جنجال بر سر طرح مقابله با آلودگی هوا بالا گرفت / مشکل از کجاست؟

طرح یولز که اجرای آن سه سال پیش در مرکز لندن کلید خورد، طبق تصمیم جدید صادق خان شهردار لندن از شهریور آینده در سراسر پایتخت اجرایی می‌شود. این تصمیم پیشتر به نظرسنجی عمومی گذاشته شد و ۶۰ درصد مردم با آن مخالفت کرده بودند.

اما شهردار لندن می‌گوید که اجرای این طرح هوای پاکیزه‌تری را برای ۵ میلیون شهروند پایتخت‌نشین به ارمغان می‌آورد. تصمیم شهردار لندن از سوی گروه‌های طرفدار محیط زیست با استقبال مواجه شده است اما رانندگان خودروهایی که با استانداردهای سختگیرانه یولز مطابقت ندارند، ناگزیر به پرداخت عوارض ۱۲ پوند و ۵۰ پنس در روز یا تعویض خودرو در بحبوحه بحران هزینه‌های زندگی هستند.

مشکل کجاست؟

بسیاری از معترضان و مخالفان یولز معتقدند که باوجود مشکلات عمیق اقتصادی کشور، اکنون زمان مناسبی برای اجرای این طرح نیست.

تورم در انگلیس به بالاترین حد طی ۴ دهه گذشته رسیده و از محدوده ۲ به ۸.۷ درصد رسیده است. بانک مرکزی برای مهار اوضاع، نرخ بهره‌بین بانکی را که با اقساط وام مسکن میلیون‌ها خانوار انگلیسی ارتباط مستقیم دارد، ۴۵۰ واحد پایه افزایش داده و به این ترتیب صدها پوند در ماه به مخارج مردم اضافه کرده است. این درحالیست که قیمت موادغذایی، ارتباطات، حمل‌ونقل، انرژی و به طور کلی مخارج زندگی طی یک سال گذشته دست‌کم دو برابر شده و کارشناسان نسبت به تشدید اوضاع هشدار داده‌اند.

صادق خان اصرار دارد که اجرای طرح یولز برای مقابله با آلودگی هوا و گرمایش زمین امری ضروری است. او برای توسعه این طرح ۱۱۰ میلیون پوند بودجه برای کمک به تعویض خودروهای به اصطلاح فرسوده اختصاص داده است اما این مبلغ معادل میانگین ۵۵۰ پوند برای هر دستگاه از ۲۰۰ هزار خودروی فاقد استاندارد یولز در حومه لندن است که به هیچ‌وجه کفاف خرید خودروی جدید را نمی‌دهد.

البته طبق طرح شهرداری این بودجه فقط مشمول خانواده‌های کم‌بضاعت و شرکت‌های کوچک با درآمدهای کم می‌شود و به همه ساکنین حومه تعلق نمی‌گیرد. در واقع شهرداری سقف محدودی را تا حداکثر ۲ هزار پوند برای خانواده‌ها و ۵ هزار پوند برای شرکت‌ها در نظر گرفته که بازهم کفاف خرید خودروی مطابق با استاندارد یولز را نمی‌دهد.

شهرداری لندن کسانی را که استطاعت خرید خودروهای جایگزین ندارند به استفاده از وسایل نقلیه عمومی تشویق می‌کند این درحالیست که اولا هزینه تردد با وسایل نقلیه عمومی در لندن فقط طی یک سال گذشته ۵.۹ درصد افزایش یافته و هرساله نیز به همین میزان افزایش می‌یابد. در ثانی درآمد حاصل از آن در جیب شهرداری می‌رود و از این منظر، مردم چندان به حسن نیت شهردار برای مقابله با آلودگی هوا اطمینان ندارند.

طبق آمارها، سازمان حمل‌ونقل لندن سالانه ۹.۱ میلیارد پوند درآمد کسب می‌کند که فقط ۵.۲۵ میلیارد آن از محل فروش بلیت حاصل می‌شود. ناگفته پیداست که چرا مقامات شهرداری لندن بر اجرای طرح یولز و تشویق مردم به استفاده از وسایل نقلیه عمومی درسایه مقابله با آلودگی هوا اصرار دارند.

تقریبا تمام نامزدهای منصب شهرداری لندن با طرح یولز مخالفند. انتخابات برای تعیین شهردار جدید لندن، اردیبهشت سال آینده برگزار می‌شود. قریب به اتفاق این افراد معتقدند که هزینه اجرا و نظارت بر یولز می‌تواند صرف تقویت زیرساخت‌ها در جهت بهبود کیفیت هوا شود.

از سویی صادق خان که از اعضای ارشد حزب کارگر بشمار می‌رود، با نیم‌نگاهی به انتخابات پارلمانی سال آینده و احتمال بالای شکست حزب حاکم محافظه‌کار، برای اشتغال در دولت خیز برداشته است. این درحالیست که کی‌یر استارمر رهبر حزب کارگر نیز در اظهارنظرهای عمومی از طرح یولز حمایت کرده و به این ترتیب نسبت به پیوستن صادق خان به دولت احتمالی این حزب چراغ سبز نشان داده است.

البته آقای خان می‌گوید که در انتخابات سال آتی شهرداری شرکت خواهد کرد و قصد دارد که تدابیر سختگیرانه‌تری را برای مقابله با آلودگی هوا به اجرا بگذارد. یکی از طرح‌های جنجالی او، تحمیل هزینه تردد به ازای طی کردن هر کیلومتر مسافت است؛ طرحی که اگر اجرا شود، عملا رانندگی در لندن را به امری لوکس و گران تبدیل می‌کند.

به هر روی طرح یولز و مقاومت صادق خان فضای پرتنشی را در پایتخت ایجاد کرده است. تاکنون چندین طومار به شورای شهر، پارلمان و دولت در این رابطه ارسال و ده‌ها تظاهرات در پایتخت انگلیس علیه یولز برگزار شده است. از سویی شوراهای مناطق هرو، هیلیندگون، کرویدون، ساتن، بروملی، بکسلی، هیورینگ و کینگزتون رسما با طرح یولز مخالفت کرده و موضوع را به دادگاه کشانده‌اند. بر اساس برنامه اعلام شده دادگاه رسیدگی به این پرونده در ماه آینده میلادی برگزار خواهد شد.

صادق خان ادعا کرده است که اطمینان دارد طرح یادشده طبق برنامه پیش می‌رود. او در گفت‌ وگویی مدعی شد: بیشتر از این نمی‌توانیم دست‌دست کنیم. جان اهالی لندن به اقدامات فوری برای پاکیزه کردن هوای شهر نیاز دارد.

شهردار لندن بهمن‌ماه گذشته نیز برای ارائه توضیح در خصوص ابعاد این طرح به مجلس فراخوانده شد. نمایندگان مجلس در این جلسه انتقادهایی را نسبت به تاثیر توسعه طرح یولز بر خانواده‌های آسیب‌پذیر مطرح کرده و خواستار برگزاری همه‌پرسی در این زمینه شدند؛ اما شهردار لندن چنین پیشنهادی را تضعیف جایگاه خود توصیف و بشدت مخالفت کرد.

با این حال بعید نیست که مقاومت او در بحبوحه اعتراضات عمومی نسبت به وضعیت بد اقتصادی و مشکلات مالی کشور باعث تشدید اوضاع و بروز ناآرامی در جزیره شود.