خرید میلگرد مستقیم از کارخانه یا بازار آزاد؟ بررسی مزایا و معایب هر روش

رپرتاژ آگهی: در بازار متغیر و پرنوسان آهن‌آلات، یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های فعالان صنعت ساختمان، نحوه تهیه میلگرد با بهترین قیمت و کیفیت ممکن است. بسیاری از خریداران بین دو روش رایج یعنی خرید مستقیم از کارخانه و خرید از بازار آزاد دچار تردید می‌شوند؛ هرکدام از این روش‌ها مزایا و معایب خاص خود را دارند و انتخاب بین آن‌ها به فاکتورهای متعددی مثل حجم پروژه، محدودیت زمانی، بودجه، و ریسک‌پذیری بستگی دارد.

شرکت فولاد رامیار صنعت با تکیه بر تجربه و تخصص در حوزه تأمین انواع محصولات فولادی، با ارائه این مطلب تلاش دارد با بررسی دقیق دو روش خرید رایج، به شما کمک کند تا با در نظر گرفتن شرایط بازار و اهداف پروژه، بهترین تصمیم را بگیرید. همچنین به تحلیل وضعیت فعلی بازار میلگرد، نوسانات قیمتی و راهکارهایی برای خرید هوشمندانه و مطمئن خواهیم پرداخت.

آشنایی با زنجیره تأمین میلگرد

زنجیره تأمین میلگرد شامل مجموعه‌ای از مراحل است که از تولید تا تحویل نهایی این محصول به مصرف‌کننده را پوشش می‌دهد. این زنجیره نقش مهمی در تعیین قیمت، کیفیت، و دسترسی به میلگرد را ایفا می‌کند و شناخت آن می‌تواند به خریداران در انتخاب روش مناسب کمک شایانی کند.

تولیدکنندگان (کارخانه‌ها)

در اولین حلقه این زنجیره، کارخانه‌های ذوب و نورد قرار دارند که میلگرد را از شمش فولادی تولید می‌کنند. این کارخانه‌ها معمولاً در تیراژ بالا فعالیت می‌کنند و محصولات خود را به نمایندگان رسمی، پروژه‌های بزرگ، یا مشتریان عمده عرضه می‌نمایند.

 نمایندگی‌ها و دفاتر فروش رسمی

بسیاری از کارخانه‌ها دارای نمایندگی‌های مجاز هستند که نقش واسطه‌ی رسمی بین تولیدکننده و خریدار را ایفا می‌کنند. این دفاتر امکان خرید مستقیم با قیمت نسبتا نزدیک به نرخ کارخانه را فراهم می‌کنند، هرچند همچنان ممکن است محدودیت‌هایی مانند حداقل حجم سفارش یا زمان تحویل وجود داشته باشد.

 بازار آزاد و بنگاه داران

در این مرحله میلگرد به انبارهای آهن‌فروشی، بنگاه‌های فروش آهن و توزیع‌کنندگان خرد می‌رسد. بازار آزاد معمولاً انعطاف‌پذیری بیشتری دارد؛ می‌توان مقادیر کم خرید، تنوع برندها را مقایسه کرد و به‌صورت فوری به کالا دسترسی داشت. اما در عوض، قیمت‌ها اغلب بالاتر و نوسان‌پذیرتر هستند.

 مصرف‌کننده نهایی

آخرین حلقه زنجیره، مشتریانی هستند که میلگرد را برای پروژه‌های ساختمانی، عمرانی یا صنعتی خود تهیه می‌کنند. این گروه ممکن است شرکت‌های پیمانکاری بزرگ باشند یا افراد حقیقی با پروژه‌های محدود، که نیاز و اولویت‌های متفاوتی در خرید دارند.

خرید مستقیم میلگرد از کارخانه فرصتی مقرون‌ به‌صرفه اما محدودکننده

خرید میلگرد به‌ صورت مستقیم از کارخانه یکی از گزینه‌های جذاب برای بسیاری از فعالان حوزه ساخت‌وساز و پروژه‌های انبوه‌سازی به‌ شمار می‌رود. چرا که حذف واسطه‌ها و دلالان، قیمت تمام‌ شده محصول را به‌ طور محسوسی کاهش می‌ دهد. در این روش، خریدار مستقیماً با واحد فروش کارخانه در ارتباط است و می‌ تواند از قیمت رسمی و غیر واسطه‌ای بهره‌ مند شود. اما این مزیت، برای همه قابل دسترس نیست.

محدودیت‌های خرید از درب کارخانه

یکی از اصلی‌ترین محدودیت‌های خرید مستقیم، الزام به حداقل تناژ خرید است. اکثر کارخانه‌ها تنها سفارش‌هایی را می‌پذیرند که معادل یک تریلی یا بیشتر باشد؛ یعنی حدود ۲۴ تن میلگرد. این شرط به این معناست که پروژه‌های کوچک یا خریداران جزء، عملاً امکان خرید مستقیم از کارخانه را نخواهند داشت.

علاوه بر این، امکان خرید شاخه‌ای یا متری از کارخانه وجود ندارد. قیمت میلگرد در این روش به‌صورت کیلویی محاسبه می‌شود و مشتری باید به‌صورت نقد یا با شرایط خاص تسویه کند. همچنین، اغلب کارخانه‌ها امکان مرجوعی کالا را نمی‌پذیرند و خرید نهایی، به‌نوعی تعهدآور است.

زمان‌بندی و مجوز فروش

نکته مهم دیگر در خرید مستقیم، روزهای عرضه محدود توسط کارخانه‌ها است. میلگرد تنها در روزهای خاصی از هفته یا ماه برای فروش عرضه می‌شود، بنابراین مشتری باید خرید خود را با تقویم عرضه تطبیق دهد. همچنین، اکثر کارخانه‌ها مجوز فروش مستقیم به مصرف‌کننده نهایی را ندارند؛ یعنی فقط با شرکت‌ها یا نمایندگان رسمی همکاری می‌کنند. برای خرید مستقیم، نیاز به داشتن مجوز یا ثبت شرکت حقوقی وجود دارد.

هزینه حمل و فاکتور مسافت

یکی از مواردی که اغلب در خرید از کارخانه نادیده گرفته می‌شود، هزینه حمل و فاصله مکانی تا پروژه است. اگر کارخانه در شهری دورتر از محل پروژه قرار داشته باشد، هزینه حمل‌ونقل ممکن است به‌قدری بالا برود که صرفه اقتصادی این روش را کاملاً خنثی کند.

درکل، خرید مستقیم از کارخانه گزینه‌ای هوشمندانه و اقتصادی است، اما فقط برای کسانی که شرایط لازم مثل خرید در تیراژ بالا، داشتن مجوز رسمی، و توانایی هماهنگی زمانی با کارخانه را دارند امکان پذیر است. در غیر این صورت، مراجعه به بازار آزاد یا نمایندگی‌های رسمی می‌تواند انتخاب واقع‌بینانه‌تری باشد.

تفاوت قیمت میلگرد در کارخانه و بازار آزاد

یکی از مهم‌ترین مسائل و دغدغه‌ها هنگام خرید میلگرد، تفاوت قیمتی این محصول در کارخانه و بازار آزاد است. معمولاً قیمت میلگرد در بورس کالا که مستقیماً از طرف کارخانه اعلام می‌شود، کمتر از بازار آزاد است. این شکاف قیمتی بر اساس آخرین اطلاعات در تاریخ 3 مهر 1402، حدود 7.6 درصد برای میلگرد آجدار سایز 10 برآورد شده است. به طور کلی این تفاوت می‌تواند بین 7 تا 11 درصد باشد.

عوامل مؤثر بر تفاوت قیمت میلگرد در کارخانه و بازار

دلایل متعددی باعث ایجاد این تفاوت قیمتی بین میلگرد کارخانه و بازار آزاد می‌شوند. مهم‌ترین این عوامل عبارتند از:

وجود واسطه‌ها و دلالان

در بازار آزاد، شبکه‌ای از واسطه‌ها و دلالان بین کارخانه و مصرف‌کننده نهایی قرار دارند. هر واسطه درصدی را به قیمت محصول اضافه می‌کند. خرید مستقیم از کارخانه یا از طریق بورس، این واسطه‌ها را حذف کرده و در نتیجه قیمت را کاهش می‌دهد.

هزینه‌های نگهداری و انبارداری

شرکت‌ها و فروشندگان در بازار آزاد که میلگرد را در تناژ بالا از کارخانه خریداری می‌کنند، متحمل هزینه‌های نگهداری و انبار کردن محصول در محیط مناسب می‌شوند. این هزینه‌ها به قیمت نهایی محصول در بازار اضافه می‌شود.

مالیات بر ارزش افزوده

مالیات بر ارزش افزوده در هر مرحله از زنجیره تولید و توزیع به قیمت کالا اضافه می‌شود. این مالیات در حال حاضر برای میلگرد حدود 10 درصد است. اعمال این مالیات در مراحل مختلف توزیع در بازار آزاد، بر قیمت نهایی آن تأثیر می‌گذارد.

هزینه حمل و نقل

هزینه حمل بار از کارخانه تا محل پروژه یا انبار فروشنده در بازار نیز بخشی از قیمت تمام‌شده است. اگر کارخانه از محل پروژه شما دور باشد، هزینه حمل می‌تواند بسیار بالا رفته و مزیت قیمت پایین‌تر کارخانه را از بین ببرد. فروشندگان بازار اغلب در نزدیکی مراکز شهری قرار دارند که می‌تواند هزینه حمل را برای پروژه‌های شهری کاهش دهد.

نوسانات نرخ ارز 

اقتصاد کشور به شدت تحت تاثیر نرخ دلار است. کوچک‌ترین تغییرات و نوسانات نرخ دلار می‌تواند منجر به افزایش قیمت میلگرد شود. در بازار آزاد، فروشندگان حتی محصولات خریداری شده به قیمت‌های قبلی را بر اساس نرخ جدید دلار قیمت‌گذاری می‌کنند که این خود عامل تورم بیشتر است.

عرضه و تقاضا

میزان عرضه و تقاضا یکی از عوامل اصلی موثر بر قیمت تمام محصولات، از جمله میلگرد، در هر دو بازار است. اگر عرضه و تولید یک محصول توسط کارخانه بیشتر از تقاضا برای آن باشد، کارخانه برای فروش محصولات خود ممکن است قیمت را کاهش دهد.

قیمت مواد اولیه

قیمت موادی مانند سنگ آهن، فولاد خام و زغال سنگ که در تولید میلگرد استفاده می‌شوند، مستقیماً بر نرخ میلگرد در کارخانه و به تبع آن در بازار تأثیر می‌گذارد. افزایش قیمت جهانی آهن و فولاد می‌تواند در اقتصاد وابسته به دلار ایران منجر به گرانی چند برابری میلگرد شود.

هزینه‌های خط تولید

هزینه‌های جاری کارخانه مانند نیروی انسانی، انرژی و حمل و نقل داخلی در خط تولید نیز بر قیمت تمام‌شده میلگرد تأثیرگذار است.

مزایا و معایب خرید میلگرد از کارخانه 

خرید مستقیم از کارخانه یا از طریق بورس کالا مزایا و معایب خاص خود را دارد:

مزایای خرید از کارخانه / بورس

• به دلیل حذف واسطه‌ها و خرید مستقیم از تولیدکننده، قیمت نهایی معمولاً پایین‌تر است.
• خرید مستقیم از کارخانه، اطمینان از کیفیت بالای محصول و استاندارد بودن آن را افزایش می‌دهد و خطر خرید محصول تقلبی یا بی‌کیفیت را کاهش می‌دهد. کیفیت میلگرد به عواملی مانند کیفیت مواد اولیه، روش تولید، خواص مکانیکی و وزن (مطابق جدول اشتال) بستگی دارد.
• به خصوص در بورس کالا، قیمت‌ها به صورت روزانه و شفاف اعلام می‌شود.
• این روش برای پروژه‌های بزرگ که نیاز به حجم بسیار بالای میلگرد دارند، مناسب است.

معایب خرید از کارخانه 

• بزرگترین محدودیت خرید از کارخانه یا بورس، حداقل حجم خرید است که برای پروژه‌های کوچک مناسب نیست. حداقل تناژ خرید از کارخانه معمولاً یک ظرفیت تریلی معادل 24 تن است. منابع دیگر این حداقل را بیش از 20 تن یا بیش از 2 تن ذکر کرده‌اند.
• کارخانه مسئولیتی در قبال آسیب دیدن یا زنگ زدن بار در طول مسیر حمل بر عهده نمی‌گیرد.
• ممکن است محصول مورد نیاز در همان روز موجود نباشد و نیاز به زمان برای تولید داشته باشد. زمان تحویل سفارشات بورس معمولاً طولانی و حداقل 2 تا 3 هفته است.
• اگر کارخانه انتخابی از محل پروژه فاصله زیادی داشته باشد، هزینه حمل می‌تواند به قدری بالا باشد که صرفه اقتصادی خرید مستقیم از کارخانه از بین برود.
• خرید از بورس کالا نیاز به تخصص، دریافت کد بورسی و گذراندن مراحل ثبت‌نام و افتتاح حساب معاملاتی دارد که فرآیندی زمان‌بر و پیچیده است.
• نوسانات عرضه و تقاضا، نرخ ارز و تورم می‌تواند ریسک خرید از بورس را افزایش دهد.
• عدم امکان تعویض یا استرداد: در صورت اشتباه در ثبت سفارش، کارخانه محصول را پس نمی‌گیرد و امکان تعویض وجود ندارد.
• برخی کارخانه‌ها محصولات خود را مستقیماً به مصرف‌کنندگان نهایی نمی‌فروشند مگر اینکه مجوزهای خاصی داشته باشند.
• خرید از بورس شامل هزینه‌های معاملاتی مشخصی است که به قیمت اصلی اضافه می‌شود.

مزایا و معایب خرید میلگرد از بازار آزاد

خرید میلگرد از بازار آزاد نیز مزایا و معایب خود را دارد:

مزایای خرید از بازار آزاد

• برخلاف کارخانه و بورس، در بازار آزاد محدودیتی برای حداقل حجم خرید وجود ندارد و می‌توان محصول را در تناژ کم، حتی به صورت شاخه‌ای یا کیلویی تهیه کرد.
• زمان تحویل میلگرد از بازار معمولاً بسیار سریع‌تر از بورس کالا است.
• خرید از بازار مانند بورس شامل هزینه‌های معاملاتی خاصی نیست.
• در بازار آزاد امکان مذاکره بر سر قیمت و دریافت تخفیف وجود دارد.
• خرید از بازار برای همه افراد و بدون نیاز به مجوز یا تخصص خاص امکان‌پذیر است.
• فروشندگان بازار اغلب در مناطق شهری و نزدیک به محل اجرای پروژه‌ها قرار دارند که هزینه و زمان حمل را کاهش می‌دهد.
• در بازار آزاد دسترسی به محصولات تولیدی کارخانه‌های مختلف آسان‌تر است.

معایب خرید از بازار آزاد

• قیمت میلگرد در بازار آزاد به دلیل وجود واسطه‌ها، هزینه‌های انبارداری و سایر عوامل معمولاً بالاتر از قیمت کارخانه است.
• در صورت انتخاب فروشنده غیر معتبر، ریسک خرید میلگرد با کیفیت پایین، غیر استاندارد یا حتی تقلبی وجود دارد. انتخاب شرکت یا فروشنده معتبر برای کاهش این ریسک ضروری است.
• اگرچه بازار برای حجم کم مناسب است، اما برای تأمین تناژ بسیار بالا مانند پروژه‌های عظیم به اندازه خرید مستقیم از کارخانه منطقی نیست، زیرا فروشندگان بازار اغلب خرده‌فروش هستند.

در نهایت 

انتخاب میان خرید مستقیم از کارخانه یا تهیه میلگرد از بازار آزاد، کاملاً به شرایط پروژه، بودجه و اولویت‌های خریدار بستگی دارد. اگر پروژه‌ای بزرگ دارید، مجوز حقوقی برای خرید مستقیم در اختیار دارید، و می‌توانید حداقل تناژ مورد نیاز کارخانه معمولاً یک تریلی یا بیشتر را تهیه کنید، خرید مستقیم از کارخانه به‌وضوح گزینه‌ای اقتصادی‌تر و مطمئن‌تر است. در این روش، قیمت پایین‌تر، اصالت کالا و حذف واسطه‌ها از مزایای قابل‌توجه آن هستند.

اما اگر پروژه شما محدود است، زمان فاکتور مهمی در تصمیم‌گیری محسوب می‌شود، یا به خرید در مقیاس کوچک نیاز دارید، بازار آزاد انتخابی منطقی‌تر خواهد بود. انعطاف در حجم خرید، تحویل سریع، و تنوع برند از مزایای مهم این روش هستند، هرچند باید ریسک نوسان قیمت و احتمال عدم اصالت کالا را هم در نظر بگیرید. خریداران حرفه‌ای اغلب با ترکیبی از هر دو روش کار می‌کنند تا بسته به شرایط پروژه، بهترین نتیجه را از نظر قیمت، کیفیت و زمان تحویل به‌دست آورند. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد قیمت میلگرد، قیمت شمش فولادی و سایر مقاطع فولادی با شماره تماس 03155057 در ارتباط باشید.