در هفته‌های اخیر طرح عملیات بازار باز توسط بانک مرکزی رونمایی شده است و بنا بر نقل قول ریاست محترم بانک مرکزی این ابزار قرار است جایگزین تعیین دستوری نرخ‌های سود بانکی و همچنین ابزاری برای کنترل نقدینگی‌ و مهار تورم توسط بانک مرکزی شود. برای موفقیت این ابزار شروطی لازم‌ است که بدون تحقق آنها عملا این‌ ابزار کارآیی خود را از دست خواهد داد.

پس از شهادت مظلومانه سردار سلیمانی و بالاگرفتن تنش‌ها بین ایران و آمریکا فشار افکار عمومی ملت‌های منطقه برای خروج نیروهای آمریکا از منطقه افزایش یافته است. بسیاری از تحلیلگران بین‌المللی اعتقاد دارند تصمیم ترامپ در این اقدام تروریستی نه تنها یک جنایت بلکه حماقت تاریخی تمام عیار بود و نقطه عطفی در تحولات وضعیت ژئوپلیتیک منطقه به شمار می‌رود.

در روزهای اخیر پس از افزایش ناگهانی قیمت بنزین و احیای کارت سوخت بحث‌ها و مناقشات فراوانی درباره این اقدام و هزینه- فایده آن صورت گرفت.

در ابتدای سال ۸۱ پس از تلاشی نزدیک به ۱۰ سال سرانجام نرخ ارز در نظام اقتصادی ایران تک‌نرخی شد. تجربه تک‌نرخی کردن ارز در سال ۸۱ درس‌های زیادی برای دولتمردان امروز دارد که به‌دنبال تثبیت و تک‌نرخی شدن ارز هستند. اگرچه شرایط امروز ایران با ۱۶ سال پیش تفاوت‌های زیادی دارد، اما نقاط اشتراک فراوانی نیز هست که می‌توان امروز از آنها استفاده کرد.

با اعلام شکست و پایان داعش از سوی ایران و برگزاری اجلاس سه‌جانبه سران سه کشور ایران، روسیه و ترکیه، ژئواکونومیک جدیدی در منطقه خاورمیانه در حال شکل‌گیری است. ترکیه که عضوی از ناتو است به علت اختلافات با آمریکا و حمایت‌های آن کشور از نیروهای مخالف نظام ترکیه همانند فتح‌الله گولن و گروه‌های معارض کرد و کمک‌های تسلیحاتی به آنها، عملا به سمت روسیه متمایل شده است.

ارز‌های جهان‌روا، ارز‌هایی هستند که برای داد و ستد بین‌المللی ازسوی کشورهای مختلف مورد پذیرش قرار می‌گیرند. دلار آمریکا، یورو، ین ژاپن و پوند انگلیس از جمله ارزهای جهان‌روا هستند. با توسعه اقتصاد چین و تبدیل شدن آن به دومین اقتصاد بزرگ دنیا، سال گذشته صندوق بین‌المللی پول یوآن را هم به سبد ذخایر ارزی خود اضافه کرد و به این ترتیب واحد ارزی چین نیز تبدیل به یکی از ارزهای جهانی شد.

در جوامع انسانی عناصر فرهنگی و آداب و رسوم هر قومی نقشی بنیادی در شکل‌‌دهی تمدن، هویت و روابط اجتماعی آن جامعه دارد. این سنت‌ها و عناصر فرهنگی نقش تعیین‌کننده‌ای در رفتار‌ها و تصمیمات اقتصادی یک جامعه ایفا می‌کنند و می‌توانند عامل بسیار مهمی در رشد و شکوفایی اقتصاد باشند. در دنیای امروز ورود تکنولوژی‌های جدید بستر مناسبی برای گسترش سریع این عناصر فرهنگی در سراسر جهان ایجاد کرده است.

مناقشه اخیر کردستان عراق و همه‌پرسی استقلال این منطقه و ناآرامی‌های کرکوک به لحاظ اقتصادی اثرات و تبعات سنگینی برای آن داشته است. مروری بر وضعیت اقتصادی کردستان عراق از زمان اشغال عراق توسط آمریکا نشان می‌دهد که این منطقه در طی این سال‌ها به لحاظ اقتصادی رشد چشمگیری داشته است. میزان تولید ناخالص داخلی اقلیم کردستان عراق در سال ۲۰۱۶ میلادی به بیش از ۲۷ میلیارد دلار رسید.

در هفته‌های اخیر با بالا گرفتن مناقشه بین قطر و چهار کشور عربی به رهبری عربستان، تصور ابتدایی بسیاری از ناظران و تحلیلگران سیاسی بر این بود که دولت آمریکا در این مناقشه طرف عربستان را خواهد گرفت. سفر ترامپ به منطقه و صحبت‌های وی در ریاض نیز به‌عنوان شاهد این مدعا مطرح شد و حتی بسیاری از کارشناسان پیش‌بینی می‌کردند که به‌زودی در ساختار حکومت قطر تغییراتی رخ خواهد داد.

در روزهای اخیر پس از اعلام ادغام برخی از بانک‌ها نگرانی‌های جدی درباره وضعیت سپرده‌های بانکی در افکار عمومی به‌وجود آمده است. سپرده‌گذاران با مراجعه به بانک‌ها و موسسات مالی اعتباری خواهان دریافت اطمینان مبنی‌بر ایمن بودن سپرده‌های خود هستند. از طرف دیگر طی چند ماه اخیر پیام‌های متناقضی از بانک مرکزی شنیده شده است.

با رسیدن موعد انتخابات، وعده‌های مختلفی از طرف نامزد‌های ریاست‌جمهوری به مردم مبنی بر ایجاد میلیون‌ها شغل در طی مدتی کوتاه و برطرف شدن کامل مشکل بیکاری داده می‌شود. همان‌گونه که در نوشتار قبلی گفته شد، ایجاد اشتغال امری زمانبر است و در عین حال نیاز به سرمایه‌گذاری قابل‌توجهی دارد. بنابر پژوهش‌های انجام شده در بانک مرکزی برای ایجاد هر شغل با شرایط موجود به‌صورت میانگین، 350 میلیون تومان یعنی تقریبا صد هزار دلار سرمایه نیاز است.

معضل بیکاری و اشتغال یکی از مهم‌ترین دغدغه‌ها و مطالبات مردمی است. برای حل این معضل راه‌های متفاوتی را می‌توان در پیش گرفت، اما در هر صورت باید به چند محدودیت توجه داشت. اولین محدودیت، وضعیت مالی دولت است که در حال حاضر به‌گونه‌ای است که با توجه به انبوه بدهی‌های معوقه به افراد، شرکت‌ها و صندوق‌های بازنشستگی، امکان پذیرش تعهد و بدهی جدید را ندارد؛ بنابراین هر طرحی که برای ایجاد اشتغال مطرح می‌شود، نباید بار مالی سنگینی برای دولت ایجاد کند.

با فرارسیدن سال جدید و تشکیل دولت جدید این سوال مطرح می‌شود که کدام سیاست‌های اقتصادی باید اولویت دولت باشد؟ نگاهی به آنچه طی چهار سال گذشته توسط کارشناسان و صاحب‌نظران اقتصادی توصیه شده و آنچه توسط دولت انجام گرفته است، نشان می‌دهد متاسفانه بخش عمده‌ای از اقداماتی که دولت طی این سال‌ها باید انجام می‌داد، به دلایل مختلف یا انجام نشده یا به‌صورت ناقص همچنان بر زمین مانده است.

امروز تقریبا تمامی دست‌اندرکاران و صاحب‌نظران اقتصادی اتفاق‌نظر دارند که بانک‌های کشور با بحران‌های مختلفی دست به گریبان هستند. همان‌گونه که بارها گفته شده ادامه وضعیت موجود منجر به فروپاشی نظام بانکی کشور خواهد شد. خوشبختانه مسوولان بانک مرکزی بیش از هر کس نسبت به وضعیت موجود نظام بانکی آگاهی دارند و اخیرا نیز وعده نظارت سختگیرانه‌تری را بر بانک‌ها داده‌اند.