بارها اشاره کرده ام دشمنی با علم، در لایه های مختلف تمدنی ما هست. البته که دوستداران علم فراوان بوده اند، اما در جدال میان دشمنان و دوستان علم، شکست غالبا ـ و نه همیشه ـ از آن دوستداران بوده است. علم دوستی، نقطه مقابل عوام زدگی هم هست.

1. تاریخ ادبیات و میراثی ما بر اساس کتابهای برجای مانده نشان می دهد بخش اعظم آن میراث، مجادلات ما دینی و مذهبی بوده و بیشترین حجم انرژی و توان اندیشه ای را ما در این حوزه سپری کرده ایم. اگر این نقد و ایرادها و بحث و گفتگوها در علوم طبیعی و ریاضی هم بود، فکر می کنم جایگاه بسیار بلندتری می داشتیم.

امسال هزار و چهارصدمین سال تأسیس دولت اموی است. ابن عبدالبر در کتاب استیعاب می‌گوید: در جمادی الاولی سال ۴۱ بود که حسن بن علی (ع) حکومت را تسلیم معاویه کرد، و آن وقت ۶۶ ساله دو ماه کمتر داشت. معاویه تا رجب سال ۶۰ حکومت کرد، و پس از دولت یزید و پسرش معاویه دوم، دولت اموی، در شاخه مروانی تا سال ۱۳۲ جمعا ۹۰ سال حکومت کرد. از تاریخ تأسیس آن تاکنون که سال ۱۴۴۱ (قمری) است، دقیقا ۱۴۰۰ سال گذشته است.

مرحوم فیرحی نخستین طلبه ای بود که به طور جدی درگیر بحث دانش سیاسی با رویکرد تاریخی شد. سبب آن هم تحصیل او در دانشگاه تهران و شاگردیش نزد استادان وقت آنجا بشیریه، طباطبایی و رضوی بود.

تعداد کسانی از روشنفکران ایرانی و روحانیون اهل سیاست که نظام سیاسی جدید عالم را به طور واقعی درک کرده و با گوشت و پوستشان درآمیخته باشند، بسیار اندک است و مسلما سید حسن مدرس یکی از آنهاست.

آنچه به عنوان حدیث غدیر و به نام روز غدیر می شناسیم، روایت و حکایتی درباره رخدادی است که در سال دهم هجرت، روز هجدهم ذی حجه، در منطقه غدیر خم رخ داد؛

گزارشی است از دگرگونی تحلیل ها و تفسیرهایی که از امام علی (ع) در آثار دکتر شریعتی و شماری دیگر در مقایسه با آنچه که در باره حضرت در متون سنتی و پیش از آن یا همزمان در میان علمای سنتی وجود داشت.

توجه و استناد انقلابیون به سیره سیاسی امام علی علیه السلام، از جنگ جمل به این سوی، همواره در منابع تاریخی منعکس شده است.

ضمن عرض تسلیت به مناسبت درگذشت استاد محمدرضا حکیمی، آنچه می خوانید، برگرفته از متن گفت وگویی است که درباره آثار ایشان که در سال هزار و سیصدو نود و چهار منتشر شد.

دامنه این استنباط‌های مذهبی و سیاسی از یک رویداد تاریخی تا کجاست و ما چه اندازه حق داریم از این جنبش الهی این همه برداشت‌های سیاسی و اجتماعی و عرفانی ساختگی داشته باشیم؟ یک کسی باید عاشورا را از دست ما نجات دهد و اجازه ندهد عظمت حسین بن علی علیه‌السلام، زیر سایه این تفسیرهای غلط قرار گیرد.

امروز با سه پدیده شگفت در عرصه تاریخ گویی مواجه شدم که حس کردم جریان بازی با دانایی تا چه اندازه در میان ما نیرومند است؛

کار متفاوت موسسه الفرقان، این بار به قلم خود زکی یمانی، کتابی است درباره موقعیت جغرافیایی خانه حضرت خدیجه (س) که در توسعه حرم در سال 1410/ 1989 از میان رفت و حتی جای آن در موقعیت بسیار بدی قرار گرفت.

گاهی که فرصتی برای مطالعه خاطرات پیش می آید، پشیمان می شوم که چرا آثاری ازین دست رو بیشتر نمی خونم. این وقتها اغلب حیفم میاد برداشت خودم رو از این کتابها ننویسم.

یک جنبش یا انقلاب، در دوره های مختلف، بر اساس دو شاخص درک می شود. آنچه رخ داده و آنچه در زمان بررسی آن بر اندیشه مردم و زندگی شان حاکم است.

در این مقاله به اختلاف نظر درباره روز ولادت رسول خدا (ص) و اینکه دوازدهم ربیع الاول یا هفدهم بوده [رأی کلینی و مفید] بحث شده و رساله ای از آقا رضی قزوینی در این باره آمده است.

بی شبهه آخرین روزهای پیامبر (ص)، همراه با نگرانی نسبت به وضعیت آینده مسلمانان بوده است. در عین حال، بخشی از مسائل آن حضرت نیز جنبه شخصی داشته و حتی به نوعی جنبه آموزشی برای مسلمانان برای رویارویی با مرگ و تبعات آن در رودر رو شدن با خداوند بود.

گزارشی است که سالها قبل در باره اربعین نوشتم. به مناسبت این ایام، خواستم بار دیگر آن را تقدیم خوانندگان عزیز و ارجمند کنم.

در مستی ما چو بوی هشیاری نیست / غافل منشین که وقت بیکاری نیست‌ بیدار شو از خواب که داری در پیش / خوابی که درو امید بیداری نیست

این چند روز خبرهای جالبی به گوش رسید.از سکولار بودن ویروس کرونا، تا درمان عضو هیئت رئیسه مجلس با روغن بنفشه، از تفاوت حکم ماسک زدن بین زن و مرد تا کشف خلال دندان به نام امام رضا که با بی حیایی نام مبارک آن امام دنبال خلال آورده می شود.

هرچه فکر می کنم مگر ما چه قدر کتاب چاپی فارسی از آغاز آمدن چاپ تا ـ فرضا ـ سال ۱۳۵۰ داریم، و این که آیا این قدر توانایی نداریم که همه اینها را اسکن کرده و به آسانی در اختیار پژوهشگران قرار دهیم، عقلم به جایی نمی رسد.

دوازده سال پیش بود که نخستین بار آقای لاریجانی به قصد کاندیدا شدن نمایندگی مجلس از قم، به این شهر آمد. پیش از آن، در صدا و سیما، دو سه باری در جلساتی با مرحوم آیینه وند و مرحوم سید جعفر شهیدی برای چند فیلم سینمایی خدمت ایشان رسیده بودم. بعد از آن هم بی ارتباط نبودیم.

همچنان مثل قدیم چنین می‌اندیشم که استاد مطهری نه یک بلکه چندین سر و گردن از تمامی نویسندگان مسلمان ایران و جهان اسلام معاصر خود بالاتر است.

دوست دارم، شرح مختصری از پنج مکتب طبی قدیمی ارائه دهم:

این روزها باب شده است تا از کرونا و بازار آشفته ایجاد شده، نتایج عجیب و غریبی گرفته شود. هر روز، اظهار نظرهای عجیب و غریب مطرح شده و ابعاد کرونا و تبعات آن مورد بحث قرار می گیرد. این وضع ویژه طیف نخبگان نیست، که در میان مردم هم همین بحث ها هست، و از قضا موضوعات و قضاوتهای ارائه شده جالب است. این که مثلا این ویروس از کجا درآمده و چه کسی ساخته است، و این که تق علم و آن هم پیشرفت هم در آمد، و غرب و دمکراسی هم پوزشان به خاک مالیده شد و .... خیلی حرف های دیگر.

داستان کرونا از دسامبر ۲۰۱۹ که در چین مطرح شد، تا این روزها که وزارت بهداشت خبر ظاهر شدن آن در قم را اعلام کرده، جدای از جنبه پزشکی آن، و مسأله اعتماد به آزمایشات انجام گرفته، در چارچوب بحثهای جاری از تمدن و علم اسلامی، و رفتاری که نسبت به آن از طرف نهادهای دینی و شماری از متدینین مطرح شده، به عنوان یک مورد ویژه قابل بررسی است.

یکی از رسائل ملاصدرا، رساله سه اصل است که در آن، همزمان متشبّهان به علم و صوفیان بازیگر را نقد می کند.وی ضمن بحث، گریزی هم به کربلا و شهادت امام علی و حسن مجتبی و دیگر امامان (علیهم السلام) می زند، و شهادت آنان را بیش از آن که بدست قاتلان و ضاربان مستقیم آنان بداند، ناشی از رفتار ریا کارانه و نفاق مشتبهان به اهل علم و تقوا می داند.

سال‌هاست مسئله دانشگاه و صنعت یا رابطه دانش و صنعت در دستور کار مسئولان دانشگاه‌ها و اهالی صنعت است. در جلساتی که اغلب برگزار می‌شود، روی جدایی این دو نهاد تمرکز شده و تلاش می‌شود تا راه‌حل‌هایی برای رهایی از آن مطرح شود. بنده هم گاه، به مناسبت شرکت در برخی از شوراها، این مباحث را می‌شنوم، اما همواره، تمرکزم روی نکته دیگری است که شاید نسبت به موضوع این جلسات، حاشیه‌ای باشد. آن نکته، تصور منفی‌ای است که از علم و دانش در جامعه ما وجود دارد.