هشدار به انبوه‌سازان؛ کاهش ذخایر تیرآهن در انبارها تا پایان تابستان؟

رپرتاژ آگهی: در شرایط فعلی اقتصاد ایران، با وضعیت ناپایدار منطقه، محدودیت‌های انرژی در تابستان، و افزایش صادرات آهن‌، بازار تیرآهن با تهدیدی جدی روبه‌رو است: کاهش ذخایر موجود در انبارهای سراسر کشور. برای انبوه‌سازان، که بیشترین وابستگی به اسکلت‌های فلزی دارند، این موضوع صرفاً یک هشدار نیست، بلکه زنگ خطری برای تأخیر در پروژه‌ها و هزینه‌های فزاینده است.

اگر انبوه‌سازی در فکر شروع پروژه یا ادامه مرحله اسکلت‌بندی است، تابستان ۱۴۰4 می‌تواند با بحران تأمین مواجه شود.

چرا وضعیت ذخایر تیرآهن بحرانی شده است؟

۱. افت تولید کارخانه‌ها به دلیل محدودیت برق

کارخانه‌هایی نظیر ذوب‌آهن اصفهان و فولاد ناب یزد به دلیل محدودیت برق با کاهش ظرفیت تولید مواجه شده‌اند. این یعنی کمتر شدن عرضه به بازار داخلی.

۲. صادرات بیشتر به کشورهای همسایه

افزایش نرخ ارز باعث شده که صادرات تیرآهن به کشورهایی مثل عراق و سوریه به‌صرفه‌تر از فروش داخلی شود. گزارش‌ها نشان می‌دهد که در سه ماهه اول سال، سهم صادرات تیرآهن از کل تولید به بیش از ۲۵٪ رسیده است.

۳. بی‌اعتمادی تأمین‌کنندگان به ثبات بازار

نوسانات شدید قیمت‌ها باعث شده بسیاری از آهن‌فروش‌ها از انبار کردن عمده کالا خودداری کنند. در نتیجه، حتی اگر خریدار آماده پرداخت باشد، تأمین‌کننده موجودی کافی ندارد.

۴. رشد ناگهانی تقاضا در پروژه‌های نیمه‌تمام

در اردیبهشت و خرداد، بسیاری از پروژه‌ها وارد فاز اسکلت فلزی شده‌اند و حجم خرید تیرآهن در برخی کلان‌شهرها تا ۴۰٪ نسبت به فروردین افزایش داشته.

۵. حمل‌ونقل نامنظم و کمبود ناوگان باری

افزایش کرایه‌ها و مشکلات کامیون‌داران باعث کندی زنجیره تأمین شده است.

مشاهده قیمت تیرآهن 18 ذوب آهن با ارسال فوری از انبارهای اصلی

عواقب احتمالی برای انبوه‌سازان

۱. تأخیر در زمان‌بندی پروژه

نبود تیرآهن یعنی توقف پروژه، حتی اگر پول و نیروی کار آماده باشد. زمان طلایی اجرا در تابستان از دست می‌رود.

۲. افزایش هزینه‌ها به دلیل خرید اضطراری

وقتی انبوه‌ساز در زمان بحرانی مجبور به خرید از منابع غیررسمی یا با هزینه حمل بالا شود، بودجه کل پروژه دچار اختلال می‌شود.

۳. تضعیف رابطه با کارفرما یا خریدار پروژه

در پروژه‌های مشارکتی، هر روز تأخیر باعث کاهش اعتماد و ایجاد فشار مالی از سوی کارفرما می‌شود.

۴. توقف پرداخت اقساط بانکی یا تسهیلات

اگر پروژه متوقف شود، بانک نیز جریان مالی را متوقف می‌کند. گاهی حتی جرایم دیرکرد نیز بر مجموعه تحمیل می‌شود.

راهکارهای فوری و استراتژیک

• پیش‌خرید تیرآهن با قرارداد رسمی و تحویل زمان‌دار

• تنوع منابع خرید از چند انبار و کارخانه

• ذخیره‌سازی در محل پروژه برای ۲ تا ۳ ماه آینده

• رصد لحظه‌ای بازار از طریق وب‌سایت‌هایی مانند ahan123

• استفاده از فروشندگانی با «موجودی واقعی» و «ارسال فوری»

بررسی مقاطع جایگزین برای مدیریت کمبود تیرآهن

۱. استفاده از پروفیل سنگین با جوش ترکیبی

در برخی سازه‌ها، به‌صورت مهندسی‌شده، می‌توان از دو عدد ناودانی یا قوطی به‌صورت جوش‌خورده به جای تیرآهن استفاده کرد.

۲. تعویض مقطع از IPE به بال‌پهن IPB

مقاطع IPB در بازار کمی کمتر تحت فشار هستند و می‌توان در برخی پروژه‌ها با طراحی مجدد از آن‌ها بهره گرفت.

۳. استفاده از اسکلت بتنی در پروژه‌های جدید

اگر پروژه هنوز وارد مرحله اجرا نشده، می‌توان اسکلت بتنی را به‌عنوان گزینه جایگزین بررسی کرد.

بررسی قیمت تیرآهن در ماه‌های گذشته

افزایش تدریجی و خزنده قیمت تیرآهن، نشان می‌دهد که فشار عرضه کم‌کم دارد بر بازار غالب می‌شود. اگر روند فعلی ادامه یابد، در تیرماه ممکن است قیمت تیرآهن به مرز ۲۸,۰۰۰ تومان برسد.

نقش آهن‌فروشی‌های بزرگ در مدیریت بحران

۱. انبارهای استراتژیک خصوصی

برخی تأمین‌کنندگان معتبر مانند «آهن یک دو سه»، با داشتن انبارهایی در نقاط کلیدی مثل تهران، کرج، مشهد و اصفهان، می‌توانند در کمترین زمان به درخواست‌های اضطراری پاسخ دهند.

۲. اعتبار در تحویل فوری

در بحران‌ها، فروشنده‌ای که سابقه پاسخ سریع دارد، نه‌تنها یک تأمین‌کننده، بلکه شریک استراتژیک پروژه است.

پیش‌بینی سناریوهای محتمل در تابستان

سناریو ۱: قطعی برق شدید = افت تولید

در این حالت، تولید بسیاری از کارخانه‌ها متوقف می‌شود و موجودی انبارها کاهش می‌یابد.

سناریو ۲: افزایش صادرات + ناآرامی منطقه‌ای

صادرات باعث کاهش سهم بازار داخلی می‌شود و در صورت بروز درگیری‌های مرزی یا حملات سایبری، اولویت صادرات به کشورهای همسایه حفظ می‌شود.

سناریو ۳: ثبات نسبی ارز = توقف جهش قیمت

در صورتی که دولت بتواند نرخ ارز را تثبیت کند و جلوی صادرات بیش‌ازحد را بگیرد، شاید رشد قیمت‌ها کنترل شود.

پیشنهاداتی برای مدیران خرید انبوه‌سازان

فهرست تأمین‌کنندگان پشتیبان: از همین حالا ۳ تا ۵ فروشنده قابل اتکا در شهرهای مختلف تعیین کنید.

بررسی موجودی هفتگی پروژه‌ها: بررسی سطح موجودی تیرآهن به‌صورت منظم، از بروز کمبود ناگهانی جلوگیری می‌کند.

انعقاد قراردادهای بلندمدت با انبارداران معتبر: برای پروژه‌های حجیم، بهتر است تأمین تیرآهن به‌صورت مرحله‌ای و قرارداد تحویل زمان‌دار بسته شود.

استفاده از سامانه‌های هوشمند خرید: برخی پلتفرم‌های فروش آنلاین مانند «آهن یک دو سه» موجودی لحظه‌ای و قیمت روز را نمایش می‌دهند؛ ابزار مهمی برای تصمیم‌گیری سریع.

نقش پیمانکاران عمومی در مدیریت زنجیره تأمین

پیمانکاران عمومی باید نقش فعال‌تری در زنجیره تأمین تیرآهن ایفا کنند. آن‌ها باید:

• با چندین منبع تأمین در ارتباط باشند

• سیاست‌های خرید مرحله‌ای تنظیم کنند

• قراردادهای حجمی (Frame Contract) ببندند

• و پیش‌بینی کنند که در چه بازه‌هایی احتمال کمبود بحرانی وجود دارد

بیمه تأخیر در اجرا، راهکاری فراموش‌شده

در بازار ایران، بیمه تأخیر هنوز مرسوم نیست. در حالی که در پروژه‌های زیرساختی بین‌المللی، بیمه‌هایی وجود دارند که خسارت تأخیر ناشی از عوامل بیرونی (مثل کمبود مصالح) را پوشش می‌دهند.

انبوه‌سازان می‌توانند با مذاکره با شرکت‌های بیمه یا قراردادهای دوطرفه، بخشی از این ریسک را منتقل کنند.

درس‌هایی از بحران‌های قبلی بازار آهن

بازار آهن ایران چندین بار دچار بحران مشابه شده است.

برای نمونه:

تابستان ۱۳۹۷: با جهش ناگهانی نرخ ارز، قیمت تیرآهن طی ۳۰ روز بیش از ۲۵٪ رشد کرد و بسیاری از انبوه‌سازان بدون ذخیره کافی، ناچار به خرید با قیمت چندبرابری شدند.

پاییز ۱۴۰۱: صادرات سنگین به عراق و افغانستان باعث خالی‌شدن انبارهای جنوب کشور شد و پروژه‌های صنعتی استان‌های بوشهر، هرمزگان و خوزستان با تأخیر مواجه شدند.

نتیجه؟

پروژه‌هایی که ذخیره احتیاطی نداشتند، متضرر شدند؛ پروژه‌هایی که خریدشان را زودتر انجام دادند، در برابر نوسانات مصون ماندند.

نقش رسانه‌ها و شبکه‌های تخصصی در کنترل بحران

امروزه منابعی مثل وب‌سایت آهن یک دو سه، کانال‌های تلگرامی تخصصی قیمت آهن، و حتی شبکه‌های هوش تجاری در تلگرام و اینستاگرام، ابزارهایی هستند برای رصد قیمت و تحلیل بازار.

انبوه‌سازانی که به‌جای اخبار دست‌دوم، از منابع تخصصی بهره می‌گیرند، شانس بالاتری برای تصمیم‌گیری دقیق و به‌موقع دارند.

ورود به صفحه قیمت تیرآهن امروز در بازار ایران

جمع‌بندی نهایی

ذخایر تیرآهن، امروز فقط یک موضوع فنی یا لجستیکی نیست؛ بلکه به‌نوعی متغیر استراتژیک موفقیت پروژه‌ها شده است.

انبوه‌سازانی که نگاه استراتژیک به تأمین تیرآهن دارند، از ۳ جهت برتری دارند:

1. پروژه‌هایشان به‌موقع و با هزینه ثابت اجرا می‌شود

2. اعتماد سرمایه‌گذار و کارفرما را حفظ می‌کنند

3. سودآوری پروژه‌هایشان حفظ می‌شود حتی در نوسانات اقتصادی