارداد EPC و موارد و الزامات مرتبط با آن بیان شده است:

• 1) مسئولیت همه­ جانبه: یکی از اصاصلی ترین  ویژگی­ هایی که ذیل پاسخ به پرسش ویژگی­های قراردادهای EPC چیست؟ می­بایست به آن اشاره کرد، این است که پیمانکار EPC به تنهایی مسئول پروژه است. در واقع پیمانکار مذکور مسئولیت تمامی کارها و عملیات مربوط به یک پروژه اعم از طراحی، مهندسی، تدارکات، ساخت، تا آزمایش و راه­اندازی را می­بایست بر عهده گرفته و به انجام برساند. از این رو در صورت وجود مشکلی در پروژه، کارفرما تنها باید مورد پیش آمده را به پیمانکار EPC ارجاع داده و پس از آن پیمانکار مسئول هرگونه نقص و اصلاح آن مشکل و حتی پرداخت غرامت به کارفرما خواهد بود.

• 2) قیمت تثبیت شده (مقطوع) قرارداد: یکی دیگر از پاسخ­ها به پرسش ویژگی­های قراردادهای EPC چیست؟ این است که انجام و تکمیل کارها در این قرارداد با قیمتی ثابت  ("قیمت قرارداد") انجام می­پذیرد، به این معنی که پیمانکار EPC مسئول هزینه ­های بیش از اندازه و مدیریت آن خواهد بود. با این وجود، پیمانکار می­تواند چنانچه کارفرما با اعمال هر تغییری در حین اجرای کار، موجب به تاخیر افتادن روند تکمیل عملیات پروژه بشود، هزینه­های اضافی را مطالبه یا اصطلاحا "کلیم" کند.

• 3) امنیت: معمولا در اکثر قراردادهای ساخت، برای حفاظت از منافع کارفرما رایج است که چنانچه پیمانکار به تعهدات خود ذیل یک قرارداد عمل نکند، می­بایست از قبل ضمانت اجرایی ارائه نماید. این شرایط برای قراردادهای EPC نیز قابل اجرا است. این امنیت می­تواند در قالب ارائه ضمانت بانکی، ضمانت شرکت مادر، ضمانت پیش پرداخت (در صورت پرداخت آن توسط کارفرما) و یا امنیت نگهداری اعمال بشود.

• 4) ضمانت اجرا: ضمانت اجرایی پیمانکار EPC نسبت به تعهدات خود ذیل قرارداد EPC، مستلزم داشتن تضمین کیفیت است. به­طور معمول، این قرارداد حاوی مقرراتی است که در صورت عدم اجرای تعهدات پیمانکار، آنان را ملزم به ارائه ضمانت‌های اجرایی با پشتوانه جبران خسارات به کارفرما می­کند.

• 5) تحویل، آزمایش و راه­ اندازی: یکی دیگر از پاسخ­ها به پرسش ویژگی­های قراردادهای EPC چیست؟ این است که مفهوم تحویل ذیل یک قرارداد EPC با توجه به جنبه کلید در دست بودن آن از اهمیت اساسی برخوردار است، به این معنی که به سبب بالا بودن مسئولیت اجرایی پیمانکار، می­تواند در خصوص شیوه طراحی و روش ساخت پروژه آزادی عمل نسبی داشته باشد. از دیگر مسئولیت­های پیمانکار EPC آزمایش و راه اندازی است که به عنوان بخشی از فرآیند قبل از تحویل و تکمیل نهایی پروژه شناخته می­شود.

• 6) تاریخ تثبیت شده (قطعی) تکمیل پروژه: تاریخ تکمیل یا به صورت یک تاریخ تثبیت شده و قطعی و یا در قالب یک دوره زمانی مشخص از شروع قرارداد EPC است که تا آن زمان، پیمانکار EPC ملزم به تکمیل پروژه است. اگر تاریخ اتمام تثبیت شده محقق نشود، پیمانکار مذکور مسئول جبران خسارات خواهد بود.

واگذاری و عقد قرارداد با پیمانکاران جزء: در پاسخی دیگر به پرسش ویژگی­های قراردادهای EPC چیست؟ اشاره به این ویژگی مهم است که ذیل قرارداد EPC، کارفرما ممکن است به پیمانکار EPC اجازه دهد تا برخی از عملیات اجرایی خود را به پیمانکاران جزء واگذار کند. در این حالت، پیمانکار EPC، ضمن کسب موافقت و جلب نظر کارفرما می­بایست این نکته را مد نظر قرار دهد که در هر صورت و تحت هر شرایط تمامی مسئولیت پیمانکاران جزء نیز بر عهده اوست و چنانچه یک پیمانکار جزء برای بخش مشخصی از کارها منصوب شده باشد، مسئولیت هرگونه فعل یا ترک فعل آن بخش، بر عهده پیمانکار EPC است.

برای دریافت مشاوره کافی است تا با شرکت ملل آرمه تماس بگیرید و سوالات خود را بپرسید. melalarmeh.com