هزینه سبد غذایی خانوار از حداقل دستمزد پیشی گرفت/ تورم خوراکی بحران معیشتی را تشدید کرد

به گزارش اقتصادنیوز به نقل از اکوایران، افزایش شدید قیمت خوراکی‌ها و رشد تورم نقطه‌ای ۵۸ درصدی در شهریور، نشان می‌دهد تأمین حداقل معیشت برای خانوارهای شهری به مرزِ ناتوانی رسیده است.

در شهریور ماه، هزینه سبد معیشت غذایی یک خانوار سه‌نفره شهری به حدود ۱۲ میلیون و ۲۱۰ هزار تومان رسید. این رقم که از میانگین 6 ماهه سال نیز فراتر رفته، نشان می‌دهد که حداقل دستمزد ۱۰ میلیون و ۳۹۹ هزار تومانی سال جاری ، دیگر کفاف تأمین حتی هزینه‌های حداقلی خوراکی خانواده را نمی‌دهد. تورم خوراکی یک بحران معیشتی ایجاد کرده که شکاف میان درآمد و هزینه را عمیق‌تر ساخته است.

بحران معیشت: سبد غذایی از حداقل دستمزد بیشتر شد

افزایش هزینه‌های خوراکی به یک بحران معیشتی تبدیل شده است. آمارهای رسمی نشان می‌دهد که احساس عمومی فقر با واقعیت‌های اقتصادی کنونی کاملاً هم‌خوانی دارد.

برای درک بهتر این موضوع، کارشناسان از چارچوب علمی «سبد غذایی بهینه» استفاده می‌کنند. این الگو، ترکیبی استاندارد از گروه‌های غذایی ضروری است که برای تأمین کالری و نیازهای تغذیه‌ای روزانه یک فرد تعیین شده است.

بر اساس تحلیل‌های مرکز آمار و پژوهش‌های اقتصادی، وضعیت هزینه سبد معیشت در شهریور ماه به شرح زیر است:

هزینه سبد غذایی یک فرد شهری: ۳ میلیون و ۹۳۸ هزار تومان.

افزایش ماهانه: این رقم نسبت به ماه قبل ۵.۱ درصد افزایش نشان می‌دهد.

هزینه خانوار سه‌نفره: با توجه به میانگین ۳.۱ نفری خانوار شهری، هزینه همین سبد برای یک خانواده حداقل سه‌نفره به حدود ۱۲ میلیون و ۲۱۰ هزار تومان رسیده است.

آیا حداقل دستمزد برای تأمین معیشت کافی است؟

وقتی هزینه سبد معیشت را در برابر حداقل دستمزد رسمی قرار می‌دهیم، تصویر بحرانی‌تر می‌شود. همانطور که مشخص است، حداقل دستمزد ۱۰ میلیون و ۳۹۹ هزار تومانی مصوب سال جاری ، به تنهایی قادر به پوشش ۱۲ میلیون و ۲۱۰ هزار تومان هزینه حداقلی خوراکی برای یک خانوار سه‌نفره نیست.

ناکارآمدی دستمزد در نیمه اول سال

متوسط هزینه سبد معیشتی در نیمه اول سال حدود ۱۰ میلیون و ۹۰۰ هزار تومان بوده است. این نشان می‌دهد که نسبت هزینه معیشت به حداقل دستمزد به سطحی فراتر از توان خرید کارگران رسیده است. در سال‌های ۱۴۰۱، ۱۴۰۳ و امسال، حداقل دستمزد قادر به پوشش این هزینه حداقلی نبوده است.

پیامدهای شتاب تورم خوراکی و تأثیر آن بر فقر

شتاب تورم خوراکی و هم‌راستایی آن با رشد هزینه سبد معیشت، نشان می‌دهد که فشارهای قیمتی اثر نامتناسبی بر معیشت اقشار ضعیف گذاشته است.

از منظر تحلیلی، 2 عامل کلیدی بر این وضعیت تأثیر مستقیم دارند:

اثر سیاست‌های اقتصادی: دوره‌هایی که سیاست‌هایی مانند حذف ارز ترجیحی اجرا شده‌اند، جهش قیمتی بیشتری در اقلام اساسی خوراکی رخ داده است.

سهم بالای هزینه خوراکی: سهم بزرگِ هزینه خوراکی از درآمدِ خانوارهای کم‌درآمد به این معناست که هر افزایشی در قیمت غذا، اثر مستقیم و شدیدی بر فقر و امنیت غذایی آن‌ها می‌گذارد.

جمع‌بندی: پیامد فراتر رفتن هزینه معیشت از پایه دستمزد

تورم دیگر یک عدد انتزاعی نیست. وقتی هزینه سبد معیشت از پایه دستمزدی فراتر می‌رود، پیامدهای ملموس آن شامل موارد زیر است:

• کاهش رفاه عمومی

• افزایش آسیب‌پذیری اقتصادی خانوارها

• فشار بر توازن اقتصادی خانواده‌ها

تصمیم‌های سیاست‌گذاران در ماه‌های پیش‌رو، چه در حوزه حفاظتی برای معیشت خانوارها و چه در مسیر اصلاحات ساختاری برای مهار تورم خوراکی در منابع تولید و توزیع، تعیین‌کننده خواهند بود.