دارهای قالی به لرزه درآمدند/قطع بیمه تعدادی از قالیبافان

این چند دیالوگ کوتاه یک کارمند اداره بیمه تامین اجتماعی با یک متقاضی بیمه قالی‌بافی، احتمالا در روزهای اخیر چند مرتبه‌ای تکرار شده است. سخنانی که نشان می‌دهد دیگر خبری از بیمه قالیبافی نخواهد بود.

چه شد که قالیبافان بیمه شدند
قانون بیمه‌های تامین اجتماعی قالیبافان، بافندگان فرش و شاغلان صنایع دستی شناسنامه‌دار در ۱۸ آبان ماه سال ۱۳۸۸ از مجلس شورای اسلامی مصوبه گرفت و اجرای آن از تاریخ بیست و دوم آذر‌‌ همان سال آغاز شد.

در همین مورد سیروس نصیری، مدیر کل امور فنی بیمه شدگان سازمان تامین اجتماعی در گفت‌و‌گو با «اقتصادنیوز» می‌گوید: قانون بیمه قالیبافان از آبان ماه سال 1388 عملی شد و اجرای قانون جدید که در حال حاضر در حال اجراست، از فروردین ماه سال ۸۹ آغاز شده است.

وی آمار کل بیمه‌شدگان فعلی در این بخش را 545 هزار و ۴۰۵ نفر عنوان می‌کند که به گفته او، از این تعداد ۱۲۵ هزار و ۴۴۳ نفر (معادل 23 درصد آنها) مرد هستند و ۷۷ درصد دیگر زنان هستند که تعداد آنها به بیش از ۴۲۰ هزار نفر می‌رسد.

طبق آمارهای نصیری از میان 545 هزار نفر کل بیمه‌شده این بخش، ۴۷۹ هزار و ۹۵۶ نفر قالیباف هستند که تقریبا ۸۸ درصد را شامل می‌شود و ۶۵ هزار و ۴۴۹ نفر هم بیمه‌شدگان صنایع دستی را شامل می‌شوند که سهم ۱۲ درصدی دارند.

به گزارش «اقتصادنیوز» طبق این قانون، شاغلان در مشاغل قالی، قالیچه، گبه و صنایع دستی خانگی و غیر آن در گروه‌های مصوب شناسه‌دار، تابلوبافان طرح پوستر، رنگرزان، پرداخت زنان دستی، چله کشان دستی ماهر و رفوگران ماهر و سـایرشاغلان صنایع وابسته به تولید فرش و قالی و شاغلین خانگی و پاره وقت که دارای مجـوز فعالیـت یا کارت شناسایی معتبر از وزارت بازرگانی یا سازمان میراث فرهنگـی، صـنایع دسـتی وگردشـگری هستند، مشمول این قانون می‌شوند.

قطع شدن بیمه تعدادی از قالیبافان
اما اتفاقی که این روز‌ها بافندگان قالی و سایر مشمولان این بیمه با آن مواجه شده‌اند، باطل شدن این بیمه بدون استرداد حق بیمه‌ای است که تا به حال پرداخت کرده‌اند. در این جریان بیمه تعدادی از قالیبافان به دلایل مختلف ملغی شده است. از تاخیر در پرداخت دو روزه گرفته تا کم کاری در بافت و موضوع‌های دیگری که کارمندان شعب مختلف تامین اجتماعی می‌گویند.

کارمندان اداره‌های بیمه تامین اجتماعی تنها راهی که در پیش روی مشمولان می‌گذارند، تغییر کاربری این بیمه به بیمه خویش‌فرما است که با توجه به انواع بیمه خویش فرما، حق بیمه آن حداقل دو برابر حق بیمه فعلی است. در غیر این صورت به گفته کارمندان اداره بیمه تامین اجتماعی، حق بیمه‌ای که تابه حال پرداخت شده است، به نفع دولت ضبط می‌شود.

نصیری درباره این موضوع توضیح می‌دهد: تاخیر در پرداخت حق بیمه حتی اگر دو روز باشد، قرار داد را باطل می‌کند و بیمه شده باید قرارداد جدید با تامین اجتماعی امضا کند.

به گفته وی، اگر سن فرد بیمه شده بین ۵۰ تا ۵۵ سال باشد، در صورت دیرکرد و لغو قرارداد، تمدید آن تا سه مرتبه قابل تکرار است و نیازی به مراجعه به کمیسیون مربوطه ندارد و قرارداد منعقد می‌شود.

نصیری خاطرنشان می‌کند: البته اگر مشمول بیمه کمتر از ۵۰ سال سن داشته باشد، محدودیتی در تمدید قرارداد ندارد.

وی در توضیح چگونگی پرداخت حق بیمه توسط مشمولان نیز می‌گوید: بیمه شدگان برای هر بار پرداخت می‌توانند تا دو ماه حق بیمه را پرداخت کنند. یعنی برای پرداخت حق بیمه هر ماه، تا دو ماه فرصت دارند.

مشکلات مالی سازمان تامین اجتماعی
در همین حال یکی از قالیبافان مشمول این بیمه در گفت‌و‌گو با «اقتصادنیوز» می‌گوید: بیمه را قطع کرده‌اند و گفته‌اند که تا آمدن بازرس باید صبر کنید. اما از زمانی که اعلام کرده‌اند که بازرس می‌آید، بیش از یک ماه می‌گذرد و خبری نیست.

بیمه شده دیگری که بیش از ۵۰ سال سن دارد، می‌گوید: مستمری بازنشستگی پدرم را داشتم، وقتی می‌خواستم بیمه قالیبافی شوم، به مشاور بیمه این جریان را گفتم ولی گفتند مانعی ندارد. اما به این علت که سنم بیشتر از ۵۰ سال بود، چهار میلیون تومان مابه‌التفاوت پرداخت کردم. اما پس از مدتی مستمری پدرم به دلیل بیمه تامین اجتماعی قطع شد که برای برقراری مجدد آن بیمه تامین اجتماعی را باطل کردم، اما حق بیمه‌های پرداخت شده به من عودت داده نشد.

یکی دیگر از قالیبافان بیمه شده برای دریافت قبض پرداخت به یکی از اداره‌های تامین اجتماعی مراجعه کرده است، اما به گفته او، مسئولان از دادن قبض خودداری کرده و آن را به اظلاع ثانوی موکول کرده‌اند.

نصیری در توضیح کمک دولت برای بیمه قایبافان می‌گوید: کل بودجه دولت برای تامین اجتماعی در سال ۹۳ معادل ۹۳۴ میلیارد تومان بود که بخشی از این بودجه به رانندگان درون شهری و برون شهری، خادمان مساجد، باربران تعلق گرفته و ۴۲۰ میلیارد تومان به قالیبافان اختصاص یافت که این میزان تا پایان شهریور ماه امسال را پوشش داده است.

به گفته وی، هیات‌های نظارتی درخواست دارند که سازمان تامین اجتماعی بر اساس میزان بودجه دولت، افراد را بیمه کند.

وی اضافه می‌کند: همچنین طبق مکاتبه‌ای که با وزیر صنعت و معاون اول رئیس جمهور انجام شده است، اجرای قانون بیمه قالیبافان، باید منوط به تامین اعتبار مورد نیاز باشد. یعنی هر اعتباری دولت مطابق ماده ۱۲ آیین‌نامه اجرایی که قانون در مجلس تصویب کرده، می‌تواند مورد استفاده این بیمه قرار بگیرد.

مدیر کل امور فنی بیمه‌شدگان سازمان تامین اجتماعی خاطرنشان می‌کند: ظاهرا اعتباری که دولت برای قالیبافان در سال ۹۴ دیده است، ۵۷۴ میلیارد تومان است.

بیمه قالیبافان غیرواقعی
نصیری درباره قطع بیمه افرادی که قالیباف واقعی نیستند و در صورت پالایش، بیمه آنها قطع می‌شود نیز می‌گوید: افراد زیادی از این بیمه استفاده می‌کنند که شغل آنها قالیبافی نیست و ما تکلیف داریم که فقط بیمه افراد واقعی را بیمه کنیم. اگر فردی بیمه‌اش قطع شود و در صورت بازدید مجدد مشخص شود شغل قالیبافی دارد، مجوزی داده‌ایم که از قطع بیمه افرادی که به این شغل، اشتغال نداشتند، این افراد را مجددا بیمه کنند.

به گفته نصیری برای شناسایی قالیبافان واقعی، دستور العمل سه جانبه‌ای بین سازمان تامین اجتماعی، سازمان گردشگری و مرکز ملی فرش تدوین شده که در آن مشخص شده است قالیباف واقعی چه خصوصیاتی دارد و معیار روزی مثلا چهار هزار گره نیست و به طور توافق سه جانبه اعلام می‌شود.

نصیری عنوان می‌کند: در این طرح پالایشی، سابقه بیمه افرادی که از بیمه قالی بافی محروم می‌شود، باقی می‌ماند. طبق مکاتباتی که با هیئت مدیره داشتیم، قرار است مجوزی به ما بدهند که برای یک بار بدون در نظر گرفتن شرط سن و سابقه، این افراد بتوانند در چارچوب بیمه اختیاری ادامه دهد.

وی تصریح می‌کند: لغو بیمه افرادی که پس از خود اظهاری به بافنده بودن، توسط بازرسی مشخص می‌شود بافنده نیستند، حق قانونی سازمان تامین اجتماعی است. البته سابقه وی محفوظ می‌ماند اما حق بیمه پرداخت شده، قابل استرداد نیست.

مدیر کل امور فنی بیمه شدگان سازمان تامین اجتماعی استرداد حق بیمه به بیمه شده را به به ضرر وی می‌خواند و می‌گوید: با توجه به اینکه بیمه شده فقط هفت درصد از میزان بیمه را می‌پردازند، استرداد این میزان که باید پس از کاهش حق درمان و هزینه‌های اداری انجام شود و به قیمت از دست رفتن سابقه بیمه است، به نفع بیمه شده نیست.از طرف دیگر بیمه‌های اجباری طبق قانون قابل استرداد نیست، هرچند بازگرداندن این حق بیمه به نفع خود سازمان است.

نکته قابل توجه این است که به دلیل اعتراض مشمولان این بیمه به این اقدامات جدید برخی شعب تامین اجتماعی که مدیر کل امور فنی بیمه شدگان سازمان تامین اجتماعی قانونی بودن آن را رد کرده است، به گفته برخی مشمولان، حتی گاهی کارمندان بیمه با قالیبافان درگیری‌های لفظی و فیزیکی‌ داشتند.

نصیری در مورد برخورد فیزیکی کارکنان اداره بیمه با بیمه‌گران نیز می‌گوید: وظیفه سازمانی ما تکریم ارباب رجوع است و در صورت گزارش وقوع این موارد، برخورد قاطع صورت می‌گیرد.